ARI

ARI I is. Zərqanadlılar fəsiləsindən olub, bal hasil edən cücü. Yaz vaxtları pətəklərin ağzı açılanda arılar bağlara səpələnirdilər (Ə.Əylisli).

ARI II sif. köhn. Təmiz, pak, saf. Aydan arı, sudan duru (Ata. sözü).

ARXA
ARPALIQ
OBASTAN VİKİ
Arı südü
Arı südü – arıçılıq məhsuludur. Arı südü cavan arılarda xüsusi vəzlərdə yaranır. Əvvəlcə o, qatı, ağtəhər-şəffaf, jeləyəbənzər kütlə, sonra parıltısız sarımtıl çalarlar əldə edir. O, spesifik iyə və dada malikdir. Arı südünün tərkibi mürəkkəbdir. Onda zülallar, yağlar, karbohidratlar, vitaminlər, aminturşuları, fermetnlər, yağ turşuları, hormonabənzər maddələr var, amma zülallar və vitaminlər üstünlük təşkil edir. Arı südündə 65% su, 14–18% zülal maddələri, 9–10% şəkər, 1,-5,7% yağ var. Onun tərkibində 22 aminturşusu aşkar edilmişdir. Arı südündə dəmir, qızıl, gümüş, kükürd, xrom və sink kimi mikroelementlər aşkar edilmişdir. Arı südü 5–15 günluk körpə işçi arıların udlaq və üst çənə vəzilərində hazırlanır.
Arı zəhəri
Arı zəhəri — arıların zəhər vəziləri tərəfindən ifraz olunan və xüsusi kisəyə toplanan məhlul. == Ümumi məlumat == Arı zəhəri iki zəhər vəzisi tərəfindən hazırlanır, xüsusi kisəyə toplanır. Oradan isə arı sancması zamanı xaric olunur.Arı zəhərinin əsas tərkibi histamin maddəsindən ibarətdir.Ona görə də arı zəhəri ilə zəhərlənməzamanı antihistaminpreparatları(dimedrol və s.)işlədilir. == Arı zəhəri təbabətdə == Arı zəhəri respublikamızda və xarici ölkələrin təbabətində geniş şəkildə istifadə edilir. Təbabətdə arı zəhəri natural şəkildə bilavasitə arı sancması ilə və müxtəlif preparatlar şəklində istifadə edilir. Son vaxtlar arı zəhəri oynaq revmatizminin vəsinir xəstəliklərin (işias) radikulit və üçlü sinirin nevralgiyasının müalicəsində yaxşı nəticə verir. Arı zəhəri apitoksin qan yaradıcı sistemlərə yaxşı təsir edərək hemoqlobinin miqdarını çoxaldır, qanın yaxıcılığını vəlaxtalanmasını azaldır, eritrositlərin çökmə reaksiyasını aşağı salır, ümumi və yerli leykositozu artırır. Arı zəhəri ürək əzələsinin işini nizamlayır,qan təzyiqini aşağı salır və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır. Arı zəhəri bir çox sağalmayan yaraların müalicəsində işlədiir. == Arı zəhəri elmdə == Arılarda olan iki zəhər vəzisinin ifraz etdiyi və sancan zaman neştərindən axan acı, zəhərli, şəffaf maddə.
Arı qaş səhləbi
Arı qaş səhləbi (lat. Ophrys apifera) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin ofris cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir, endemik növüdür. == Qısa morfoloji təsviri == Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi 20-30 sm hündürlükdədir. Soğanaqları şarvari və ya xırda ellipsvaridir. Yarpaqları iti, uzunsov, lansetvaridir. Çiçək yanlığı lansetvari, yumurtalıqdan uzundur. Çiçək yanlığının kənar yarpaqları uzunsov, küt, parlaq və ya açıq-çəhrayı rəngli, 5 damarlıdır.
