Ad
Ad — Canlı və cansız varlıqları, duyğu və düşüncələri, müxtəlif vəziyyətləri bildirən sözlər.
Adlar ümumi və xüsusi ad olmaq üzrə ikiyə ayrılar.
Xüsusi ad: Dünyada tək bir varlığı ifadə edən adlara deyilir.
Ümumi adlar ayrılar:
Maddə adları: Əllə tutulub gözlə görülən varlıqlara verilən adlara deyilir. Məsələn: masa, paltar, daş, düzənlik, prospekt, küçə….
Məna adları: Əllə tutulmayan və gözlə görülə bilməyən varlıqlara verilən adlara deyilir. Məsələn: səs, yuxu, sevinc, acı/ağrılı, yuxu, ağıl, xasiyyət, xoşbəxtlik, həsrət, sevgi və s.
Birlik adları: Eyni növdən olan varlıqların toxlu olaraq ol/tapıldıqları vəziyyətlərə verilən adlara deyilir. Məsələn: məktəb, sinif, lağ/alay, batalyon, sürü, meşə, xalq, millət, ailə, xor…
== Adlarda təklik və çoxluq ==
Bir tək varlığı ifadə edən tək ad, eyni cinsdən bir çox varlığı ifadə edən adlara isə çoxluq ad deyilir.
== Şəxs adları ==
Bizdən sonra dünyada qalan həyatdakı əməllərimizin güzgüsü adımızdır və heç nəyə görə yox, məhz adımıza görə də bizi yad edəcəklər.
Elisa (ad)
Elisa — Finikiya mənşəli qadın adıdır. Əfsanəyə görə ilk Karfagen kraliçasının adı olub. Bəzən Elisabet və ya Bibliyada adı çəkilən Elizabet adının qısaldılmış forması kimi qəbul olunur.
Elissa, Eliza, Lisa, Elsa, Elişa adları Elisa adına qohum adlar hesab olunur.
Elmi ad
Elmi ad – pedaqoji və ya elmi-tədqiqat fəaliyyətindən asılı olaraq, yüksəkixtisaslı elmi işçilərə verilən ad.
== Haqqında ==
Azərbaycan Respublikasında assistent, dosent, kiçik elmi işçi, baş elmi işçi, aparıcı elmi işçi, professor elmi adları, habelə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, həqiqi üzvü adları qəbul edilib. Bəzi elmi adlar (dosent, baş elmi işçi, professor) Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən təsdiq edilir. Bir sıra xarici ölkələrdə professor elmi adı, bir qayda olaraq, kafedra müdiri vəzifəsində işləyənlərə verilir.
Elxan (ad)
Elxan — Kişi adı.
Elxan — Elxanilər dövlətinin banisi Hülaku xana Arıq Buğaya qalib gəldikdən sonra verdiyi titul.
Elxan Əliquluzadə — Azərbaycanlı ağır atlet.
Elxan Süleymanov — Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin IV və V çağırış deputatı.
Elxan Süleymanov (həkim) — Rusiya Federasiyası Çeçenistan Respublikasının səhiyyə naziri.
Elxan Cəfərov — Azərbaycan aktyoru və rejissoru
Elxan Cəfərov (alim) — Azərbaycan həkimi, tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru.
Elçin (ad)
Elçin — kişi adı, Türkiyədə qadın adı.
Elçin Əfəndiyev — Azərbaycan Respublikası Baş Nazirinin müavini, Azərbaycanın xalq yazıçısı
Elçin Səfərli — azərbaycanlı yazıçı, jurnalist.
Elçin İsağa oğlu Quliyev — Azərbaycan Respublikası Dövlət Sərhəd Xidmətinin rəisi — Sərhəd Qoşunlarının Komandanı, general-polkovnik
Elçin Musa oğlu Quliyev — kinorejissor, ssenari müəllifi.
Elçin İbrahim oğlu Quliyev — 24 dekabr 1998-ci ildə "Hərbi xidmətlərə görə" medalı ilə təltif edilmiş hərbçi.
