ARİZ

Amur arizeması (lat. Arisaema amurense) — aroidkimilər fəsiləsinin arizema cinsinə aid bitki növü.

Arizema (lat. Arisaema) — baqəvərçiçəklilər sırasının aroidkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Arizemanın növü və yayılması == Danaayağı fəsiləsindən ikievli bitki cinsi. Yeraltı gövdəsi kök yumruları şəklindədir. Yarpaqları (1-dən 3-ədək) yarılmışdır. Çiçəkləri çılpaq, çox vaxt quyruq kimi dartılmış, bəzən sapşəkilli törəməsi olan əlvan örtüklü qıçalarda yerləşir. Meyvələri şirəli giləmeyvədir. Cənubi Amerika istisna edilməklə, əsasən tropik və subtropik qurşaqlarda yayılmış 150-ədək növü var. Arealı Şərqi Afrikanı, Himalaydan keçərək Cənub-Şərqi Asiya və Şimali Amerikaya qədər ərazini əhatə edir. Daha çox Qərbi Çinin, Şimali Hindistanın və Nepalın, həmçinin Yaponiyanın yüksək dağlıq r-nlarında yayılmışdır.

Arizona krateri (ing. Meteor Crater), Barrincer krateri (ing. Barringer Crater), İblis kanyonu (ing. Canyon Diablo Crater)), Kun-Byutt — ABŞ-nin Arizona ştatında yerləşən böyük meteor krateri. Krater şimali Arizona səhra yaylasını kəsib keçən avtomagistraldan cənubda, Uinslou şəhərindən 30 km qərbdə, Flaqstaff şəhərindən isə 69 km şərqdə yerləşir. Uzaqdan o, yastı zirvəli alçaq dağa oxşasada, zirvəyə qalxan zaman qarşımızda dibi ətraf düzənlikdən aşağıda yerləşmiş dərin kasaya bənzər çuxur canlanacaq. Kraterin diametri 1,2 km, dərinliyi 170 m, kraterin özünün düzənliyin səthindən nisbi hündürlüyü isə 30-60 metrdir. Bu krater formasının saxlanılmasına görə dünyada ən məşhurlardan biridir. Məhs bu səbəbdən krater "Discovery" və BBC kimi kanalların elmi-sənədli filmləri üçün əla məkandır. == Meydana gəlməsi == Arizona krateri 50 min əvvəl diametri 24,8 metrə yaxın olan meteoritin yerlə toqquşması nəticəsində yaranmışdır .

Vətəni Amerikanın Kaliforniya, Arizona ştatları və Meksikadır. Hündürlüyü 20 m-ə çatan konusvarı və ya enli piramida formalı, yumurtavarı və dağınıq, sıxçətirli həmişəyaşıl dekorativ ağacdır. Gövdənin qabığı nazik olub, dörd-üzvlüdür, göyümtül və ya yaşılımtıl rəngdədir. Yarpaqları pulcuqvarı olub, mavi və ya gümüşü-yaşıl, ucları sivriləşmiş, arxa tərəfində boylama şırımı yerləşir. Budaqları gövdədən düzbucaq altında ayrılır. Kiçik girdə qozaları yumurtaşəkilli, uzunluqları 20–25 mm, rəngi qırmızı-qəhvəyidir, 6-8 ədəd pulcuğu vardır, qısa və yoğun ayaqcıqlar üzərində, topa halında yerləşir. Toxumları xırda, uzunsov, qırmızımtıl-qəhvəyi rəngli, qalın qanadlıdır, qozalar açıldıqdan sonra tökülür. Torpağa az tələbkar, quraqlığadavamlı, istisevəndir. Toxumla və qələmlə çoxalır. Arizona sərvinə istənilən formanı vermək olur.

Hordeum arizonicum (lat. Hordeum arizonicum) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin qırtıckimilər fəsiləsinin arpa cinsinə aid bitki növü.

Lupinus arizonicus (lat. Lupinus arizonicus) — paxlakimilər fəsiləsinin acıpaxla cinsinə aid bitki növü.

Monardella arizonica (lat. Monardella arizonica) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin monardella cinsinə aid bitki növü.

Vətəni Amerikanın Kaliforniya, Arizona ştatları və Meksikadır. Hündürlüyü 20 m-ə çatan konusvarı və ya enli piramida formalı, yumurtavarı və dağınıq, sıxçətirli həmişəyaşıl dekorativ ağacdır. Gövdənin qabığı nazik olub, dörd-üzvlüdür, göyümtül və ya yaşılımtıl rəngdədir. Yarpaqları pulcuqvarı olub, mavi və ya gümüşü-yaşıl, ucları sivriləşmiş, arxa tərəfində boylama şırımı yerləşir. Budaqları gövdədən düzbucaq altında ayrılır. Kiçik girdə qozaları yumurtaşəkilli, uzunluqları 20–25 mm, rəngi qırmızı-qəhvəyidir, 6-8 ədəd pulcuğu vardır, qısa və yoğun ayaqcıqlar üzərində, topa halında yerləşir. Toxumları xırda, uzunsov, qırmızımtıl-qəhvəyi rəngli, qalın qanadlıdır, qozalar açıldıqdan sonra tökülür. Torpağa az tələbkar, quraqlığadavamlı, istisevəndir. Toxumla və qələmlə çoxalır. Arizona sərvinə istənilən formanı vermək olur.

Panthera onca arizonensis (lat. Panthera onca arizonensis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin yaquar növünə aid heyvan yarımnövü.