Arı
Arılar — uçan həşaratlar ailəsinə aiddir. Dünyada 20 mindən artıq arı növü vardır. Antraktidadan başqa dünyanın istənilən yerində rast gəlinir. İşçi arının ömrü 50 gün olur. 17-18 günlükdə arılar artıq bala çıxarırlar. Qüvvəsi, yəni işçi arı sayı çox olan arı ailəsi ildə 35-40 kq təmiz bal verə bilir. Arı ailəsi 3 qrupa bölünür: Ana arı Erkək arı Dişi və ya işçi arıOnlar 15 km-ə qədər yol qət edə bilirlər. Arı 15 km məsafədə yaxşı şirə taparsa, qayıdıb o biri arılara qəribə hərəkətlərlə xəbər verirlər Arılar həm də yaxşı şirə olan yeri hiss edirlər, həm də onlara qulluq edən insanı tanıyırlar. == Arı ailəsi == Arı ailəsi – pətəkdə və ya təbii yuvalarda toplum halında yaşayan bir ana, on minlərlə işçi və minlərlə erkək arıdan (yaz-yay dövründə) ibarət bal arısı koloniyası. Bal arıları ailə halında yaşayan həşəratlar qrupuna daxildir.
Apis (arı)
Əsl bal arıları (lat. Apis) — Əsl arılar fəsiləsinə mənsub cins. == Təsnifatı == Yarımcins Micrapis Apis andreniformis F. Smith, 1858 Apis florea Fabricius, 1787Yarımcins Megapis Apis dorsata Fabricius, 1793 — nəhəng arıYarımcins Apis Apis cerana Fabricius, 1793 Apis koschevnikovi Enderlein, 1906 Apis mellifera Linnaeus, 1758 — bal arısı == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Осычнюк А. З., Панфилов Д. В., Пономарева А. А. Надсемейство Apoidea. // Определитель насекомых европейской части СССР. Л., 1978. Т. 3, ч. 1: Перепончатокрылые. С. 279—518.
Arı (jurnal)
"Arı" jurnalı (az.-əbcəd کل نیت‎) — 1910–1911-ci illərdə çap olunmuş ictimai, siyasi və satirik jurnal. == Tarixi == "Mirat"dan sonra "Arı" jurnalı fəaliyyətə başladı. Jurnalın ilk nömrəsi 1910-cu il dekabr ayının 18-də çıxmışdır. Redaktoru Dadaş Bünyadzadə, naşiri Əliməmməd Əliyev idi. Jurnalın başlığı altında yazılırdı: Özündən əvvəlki satirik jurnallardan fərqli olaraq, formatında dəyişiklik edən "Arı" karikaturasız nəşr olunurdu və formatı o biri satirik jurnallara nisbətən kiçik idi. "Arı" jurnalının məsləki" sərlövhəli baş məqalədə bu mətbu orqan özünün başlıca məqsəd və məramını oxuculara təqdim edir, dövrün ictimai-siyasi hadisələrinə qiymət verir, maarifin, mədəniyyətin inkişafının vacibliyini göstərirdi. Mətbuata marağın artdığını bildirən jurnal eyni zamanda qeyd edirdi ki, mətbuat orqanlarımızın bəziləri abunəçilərin azlıqından və ya maliyyənin kasadlığından, bəziləri isə hökumət tərəfindən bağlanır. İslami dəyərlərə yüksək qiymət verən "Arı" bir sıra mətbu orqanlara "Təkamül", "Yoldaş" qəzetinə, "Molla Nəsrəddin", "Bəhlul" və " Zənbur" jurnallarına öz müsbət münasibətini bildirir, bu nəşrlərin çapını yüksək qiymətləndirirdi. == Fəaliyyəti == Baş məqalədə qabaqcıl dünyagörüşü ifadə edilsə də, bəzi məsələlərə islamçılıq nöqteyi-nəzərindən qiymət verilirdi. Məsələn, Azərbaycan xalqının cəhalətdə qalması baş məqalədə islam mədəniyyətinin qəbul edilməməsi ilə əlaqələndirilirdi.
Arı (komiks)
Arı (ing. Wasp) — Marvel Comics tərəfindən yaradılmış super qəhrəman personajı. Sten Li və Cek Körbi tərəfindən yaradılmış və ilk dəfə "Heyranedici hekayələr" komiksinin 1963-cü ilin iyununda çıxan sayında yer almışdır. "Şirin" ləqəbli bu personajın əsas gücləri böcək qanadları vasitəsilə uçmaq, əlindən bioelektrik iynələr göndərmək və böyüdüb-kiçilməkdir. Arı Qisasçıların qurucu üzvlərindəndir və uzun illər komandanın üzvü olmuşdur. Partneri və həyat yoldaşı Henk Pim olmuşdur. 2011-ci ilin martında IGN "Ən yaxşı komik super qəhrəmanları" siyahısında Arını 99-cu yerdə göstərmişdir. "Comics Buyer's Guide" jurnalının "Ən cazibədar qadın komiks super qəhrəmanları" siyahısında 94-cü yeri tutmuşdur. 2013-cü ildə isə Marvel.com saytı tərəfindən ən yaxşı 5-ci Qisasçı seçilmişdir. == Bioqrafiya == Canet van Din zəngin alim Vernon van Dinin qızı kimi Nyu Cersinin Kriskill şəhərində anadan olur.