Elçin Quliyev — Azərbaycan Milli Məclisinin V çağırış deputatı.
Elçin Əliyev (dosent) —
Elçin Qafarlı —
Elçin Sultanov —
Elçin Zeynalov (idmançı) —
Elçin Cəfərov (idman xadimi) —
Elçin Hüseynov (alim) —
Elçin Əliməmmədov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin baş çavuşu, Vətən müharibəsinin şəhidi.
Elçin Əhmədov (kiçik gizir)
Elçin Əliyev (əsgər, 1995) — Vətən müharibəsi şəhidi.
Elçin Əliyev (əsgər, 1997) — Vətən müharibəsi şəhidi.
Füzuli (ad)
Füzuli — Azərbaycanda daha çox işlədilən kişi adı.
Füzuli — görkəmli Azərbaycan şairi.
Füzuli Rüstəmov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Xocalı soyqırımı şəhidi.
Füzuli Hüseynov — Aktyor, Əməkdar artist.
Füzuli Məmmədov
Füzuli Məmmədov (aktyor) — Aktyor.
Füzuli Məmmədov (iş adamı) — İş adamı.
Füzuli Məmmədov (futbolçu) — Futbolçu.
Füzuli Ramazanoğlu — Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, "Qızıl qələm" mükafatı laurеatı
Füzuli Sabiroğlu — ssenari müəllifi, rejissor
Füzuli İsmayılov — televiziya aparıcısı, İctimai Televiziyada Analitik proqramlar departamentinin direktoru.
Füzuli Ələkbərov — Azərbaycan Respublikasının keçmiş Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri.
Fərhad (ad)
Fərhad — Azərbaycanda geniş yayılmış kişi adı.
Fərhad Ağayev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
Fərhad Ağazadə — Azərbaycan pedaqoqu, əlifba islahatçısı, mətbuat tarixçisi, publisist.
Fərhad Bədəlbəyli — pianoçu, Azərbaycan SSR xalq artisti, Azərbaycanın Dövlət mükafatı Laureatı
Fərhad Əhmədbəyli — Azərbaycanlı geoloq; Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, professor.
Fərhad Əliyev — Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İnkişaf naziri (2001–2005).
Fərhad Hümbətov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, Qarabağ müharibəsi şəhidi.
Fərhad xan Qaramanlı — qızılbaş sərkərdəsi, bəylərbəyi, intriqaçı
Fərhad Xəlilov — Azərbaycan xalq rəssamı, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri
Fərhad İsrafilov — Azərbaycan aktyoru.
Fərhad Kərimov — azərbaycanlı hərbi jurnalist və teleoperator.
Fərhad Yusifov — Azərbaycan aktyoru və rejissoru, Kanada ssenaristi və prodüseri.
Fəxri ad
Fəxri ad - mədəniyyət, ədəbiyyat, elm, təhsil, səhiyyə, memarlıq, jurnalistika, mühəndislik, bədən tərbiyəsi və idman, mülki aviasiya, habelə dövlət qulluğu və hüquq sahəsində xüsusi xidmətlərə, yüksək peşə ustalığına və ictimai həyatda fəal iştiraka görə həm dövlət, həm ictimai təşkilat tərəfindən verilən xüsusi ad.
Bəzi ölkələrdə tarixən gələn fəxri adlar sistemi də mövcuddur. Məsələn, lord, qraf, bəy, monarx nəsli və s.
== Bəzi fəxri adlar ==
Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
Azərbaycan Respublikasının Xalq Artisti
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Elm Xadimi
Акаdemik
Cəmiyyətin (biriliyin) fəxri üzvü
== Fəxri adların verilmə qaydası ==
Azərbaycan Respublikasının fəxri adları Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlarına verilir, lakin digər ölkələrin vətəndaşlarına da verilə bilər. Azərbaycanda fəxri adların verilməsi şərtləri "Azərbaycan Respublikasının fəxri adları haqqında Əsasnamə" ilə tənzimlənir və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı əsasında verilir. Eyni fəxri ad bir şəxsə təkrar verilmir.
