Lüğətlərdə axtarış.

Axtarışın nəticələri

  • A:RKİ

    (Tərtər) o biri

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ARKI-TƏRKİ

    Arkı (en) və tərki (uzun) sözlərindən əmələ gəlib, “xaç” (крестовина) deməkdir. İndi işlədilmir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti
  • ЯРГЪИ-ЯРГЪИ

    zərf, sif. uzun-uzun, çox uzun.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯРКИЙ

    1. гужлу, къати; яркий свет гужлу (къати) экв. 2. гужлу экв гудай (ийидай), гужлу ишигъ (нур) гудай, вилин ишигъ тухудай; яркий снег гужлу нур

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЯРКИЙ

    прил. 1. pardaq; 2. aydın, açıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРКА

    ж 1. tağ; 2. alaqapı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ЯНКИ

    нескл. dan. собир. Yanki (avropalıların ABŞ-da doğulmuş amerikanlara verdiyi ad).

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРЫК

    м arx.

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРХИ-

    1. “həddindən artıq”, “ifrat” mənasını bildirən ön şəkilçi, məs.: архиосторожный həddindən artıq ehtiyatlı; 2. mürəkkəb sözlərin əvvəlində baş ruhani

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ARDI

    i. continuation; ~ var to be* continued; ardını oxumaq to continue reading; Ardını oxuyun Continue reading, Go on read ing

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ARLI

    s. bax həyalı

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ARKA

    i. mem. arch

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ingiliscə lüğət
  • ЯРКО

    нареч. 1. parlaq (surətdə)'. 2. aydın, açıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ARLI

    ARLI – HƏYASIZ Gərək bir azca həlim, ədəb-ərkanlı olsun; Bir az arlı, namuslu, bir az vicdanlı olsun (X.Rza); Kəlbiyev əyilib büzüşərək çırpınırdı, hə

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin antonimlər lüğəti
  • ARLI

    arlı bax həyalı, utancaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ASKI

    asılqan

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ЯРКА

    ж toğlu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • arlı

    sif. honteu//x, -se ; pudique ; modeste ; pudibond, -e

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • arka

    is. mem. arc m ; arche f

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-fransızca lüğət
  • ARKA

    arxa, dal

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ЯРГЪИ

    ...Кьилихъ галай яргъи сачах, пекдин шал.... Е. Э. Заз булахдал яр акуна. И кьил, а кьил авачир, яргъи, гьяркьуь вили Гъуьл..., ина эцигнавай яргъи ка

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • арчи

    1. (А прописное) Арчи (название, населённого пункта). 2. арчинский : арчи чӀал - арчинский язык.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • ашкъи

    вдохновение, воодушевление; влечение : ашкъида гьатун - увлекаться, заниматься (чем-л.) с вдохновением, с увлечением; ашкъидалди кӀвалахун - работать

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • яргъи

    1. длинный; продолговатый : яргъи авун - удлинять (что-либо); яргъандиз килигна кӀвачер яргъи ая (погов.) - по одёжке (букв. по одеялу) протягивай нож

    Tam oxu »
    Ləzgicə-rusca lüğət
  • АШКЪИ

    ...ашкъида гьатун v. addict; go in for; have a fancy for, fall over; ашкъи авачиз adv. unwillingly, reluctantly, grudgingly.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • ЯРГЪИ

    adj. long; mortal; gaunt; яргъи авун v. extend, lengthen; elongate, stretch.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-ingliscə lüğəti
  • АРЧИ

    arçi (Dağıstanda xalq); арчи чӀал arçi dili.

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • АШКЪИ

    1. eşq; həvəs, meyl, istək; 2. sevgi, məhəbbət, sevda; ашкъидин цӀай məc. eşq odu, məhəbbət alovu; 3

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯРГЪИ

    хьун f. 1. uzanmaq; йифер яргъи жезва gecələr uzanır; бурж вугайдан мез яргъи жеда. Ata. sözü borc verənin dili uzun olar; 2. uzun olmaq, uzunlaşmaq,

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ЯРГЪИ

    1. müxt. mən.: uzun; яргъи куьче uzun küçə; яргъи чӀарар uzun saç; яргъи йифер uzun gecələr; яргъи ихтилат uzun söhbət; яргъи руш uzun qız; 2. яргъиди

    Tam oxu »
    Ləzgicə-azərbaycanca lüğəti
  • ARLI

    прил. ар (гьая) авай, регъуь.