Arı jurnalı
"Arı" jurnalı (az.-əbcəd کل نیت‎) — 1910–1911-ci illərdə çap olunmuş ictimai, siyasi və satirik jurnal. == Tarixi == "Mirat"dan sonra "Arı" jurnalı fəaliyyətə başladı. Jurnalın ilk nömrəsi 1910-cu il dekabr ayının 18-də çıxmışdır. Redaktoru Dadaş Bünyadzadə, naşiri Əliməmməd Əliyev idi. Jurnalın başlığı altında yazılırdı: Özündən əvvəlki satirik jurnallardan fərqli olaraq, formatında dəyişiklik edən "Arı" karikaturasız nəşr olunurdu və formatı o biri satirik jurnallara nisbətən kiçik idi. "Arı" jurnalının məsləki" sərlövhəli baş məqalədə bu mətbu orqan özünün başlıca məqsəd və məramını oxuculara təqdim edir, dövrün ictimai-siyasi hadisələrinə qiymət verir, maarifin, mədəniyyətin inkişafının vacibliyini göstərirdi. Mətbuata marağın artdığını bildirən jurnal eyni zamanda qeyd edirdi ki, mətbuat orqanlarımızın bəziləri abunəçilərin azlıqından və ya maliyyənin kasadlığından, bəziləri isə hökumət tərəfindən bağlanır. İslami dəyərlərə yüksək qiymət verən "Arı" bir sıra mətbu orqanlara "Təkamül", "Yoldaş" qəzetinə, "Molla Nəsrəddin", "Bəhlul" və " Zənbur" jurnallarına öz müsbət münasibətini bildirir, bu nəşrlərin çapını yüksək qiymətləndirirdi. == Fəaliyyəti == Baş məqalədə qabaqcıl dünyagörüşü ifadə edilsə də, bəzi məsələlərə islamçılıq nöqteyi-nəzərindən qiymət verilirdi. Məsələn, Azərbaycan xalqının cəhalətdə qalması baş məqalədə islam mədəniyyətinin qəbul edilməməsi ilə əlaqələndirilirdi.
Arı mumu
Arı mumu — bal arılarının şan düzəltmək üçün hasil etdikləri maddə. Arı mumu olduqca davamlıdır. Onu uzun müddət saxlandıqda belə, belə xarab olmur. Havanın temperaturu və nəmliyi ona təsir köstərmir. Mum havada oksidləşmir, havanın nəmliyini özünə çəkmir və qurumur. Beləliklə də, onun çəkisi daim dəyişilməz qalır. Mum demək olar ki, heç bir zərərvericilərlə zədələnmir. Torpaq mikrobları demək olar ki, bütün üzvi maddələri parçaladığı halda, muma çox az təsir göstərir. Torpaqda 20 il taxta qabda qalmış mum tapılmışdır. Həmin mum qabından əsə- əlamət qalmadığı halda, mumun bəzi hissələrinin səthi 2 mm- ə qədər dəyişilmiuşdir.
Kemyuktyax-Arı
Kemyuktyax-Arı — Anabar çayınin yatağında yerləşən elədə böyük olmayan ada. İnzibati cəhətdən Yakutiya ərazisində yerləşir. Ada çayın aşağı axarında yerləşir. Uzunsov formaya malik olan ada, şimal-qərbədən cənub-şərqə doğru uzanır. Səthi hamardır. Qərbində 6 metr hündürlüyü olan təpəcik vardır.
Kyoryor-Arı
Kyuryur-Arı — Olenok körfəzində yerləşən ada. İnzinati cəhətdən Yakutiya ərazisinə daxildir. Ada körfəzin mərkəzində, Olenok çayının deltasında yerləşir. Qərbində Xobuox-Arıta adası yerləşir. Tonqolax-Byelkyeye (şimal-qərb) və Xarıtka-Byelkyeye (cənub-şərq) adaları arasında yerləşir. Maksimal hündürlüyü 1 metr təşkil edir. Ada oval formaya malikdir. Üzəri bataqlıqlaşmışdır. 2 elədə böyük olmayan gölə sahibdir.