Pinus arizonica (lat. Pinus arizonica) — şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.

Qlendeyl (ing. Glendale) - ABŞ-nın Arizona ştatında şəhər.

Quercus arizonica (lat. Quercus arizonica) — fıstıqkimilər fəsiləsinin palıd cinsinə aid bitki növü.

Salvia arizonica (lat. Salvia arizonica) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin adaçayı cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Salvia arizonica var.

Senecio arizonicus (lat. Senecio arizonicus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.

Tule (Arizona) - ABŞ-Meksika sərhəddində, Arizona ştatı ərazisində yerləşən kiçik səhra. Sonora səhrasının tərkib hissəsini təşkil edir. Altar səhrası ilə birləşir. == Xarici keçidlər == Mapquest.com Road Atlas, 2001, pg.

Typhlodromus arizonicus (lat. Typhlodromus arizonicus) — phytoseiidae fəsiləsinin typhlodromus cinsinə aid heyvan növü. == İstinadlar == Typhlodromus arizonicus Catalogue of Life saytında Mites GSDs: PhytoseiidBase.

Vitis arizonica (lat. Vitis arizonica) — üzümkimilər fəsiləsinin üzüm cinsinə aid bitki növü.

Çandler (ing. Chandler) - ABŞ-nın Arizona ştatında bir şəhər.

Arizona Dövlət Universitetinin Dountoun Finiks kampusu — Arizona ştatının Finiks şəhərində ictimai tədqiqat universiteti. == Akademik strukturu == === Uolter Kronkayt Jurnalistika və Kütləvi Kommunikasiya məktəbi === Finiks şəhərinin mərkəzində yerləşən məktəb jurnalistika üzrə bir neçə bakalavr və magistr dərəcəsi proqramları təklif edir. Ali məktəb 2011-ci ilin payızında jurnalistika və kütləvi kommunikasiyalar üzrə ilk doktorantura proqramına başlayıb. === Uotts Dövlət Xidməti və İctimai Əlaqələr kolleci === Kollec Arizona Dövlət Universitetinin 24 müstəqil məktəb bölməsindən biridir. Dövlət Xidməti və İctimai Əlaqələr kolleci bakalavr, magistr və doktorantura dərəcələri təklif edir və dörd məktəb və 17 tədqiqat mərkəzindən ibarətdir. Proqramlar Sosial İş məktəbi, Kriminologiya və Cinayət Ədliyyəsi məktəbi, İctimai Əlaqələr məktəbi və İcma Resursları və İnkişaf məktəbi arasında bölünür. Kollecdə həmçinin Lodestar Xeyriyyəçilik və Qeyri-kommersiya İnnovasiyaları mərkəzi, Morrison İctimai Siyasət İnstitutu və Cənub-Qərb Fənlərarası Tədqiqat mərkəzi də daxil olmaqla bir sıra görkəmli bölmələr və tədqiqat mərkəzləri var. === Edson Tibb bacısı və Sağlamlıq İnnovasiyası kolleci === Kampus Feniks şəhərinin mərkəzində tikilib. Həmçinin de Merkado binasında, Arizonanın mərkəzində, Arizona Dövlət Universitetinin Qərb Kampusu və Havasu kampusunda yerləşir. === Sağlamlıq həlli kolleci === Sağlamlıq həlli kolleci 2012-ci ildə ASU-ya davamlı yüksək xərclərlə əldə edilən zəif sağlamlıq nəticələrinin milli problemini həll etmək üçün öz resurslarını istifadə etməyə kömək etmək üçün yaradılmışdır.

Arizona Universiteti (AU) — ABŞ-ın Arizona ştatının Tuson şəhərində ictimai tədqiqat universiteti. Arizona ərazisində ilk universitetdir. Universitet "R1: Doktorantura Universitetləri - Çox Yüksək Tədqiqat Fəaliyyəti" kateqoriyasına aiddir. AU həm də Amerika Universitetləri Assosiasiyasının üzvüdür. == Tarixi == 1862-ci il Morrill Land Grant Aktının qəbulundan sonra Arizonada universitet qurmaq istəyi artdı. Arizona Qanunverici orqanı 1885-ci ildə Arizona Universitetinin yaradılmasını təsdiqlədi və universitetin tikintisi üçün Tuson şəhərini seçdi. 1924-cü ildə Kloyd Marvinin prezident olduğu müddətdə universitet Amerika Universitetləri Assosiasiyası tərəfindən tanındı. == Akademik strukturu == Arizona Universiteti bakalavr, magistr və doktorantura dərəcələri təklif edir. AU tədqiqat xərclərini hər il 1 milyard dollara çatdırmağı hədəfləyir. Universitet ölkənin ən yaxşı dövlət universitetlərinin 4%-na daxildir.

Viola nephrophylla (lat. Viola nephrophylla) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin bənövşəkimilər fəsiləsinin bənövşə cinsinə aid bitki növü.

Viola nephrophylla (lat. Viola nephrophylla) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin bənövşəkimilər fəsiləsinin bənövşə cinsinə aid bitki növü.

Volnat-Krik (ing. Walnut Creek) — ABŞ-nin Arizona ştatında Mohave qraflığında qeyri-korporativ icma və siyahıyaalma tərəfindən təyin edilmiş yerdir (CDP). 2020-ci il siyahıyaalınmasına əsasən əhalinin sayı 571 nəfər idi.