Hacı (ad)
Hacı — Azərbaycanlı və türk kişi adı və titul. Hacı titulu Həcc ziyarətində olan şəxslərə verilir.
Hacı İsmayılov — Azərbaycan teatr və kino aktyoru, Azərbaycanın xalq artisti (2000).
Hacı bəy Sultanov — rus ordusunun polkovniki, Aşqabadın general-qubernatoru
Hacı Xanməmmədov — Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1967)
Hacı Məmmədov
Hacı Məmmədov (tarzən) — Tarzən
Hacı Məmmədov (cinayətkar) — cinayətkar.
Hacı Quliyev —
Hacı Əhmədov —
Hacı-Murad Cussati
Hacı-Ömər Alborti
Hacı Ağa Ələsgər
Hacı Rüstəmov
Hacı Sabancı
Hacı Tahir Abbasov
Hacı İbrahimov
Bu titulu olan tanınmış şəxslər
Hacı Abbas xan Külali — Xorasan qiyamının iştirakçısı.
Hacı Baba Avşar — Həkim
Hacı Mirzə Əliqulu Yusifzadə — xəttat, həkim, şair, alim.
Hacı Məhəmməd Nəqi — Memar.
Hacı Rza Sərraf Təbrizi — qəzəl və mərsiyə yazan şair
Hacı Surxay Məmmədli — ilahiyyatçı, İçərişəhər "Cümə" məscidinin axundu
Hacı Şahin — "Məşhədi Dadaş" məscidində imam-camaat
Hacı Əlisəfa Yaqubov — Sosialist Əməyi qəhrəmanı
Məscidlər
Hacı Cavad məscidi — Bakıda, Ç. Mustafayev küçəsində yerləşən məscid.
Hacı Səfəralı məscidi —
Hacı Sultanəli məscidi (Bakı) — Bakı şəhərində yerləşən məscid.
Hacı Rəhim Əfəndi məscidi
Digər
Hacı dayı — Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatında əslən Azərbaycanın Şəki şəhərindən olan lətifə qəhrəmanı.
Hilal (ad)
Hilal — kişi adı.
Hilal Məmmədov — fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
Hilal Münşizadə — Cümhuriyyət tələbəsi, publisist, mühacir.
Hüseyn (ad)
Hüseyn — Daha çox islam dünyasında yayılmış kişi adı.
Hüseyn ibn Əli — tam adı Hüseyn ibn Əli ibn Əbu Talib olan imam. Hüseyn adlı ilk şəxs.
Hüseyn Rəvazadə — həkim
Hüseyn Avni Qarslıoğlu —
Hüseyn Həsənov (alim) —
Hüseyn Hüseynov
Hüseyn Hüseynov (alim) —
Hüseyn Hüseynov (professor) —
Hüseyn Hüseynov (şair) —
Hüseyn Kıvrıqoğlu —
Hüseyn Qabulov —
Hüseyn Qafarov —
Hüseyn Quliyev
Hüseyn Quliyev (general-mayor) —
Hüseyn Quliyev (səfir) —
Hüseyn Sözlü —
Hüseyn Talıbov —
Hüseyn Yusubov —
Hüseyn bəy Şərifbəyov —
Hüseyn ibn Ruh Nobəxti —
Hüseyn İbrahimov (neftçi) —
Hüseyn Əli Hüseynov —
Hüseyn Arac —
Hüseyn Vaiz Kaşifi —
Hüseyn Xəlilov (alim) —
Hüseyn ağa Sarıcalı-Cavanşir —
Hüseyn bin Abdullah —
Hüseyn Hüsnü Paşa —
Hüseyn Həmadani —
Hüseyn Mamə (Bükan) —
Hüseyn Nadim Naxçıvani —
Hüseyn Zeynalov (alim) —
Hüseyn Ələkbərov —
Hüseyn Azəri —
Hüseyn Səhhaf —
Hüseyn bəy Ququşov —
Hüseyn Əbdülhüseynov —Sovet partiya və dövlət xadimi, "İşıqlı yol" (indi "Şərurun səsi") qəzetinin baş redaktoru, İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısı.