Kyuryur-Arı
Kyuryur-Arı — Olenok körfəzində yerləşən ada. İnzinati cəhətdən Yakutiya ərazisinə daxildir. Ada körfəzin mərkəzində, Olenok çayının deltasında yerləşir. Qərbində Xobuox-Arıta adası yerləşir. Tonqolax-Byelkyeye (şimal-qərb) və Xarıtka-Byelkyeye (cənub-şərq) adaları arasında yerləşir. Maksimal hündürlüyü 1 metr təşkil edir. Ada oval formaya malikdir. Üzəri bataqlıqlaşmışdır. 2 elədə böyük olmayan gölə sahibdir.
Oinniqes-Arı
Oinniqes-Arı — Olenok körfəzində yerləşən ada. İnzinati cəhətdən Yakutiya ərazisinə daxildir. Ada körfəzin mərkəzində, Olenok çayının deltasında yerləşir. Cənubdan Kuqun-Tyebyoleqe qolu onun sahillərini yuyur. Qərbində Kasyan-Arıta, şərqində isə Uybakan-Pastax-Arıta adaları yerləşir. Ada uzunsov formaya malikdir. Şimaldan cənububa doğru uzanmışdır. Ada bataqlıqlaşmış ərazilərdən ibarətdir. Elədə böyük olmayan göllərə sahibdir. Şimal-qərbi qumluqdur.
Orto-Arı
Orto-Arı (saxa Орто Арыы) — Laptevlər dənizinin Olyonek körfəzi ərazisində yerləşir. İnzibati cəhətdən Yakutiya ərazisində yerləşir. Körfəzin qərbində yerləşir. Ada ovalvari formaya malikdir. Şimaldan cənub uzanmışdır. Ən hündür nöqtəsi 11 metrdir. Böyük hissəsini bataqlaşmış ərazilər tutur.
Ot-Arı
Ot-Arı (saxa От Арыы) — Olenyok körfəzində yerləşən ada. İnzinati cəhətdən Yakutiya ərazisinə daxildir. Ada körfəzin mərkəzində, Olenok çayının deltasında yerləşir. Şimalında İlin-Qolub-Tyoryar-Arıta, şimal-şərqdə isə Boldyor-Arıta adaları yerləşir. Ada uzunsov formaya malikdir. Şimal-şərqdən cənub-qərbə uzanmışdır. Şimalda ən hündür nöqtəsi 3 metrdir. Ada qumluq və bataqlıq ərazilərdən ibarətdir. Burada 7 kiçik göl vardır.
Qala-Arı
Qala-Arı — Anabar çayınin yatağında yerləşən elədə böyük olmayan ada. İnzibati cəhətdən Yakutiya ərazisində yerləşir. Ada çayın aşağı axarında yerləşir. Ovalvari formaya malik olan ada, qərbədən şərqə doğru uzanır. Səthi hamardır. Qərbində yerləşən dil su altında qalmışdır.
Ulaxan-Arı
Ulaxan-Arı (saxa dilindən tərcümədə "Böyük ada" mənasını verir) — Oqonnyor-Belkyoydere adalar qrupuna daxil olan və yaşayışı olmayan ada. İnzinati cəhətdən Yakutiya ərazisinə daxildir. Ada Olenok çayının deltasında, Oqonnyor-Kubata körfəzində yerləşir. Qərb sahillərini Ulaxan-Ues, şərq sahillərini isə Kubalax-Uesya qolu yuyur. Qonşu adalar: şərqdə — Kyersese-Arıta, qərbdə — Oçuqquy-Arı və Oqonnyor-Arıta, şimalda — Ot-Arı və Boldyor-Arıta. Ən hündür nöqtədi 4 metrdir. Şimalında isə 3 metrlik yüksəklik vardır. Adada elədə böyük olmayan Ulaxan-Arı-Kyuele gölü vardır.
Xastax-Arı
Xastax-Arı — elədə böyük olmayan, Olenok körfəzində yerləşən ada. Olenokun deltasında körfəzin mərkəzi hissəsində yerləşir. Canqılax adasından şərqdə yerləşir. Xastax-Arıdan cənub-şərqində İsay-Byolkyoyo qərarlaşır. Ada üçbucaq formaya malikdir. Hündürlüyü 2 metrdir. Ərazisi bataqlıqlaşışdır. Burada 9 kiçik göl vardır. Şərqi qumsaldır.
Arı filmi
Arı filmi (ing. Bee Movie) — 2007-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmidir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Arı filmi — Internet Movie Database saytında.
Lənkəran arı populyasiyası
Sinniqes-Arı (Yakutiya)
Sinniqes-Arı — Anabar çayınin yatağında yerləşən elədə böyük olmayan ada. İnzibati cəhətdən Yakutiya ərazisində yerləşir. Ada çayın aşağı axarında yerləşir. Uzunsov formaya malik olan ada, şimaldan cənubə doğru uzanır. Səthi hamardır. Mərkəzi bataqlıqlaşmışdır. Yaxınlığında Istakan-Arıta adası yerləşir.
Tas-Arı adası
Tas-Arı adası — Şərqi Sibir dənizində yerləşən Anju adaları qrupuna aid olan elədə böyük olmayan ada. İnzibati cəhətdən Yakutiyanın Bulunski ulusu ərazisinə daxildir. Faddeevski yarımadası cənub-qərbində, Qedenştrom körfəzində yerləşir. Uzunsov formaya malikdir. Qumla örtülmüşdür. Şimalında elə də böyük olmayan göl vardır. Adada daimi yaşayış yoxdur. Kotelnı adası kimi bu adada Ust-Lena qoruğu ərazisinə daxildir. Bu adanı Lena çayının deltasında yerləşən Tas-Arı aadası ilə səhv salmaq lazım deyil.
Ulaxan-Arı-Kyuele
Ulaxan-Arı-Kyuele — Oqonnyor-Belkyoydere adalar qrupuna daxil olan və yaşayışı olmayan Ulaxan-Arı adasında yerləşən ən böyük göl. İnzinati cəhətdən Yakutiyanın Anabar milli rayonu ərazisinə daxildir. Ulaxan-Arı Olenok çayının deltasında, Oqonnyor-Kubata körfəzində yerləşir. Qərb sahillərini Ulaxan-Ues, şərq sahillərini isə Kubalax-Uesya qolu yuyur. Gölün maksimal dərinliyi 4 metri keçmir.
Qarışqa-adam və Arı
Qarışqa-adam və Eşşək arısı (ing. Ant-Man and Wasp) — Marvel istehsalı film. 2015-ci il filmi Qarışqa-adamın davam filmidir. == Mövzu == Kapitan Amerika: Qəhrəmanların savaşı filmindən sonra ev həbsinə məhkum olan Skot Lanq həm ata həm də superqəhrəman seçimlərinin nəticələrinə tab gətirir. Skot yeni tapşırığıa başlayır. Bu tapşırıqda Eşşək arısı ilə savaşacaq.
Arı filmi (cizgi filmi, 2007)
Arı filmi (ing. Bee Movie) — 2007-ci ildə istehsal olunmuş cizgi filmidir. == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Arı filmi — Internet Movie Database saytında.
Abıca arıquş
Adi arıyeyən
Adi arıyeyən (lat. Pernis apivorus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin arıyeyən cinsinə aid heyvan növü. == Təsviri == Adi arıyeyən qarğadan iridir. Havada boynu görünmür. Quyruğu uzundur və üzərində 3 enli zolaq var. Qanadlarının altı zolaqlıdır. Bel tərəfi tutqun qonur, qarın tərəfi ürəkşəkilli, naxışlıdır. Alınında və gözləri ətrafındakı lələklər ilan pulcuğuna oxşayır. == Yayılması == Avropada və Qərbi Asiyada nəsil verir, Afrikada qışlayır. Azərbaycanda düzənlik və dağətəyi rayonlarda yayılmışdır.
Arabıl-Arıta
Arabıl-Arıta — Anabar çayınin yatağında yerləşən elədə böyük olmayan ada. İnzibati cəhətdən Yakutiya ərazisində yerləşir. Ada çayın aşağı axarında yerləşir. Uzunsov formaya malik olan ada, şimal-şərqdən cənub-qərbə uzanır. Səthi hamardır. Cənub sahilləri uçurumludur. Burada hündürlük 5 metrə çatır. Üzərində elədə böyük olmayan göllər vardır. Bataqlıqlaşmış sahələrə sahibdir.