Hüseyn Əsgərov —Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsində müdir müavini, professor, Azərbaycan Respublikası Əməkdar müəllim[1]
Aşıq Hüseyn
Aşıq Hüseyn Şəmkirli — 1811–1891
Aşıq Hüseyn Bozalqanlı — 1868–1941
Aşıq Hüseyn Dəmirçi — 1885–?
Həsən (ad)
Həsən — Azərbaycanda daha çox işlədilən kişi adı.
Həsən ibn Əli — 12 imamdan biri.
Həsən Hüsnü Saka — sabiq millət vəkili, baş nazir.
Həsən Mülkülü — şair
Həsən Məmmədov — Azərbaycan teatr və kino aktyoru.
Həsən Zirək — İran musiqiçisi. Tanınmış kürd əsilli İran sənətçisi və bəstəkarı.
Həsən İsazadə — Azərbaycan Tibb Universitetinin professoru.
Seyid Həsən Əxlaq —
Həsən Həsənov (alim) —
Həsən Ələvikia —
Həsən Feyziyev —
Həsən Həsənzadə Amoli —
Həsən Nuran (Üşnəviyyə) —
Həsən Tahsin paşa —
Həsən Türkmani —
Həsən mahalı —
Həsən Əbdülzadə —
Həsən Tufan — Tatarıstan şairi və yazıçısı.
Kənan (ad)
Kənan — ad.
Kənan Kərimov — Azərbaycan futbolçusu.
Kənan Məmmədov — Azərbaycan kinooperatoru
Kənan Doğulu — Türkiyə müğənnisi.
Kənan Evrən — Türkiyə Respublikasının 7-ci prezidenti və 17-ci Baş Qərargah rəisi,
Kənan Çoban — Tükiyə aktyoru
Kənan İmirzaloğlu — Türkiyə aktyoru.
Kənan Pars —
Coğrafiyada
Kənan — Bərəkətli Hilalın qərb hissəsidir.
Lalə (ad)
Lalə — bir çox şərq ölkəsində kişi və qadın adı. Lalə (xaşxaş gülü) Azərbaycan dilində gül adıdır. Həmçinin, qırmızılıq bildirir. Bu söz fars dilindəki "Lale" (لاله) sözündən gəlir, bu söz isə pəhləvi dilindəki "Alalaq" (Alālag) sözündən gəlir ki, bu da çələng əsməsi bitkisinə verilən addır. Bu söz fars dilindəki "Lal" (لال, lāl; mənası – qırmızı) sözü ilə eyni kökü daşıyır. Sözün ruslaşdırılmış variantı – "Lala" (Лала).
Leyla (ad)
Leyla (Ləyla, Leyli) (ərəb. ليلى; ivr. לילא) — bir çox xalqlarda qızlara verilən şəxsi ad. sami dillərində mənası "gecə" deməkdir və (L-Y-L لیل) kökündən irəli gəlir və zaman keçdikcə "qara saçlı gözəl" və ya "qaranlıq gözəli", "gecə anadan olmuş" deyiminə gətirib çıxarılıb. İvrit dilində ad "Lilit" kimi işlənir.
== Bu adı olan tanınmış insanlar ==
Leyla Bədirbəyli: Azərbaycan SSR xalq artisti
Leyla Şıxlinskaya: Azərbaycanlı aktrisa
Leyla Əliyeva: Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin böyük qızı
Leyla Səfərova: Azərbaycanlı rejissor, ssenari müəllifi.
Leyla Vəkilova: İlk Azərbaycanlı balerina
Leyla Murad: Misirli müğənni və aktrisa
Leyla Yunus: Azərbaycanlı hüquq müdafiəçisi
Leyla Ceyd: İngilis modeli və pornoaktrisa.
Leyla Quliyeva: Azərbaycanlı şərhçi
Leyla Şahtaxtinskaya: Xaricdə təhsil almış ilk azərbaycanlı qadın
Leyla Məmmədbəyova: Azərbaycanda, Qafqazda, həmçinin bütün Cənubi Avropada və Yaxın Şərqdə ilk qadın təyyarəçisi.