Arıkimilər
Arıkimilər (lat. Apoidea) — iynəlilər (lat. Aculeata) infradəstəsinin fəsiləüstü. Arıkimilər biogeosenozlarda gedən mürəkkəb bioloji proseslərdə, xüsusilə bitkilərin çarpaz tozlanmasında mühüm rol oynayan çoxsaylı və geniş yayılmış yerüstü onurğasızlardandır. Örtülütoxumlu bitkilər və həşəratlar Yer kürəsi landşaftlarının rəngarəngliyini müəyyən edən nəhəng simbiotik komplekslər təşkil edirlər. Onlara entomofil bitkilər olan qurunun bütün sahələrində rast gəlmək olur. Arıkimilər bütün çiçəkli bitkilərin: meyvə-giləmeyvə, bostan-tərəvəz, bir sıra texniki, yağlı, dərman və bəzək bitkilərinin tozlanmasında birbaşa iştirak edirlər. Xüsusilə arıkimilər yem bitkiləri əkinlərinin tozlanmasında böyük rol oynayırlar. Onlar digər tərəfdən çoxlu yabanı, o cümlədən yem və dərman bitkilərinin əsas tozlayıcılarıdır. Bir çox kənd təsərrüfatı bitkilərinin arıkimilərlə tozlanması aqrotexnikanın əsas elementlərindəndir.
Arılar
Arılar — uçan həşaratlar ailəsinə aiddir. Dünyada 20 mindən artıq arı növü vardır. Antraktidadan başqa dünyanın istənilən yerində rast gəlinir. İşçi arının ömrü 50 gün olur. 17-18 günlükdə arılar artıq bala çıxarırlar. Qüvvəsi, yəni işçi arı sayı çox olan arı ailəsi ildə 35-40 kq təmiz bal verə bilir. Arı ailəsi 3 qrupa bölünür: Ana arı Erkək arı Dişi və ya işçi arıOnlar 15 km-ə qədər yol qət edə bilirlər. Arı 15 km məsafədə yaxşı şirə taparsa, qayıdıb o biri arılara qəribə hərəkətlərlə xəbər verirlər Arılar həm də yaxşı şirə olan yeri hiss edirlər, həm də onlara qulluq edən insanı tanıyırlar. == Arı ailəsi == Arı ailəsi – pətəkdə və ya təbii yuvalarda toplum halında yaşayan bir ana, on minlərlə işçi və minlərlə erkək arıdan (yaz-yay dövründə) ibarət bal arısı koloniyası. Bal arıları ailə halında yaşayan həşəratlar qrupuna daxildir.
Arılar alqoritmi
Arılar alqoritmi — Problemin bəzi xassələrinin bilindiyi və problem üzərində dəyişikliklərin edilə bilindiyi(Bilərək Axtarış) axtarış alqoritmlərindən biridir. Alqoritmin əsas məqsədi ən optimal nöqtənin tapılmasıdır. Alqoritm arılarının bal hazırlamaq üçün istifadə etdikləri axtarış metodundan götürülmüşdür. Arılar hər zaman ən yaxşı çiçəklərdən bal toplayırlar, əgər hər hansısa arı yaxşı nektarlı çiçək tapırsa yuvaya qayıdıb bunu müəyyən rəqslə digər arılara xəbər verir. Bu mesajda yuvadan çiçəyə qədər olan məsafə, hava şəraiti, günün hansı vaxtında olduğu və.s kimi xüsusi əhmiyyətli məlumatlar yer alır. Buna bəzən 'Kəşf et- Rəqs et - Ən Yaxşıya Hücum Et' modeli də deyilir. == Alqoritmin işləmə prinsipi == İlk öncə alqoritmin icrası zamanı istifadə olunan bəzi terminləri açıqlayaq. n: Hal-hazırda axtarışda olan arı sayı. m: Axtarılacaq nöqtələrin sayı(arı və bal nümunəsin götürsək, çiçəklərin sayı ola bilər). e: Hal-hazırda m dənə çiçəkdən olan ən yaxşılarının sayı.
Arıların anatomiya və fiziologiyası
Arılar — uçan həşaratlar ailəsinə aiddir. Dünyada 20 mindən artıq arı növü vardır. Antraktidadan başqa dünyanın istənilən yerində rast gəlinir. İşçi arının ömrü 50 gün olur. 17-18 günlükdə arılar artıq bala çıxarırlar. Qüvvəsi, yəni işçi arı sayı çox olan arı ailəsi ildə 35-40 kq təmiz bal verə bilir. Arı ailəsi 3 qrupa bölünür: Ana arı Erkək arı Dişi və ya işçi arıOnlar 15 km-ə qədər yol qət edə bilirlər. Arı 15 km məsafədə yaxşı şirə taparsa, qayıdıb o biri arılara qəribə hərəkətlərlə xəbər verirlər Arılar həm də yaxşı şirə olan yeri hiss edirlər, həm də onlara qulluq edən insanı tanıyırlar. == Arı ailəsi == Arı ailəsi – pətəkdə və ya təbii yuvalarda toplum halında yaşayan bir ana, on minlərlə işçi və minlərlə erkək arıdan (yaz-yay dövründə) ibarət bal arısı koloniyası. Bal arıları ailə halında yaşayan həşəratlar qrupuna daxildir.
Arılıqbinə monastır kompleksi
Arılıqbinə məbəd kompleksi Balakəndən Gürcüstana gedən magistral yolun sağında, dağın ətəyində, son dərəcə mənzərəli bir yerdə, rayon mərkəzindən 5 km qərbdə, yoldan 1 km şimalda yerləşir. Əsas kilsə binası qismən salamatdır və çox keyfiyyətli kərpiclə tikilib. Təxminən 4 hektar sahədə çay daşı və hasar daxilindəki ərazidə çoxsaylı tikili qalıqları, o cümlədən xeyli qəbirlər vardır. Məbəd Qafqaz Albaniyasının maddi-mədəniyyət abidələrindəndir.
Arılıqbinə məbəd kompleksi
Arılıqbinə məbəd kompleksi Balakəndən Gürcüstana gedən magistral yolun sağında, dağın ətəyində, son dərəcə mənzərəli bir yerdə, rayon mərkəzindən 5 km qərbdə, yoldan 1 km şimalda yerləşir. Əsas kilsə binası qismən salamatdır və çox keyfiyyətli kərpiclə tikilib. Təxminən 4 hektar sahədə çay daşı və hasar daxilindəki ərazidə çoxsaylı tikili qalıqları, o cümlədən xeyli qəbirlər vardır. Məbəd Qafqaz Albaniyasının maddi-mədəniyyət abidələrindəndir.
Arıq (Məlikan)
Arıq (fars. اروق‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Məlikan şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 3,566 nəfər yaşayır (902 ailə).
Arıq Buğa
Arıq Buğa (monq. Аригбөх; 1219 — 1266) — Toluy xanın kiçik oğlu, Çingiz xanın nəvəsi. == Həyatı == Böyük xanlıq uğrunda Çingiz xanın nəvəsi, Mönkge və Hülakü xanın kiçik qardaşı Arıq Buğa və böyük qardaşı Xubilay qaan arasında müharibə baş verdi. Baydarın böyük oğlu Algü Arıq Buğanın da yardımı ilə xanlığı ələ keçirdi. 2 il sonra güc topladıqdan sonra Arıq Buğaya qarşı Xubilayın yanında müharibəyə başladı. Bu onu daha güclü etsə də Arıq Buğanın digər müttəfiqi Kaydu (Ugedeyin nəvəsi) ona qarşı Bərkə ilə müharibəyə başladı və məğlub oldu. Taxt yenidən Mütügenlərə, Mübarək Şaha keçdi. Mübarək şah müsəlman olan ilk xan idi. Buna görə Xubilay hirsləndi və Baydarın nəvəsi, Algünün qardaşı Yesüntoanın oğlu Barakı xan elan etdi. 1269-cu ildə Barak Mübarəkşahı sürgün etdirdi.
Arıqdam
Arıqdam — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Tarixi == == Toponimikası == Arıqdam/Arıxdam oyk., mür. Gədəbəy r-nunun Qumlu i.ə.v.-də kənd. Gədəbəy çayının (Şəmkir çayının qolu) sol sahilindən bir qədər aralı, Şəkərbəy dağının ətəyindədir. Kənd XVIII əsrin axırlarında yaranmışdır. Hazırda həmin r-nun Hacılar kəndinin bir hissəsi də Arıqpəyə adlanır. Xalq etimologiyasına görə,toponim Arıq Alı adlı şəxsin adı ilə bağlıdır. Qədim türk dillərində arık/erik"kanal, arx, su hövzəsi", dam "mal saxlanan yer, yaşayış yeri" mənalarını ifadə edir. Oykonim "su, çay sahilində yaşayış yeri" kimi izah olunur. Gürcüstan ərazisində Arıxdam, Qazaxıstanda Arıkbalık yer adları da mövcuddur.