Leyla Abaşidze: Gürcü aktrisa
Leyla Pəhləvi: Sonuncu İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvinin kiçik övladı
Leyla Əli: Məhəmməd Əli – əfsanəvi Amerikalı boksçusunun qızı və Amerikalı qadın boksçusu
Leyla Əli Abdulla: Maldivin birinci xanımı
Leyla Foruhər: İranlı müğənni və aktrisa
Leyla Allahverdiyeva:
Leyla Xalid:
Leyla Axundzadə:
Leyla Neyzi:
Leyla Qamsız Sarptürk:
Leyla Şahgəldiyeva:
Leyla Abdullayeva — Azərbaycanın Fransadakı səfiri (2022–h.h).
Leysan (ad)
Leysan (tatar. Ләйсән, başq. Ләйсән) — azərbaycanlı kişi, tatar və başqırd qadın adı. Ad ərəb dilindəki "Nisan" (نيسان, mənası – azərb. cömərd) sözündən, bu söz ivrit dilindəki "Nisan" (נִיסָן) sözündən, bu söz isə Akkad dilindəki "Nisan" (ܢܝܣܢ) sözündən gəlir ki, bu da Assuriya təqviminin birinci, Yəhudi təqviminin isə yeddinci ayıdır. Qriqori təqvimində bu ay mart–aprel aylarına təsadüf edir (Bax: Nisan). Bu ad müasir Azərbaycan dilindəki "Niysan" (və ya "Neysan") sözünün canlı dildə istifadə olunan variantıdır. Mənası – "qısamüddətli, böyük intensivliyə malik atmosfer yağıntısı" deməkdir. Digər bir izahı "Niysanda yağan yağış".
Adı kiçiltmə mənalı variantları – Leysanoçka, Leysanka, Leysancıq, Leysançik.
Li (ad)
Li — ad.
Li Frensis — ABŞ aktyoru.
Li Na — tenisçi.
Li Syan Lun — Sinqapurun Baş Naziri.
Li Çinq Yue — Çinli botanik və döyüş idman növləri üzrə ustad.
Li Si-yon — Cənubi Koreya aktrisası və həvəskar boksçu.
Li Tae Sun — Cənubi Koreya aktyoru.
Li Yu Hyon — keçmiş Cənubi Koreya futbolçusu.
Li Txemin — koreyalı müğənni.
Li Ci Han — Koreya Respublikasının Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri
Li Ranaldo — Amerikalı müğənni, söz yazarı
Li Enn Parsli —
Li Ziqi (vloger) —
Digər
Li-Fi — rəqəmli informasiyanın işıq şüalandırmasının köməyi ilə ötürülməsini mümkün edən qurğu.
Maarif (ad)
Maarif — kişi adı.
Bu adı olan tanınmış şəxslər
Maarif Cəfərov — fizika-riyaziyyat elmləri doktoru.
Maarif Əkbərov — riyaziyyatçı, filosof
Marif Zeynalov — alim.
Yaşayış məntəqələri
Maarif (Gədəbəy) — Azərbaycanın Gədəbəy rayonunda kənd.
Digər
Maarif (təhsil) — bilik və təhsil yayımı.
Maarif (nəşriyyat) — kitab çapı ilə məşğul olan nəşriyyat.
Maarif (qəzet) — aylıq jurnal-qəzet.
Maarif (telekanal) — Televiziya kanalı.
Mahmud (ad)
Mahmud — Kişi adı.
Mahmud Qaşqarlı — görkəmli türk filoloqudur.
Mahmud Əhmədinejad — İran İslam Respublikasının 6-cı prezidenti.
Mahmud Şəbüstəri —
Mahmud xan Əlaülmülk —
Mahmud Rüstəmov (I) —
Mahmud Əfşar Tus —
Mahmud Əli Yusuf —
Sultan Mahmud Qəznəli — Qəznəvilər dövlətinin hökmdarı (998–1030).