Arıqdam bələdiyyəsi
== Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.
Arıqlı
Arıqlı (Xoy) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Arıqlı (Sisyan) — Sisyan rayonunda kənd. Arıxlı —Gürcüstanın Aşağı Kartli mxaresinin Çörük Qəmərli rayonunun inzibati-ərazi vahidində kənd.
Arıqlı (Sisyan)
Arıqlı — Yelizavetpol (Gəncə) quberniyasının Zəngəzur qəzasında, indiki Sisyan rayonu ərazisində kənd olmuşdur. == Tarixi == Erməni mənbələrində Ariklu formasında qeyd edilmişdir. Toponim türk mənşəli arıq etnoniminə mənsubluq bildirən -lı şəkilçisinin artırılması ilə düzələn etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. == Əhalisi == Kənddə 1873 - cü ildə 60 nəfər, 1886-cı ildə 106 nəfər, 1897-ci ildə 88 nəfər, 1908-ci ildə 126 nəfər, 1914 - cü ildə 214 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deportasiya edilmiş və kənd dağılıb xarabalığa çevrilmişdir.
Arıqlı (Xoy)
Arıqlı (fars. اريگلو‎‎‎‎) - İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
Arıquş
Arıquşlar
Arıqıran
Arıqıran (əvvəlki adı: Çiçəkli) — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının 29 aprel 1992-ci il tarixli, 112 saylı Qərarı ilə Gədəbəy rayonunun Çiçəkli kəndinin tarixi adı özünə qaytarılaraq Arıqıran kəndi adlandırılmışdır. == Toponimikası == Arıqıran/Arqıran/Arıqran kəndi Çətindərə çayının (Zəyəmçayın qolu) sağ sahilində, Haçaqaya dağının (Şahdağ silsiləsi) ətəyindədir. Güman edirlər ki, oykonim həmin ərazidə yaşayan və əsasən həşəratlarla qidalanan arıqıran adlı kiçik quşun adı ilə bağlıdır. 1991-ci ildən Çiçəkli adlandırılmışdır. == Əhalisi == 2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 2437 nəfər əhali yaşayır. === Tanınmış şəxsləri === Valeh Cəfərov — kimya elmləri doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2014). Mahmud Rüstəmov — tibb elmləri doktoru, professor. === Şəhidləri === Abbasov Zülfüqar Bayram oğlu (1995-2020) — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi. Nəcəf İlqar oğlu Hüseynov (1993-2020) — İkinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
Arıqıran bələdiyyəsi
== Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.
Arıs
Arıs — Qazaxıstanın Türkistan vilayətində şəhər (1956-cı ilə qədər - qəsəbə). Çimkent aqlomerasiyasının bir hissəsidir. == Tarixi == Arıs, 1900-cü ildə Orenburq-Daşkənd dəmir yolu xəttindəki bir stansiya olaraq quruldu. 1901-1904-cü illərdə inşa edilmiş dəmir yolu stansiyasının binasında İmperator II Nikolayın monoqramları hələ də qorunub saxlanılır. 2009-cu ilin mart ayında "Kazarsenal" QHT-də baş verən partlayış nəticəsində 3 nəfər öldü . 26 iyun 2014-cü ildə silah sursat məhv edildiyi yerdə barıt partladı və nəticədə 2 nəfər öldü . 2015-ci ilin noyabr ayında tullantıların məhv edilməsi zamanı zibilxanada partlayıcı işə düşdü. Nəticədə 1 nəfər (texnoloq) öldü. 24 iyun 2019-cu il tarixində hərbi hissənin ərazisində partlayış baş verdi , yaxınlıqdakı binalar şok dalğasından ziyan gördü. Şəhərin bütün əhalisi (40.000 nəfərdən çox) təxliyə edildi.
Arıslanqol
Böyük Arıslanğol (Xaybulla) —

Digər lüğətlərdə

антиква́рий заводча́нин кро́сна сли́тковый спо́рить экспро́мт акрихи́н вгля́дываться грузи́ться месть непро́чный ныро́к опро́с скоростеме́р мадеполам back-jack-knife devilment hagiographer hully gully noumenon sternson Turcoman дошить индюк табель