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-ləzgicə lüğəti
  • arçi

    arçi

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ARTI

    üstəgəl; iki artı üç – iki üstəgəl üç üstəgəl

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ATKI

    1) arxac; 2) örpək, şal, şərf, kaşne; 3) balaca qayış, toqqacıq arxac, kaşne, örpək, şal, şərf, toqqacıq

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ARLI

    həyalı — utancaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti
  • ЯРКА

    toğlu

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ARLI

    sif. Həyalı, utancaq

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
  • АРКА

    1. Tağ; 2. Alaqapı

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРЫК

    arx

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • ARLI

    прил. стыдливый

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • ЯРКО

    1. parlaq; 2. aydın, açıq

    Tam oxu »
    Rusca-azərbaycanca lüğət
  • АРКА

    арка, тагъ (мес. пенжердин, къапудин ярумчух къекъвей цIарцIин шикилда эцигнавай кьил; муькъуьн кьве цлан арадал къекъвей чIемерукдин шикилда эцигн

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • АРЫК

    къубу; хвал; арх.

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ЯРКА

    шек (кIел хун тавур шек хеб)

    Tam oxu »
    Rusca-ləzgicə lüğət
  • ARKA

    сущ. архит. арка (криволинейное перекрытие кровли в стене или пространство между двумя опорамистолбами, колоннами и др.)

    Tam oxu »
    Azərbaycanca-rusca lüğət
  • arlı

    arlı

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • ŞARKI

    mahnı mahnı, şərqi

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • RAKI

    rakı, araq araq, rakı

    Tam oxu »
    Türkcə-azərbaycanca lüğət
  • ÖRKİ

    (Salyan) ötrü. – Sənnən örki darıxmışdım, yaxşı ki gəldin

    Tam oxu »
    Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti.
  • ƏRKİ

    ərkə məxsus; ərk edən.

    Tam oxu »
    Azərbaycan qadın adlarının izahlı lüğəti.
  • ярка

    -и; мн. род. - ярок, дат. - яркам; ж.; с.-х. см. тж. ярочка Молодая, ещё не ягнившаяся овца.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • янки

    неизм.; м. (англ. Yankee) 1) В США: название уроженца или жителя северо-восточных штатов (о котором сложилось устойчивое мнение как о трезвом, практичном, рассудительном и деловитом человеке) 2) а) ра

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • арык

    -а; м. (тюрк. aryk) см. тж. арычный В Средней Азии, Казахстане, Закавказье и в некоторых других странах: оросительный канал.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • архи...

    (греч. arkhi - старший, главный от arkhein - править, управлять); первая часть сложных слов, (служит для образования прил. и сущ.) 1) Обозначает высшу

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • арка

    -и; мн. род. - арок, дат. - аркам; ж. (от лат. arcus - дуга, изгиб) см. тж. арочный 1) Дугообразное перекрытие проёма в стене или пролёта между двумя

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ВАРКИ

    кӀус са кар, гьерекат къадагъа тирди къалурдай гаф. Синоним: килиг гьа!

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ВАРКИ

    кӀус са кар, гьерекат къадагъа тирди къалурдай гаф. Синоним: килиг гьа!

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • парапетный

    см. парапет; -ая, -ое. П-ая решётка. П-ая часть арки.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • архивольт

    ...(итал. archivolto); архит. Обрамление арочного проёма, выделяющее дугу арки из плоскости стены.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • стрельчатый

    -ая, -ое. 1) Имеющий форму арки с остроконечным сводом, кровлей. С-ые окна. С-ая башня. Стрельчатый свод. 2) напоминающий формой стрелу 1), 2), стрелк

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • софит

    ...тж. софитный 1) архит. Обращённая книзу поверхность потолочной балки, арки, выносного карниза и т.п. 2) обычно мн.: софиты, -ов. Светильники рассеянн

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ХВАЙДИ

    обр., нугъ. жуван тай касдив рахадайла, яркӀи нугъатда эркекри ишлемишдай гаф. Йоъ! Я хвайди, бес недачни! Цавай аватна, тум галатна, сиве гьатд

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • продух

    ...проветривания (вентиляции). Сделать продухи в фундаменте. 2) Отверстие в виде арки на колокольне для лучшего распространения звука во время звона кол

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • МАГЬАЛ

    ...Къешан, Агьул, РичӀа, Кура, Гюне ( СтӀалрин чилер ), КьепӀир, ЯркӀи, Ахмарли, Хъартас ва Гуьгуьма. ЦицӀигъ ЯркӀи магьалдик кӀватӀ жедай, санал чпин

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • пята

    ...пяту (обычно женщины, жены). 2) спец. Опорная часть чего-л. Пята арки. Пята двери. Пята свода. • - ахиллесова пята

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТАФАВАТ

    ...тафаватвилер авай пуд диалектдикай ибарат я: гуьне диалект, яркӀи диалект ва кьурагь диалект. Р. И. Гьайдароз. Лезги чӀалан диалектология. Синоним

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • ЙИГИН

    ...далдамдин кӀарарилайни йигин хьанвай. Я. Къафаров. Москвада ава. ЯркӀи дередин хуьрерай Бакудиз фялевал ийиз финин гьерекат йигин хьана. С. Мус

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • пролёт

    ...соседними опорами в каких-л. сооружениях, устройствах. Пролёт моста, арки. Пролёт воздушной линии электропередачи. б) отт. Свободное пространство меж

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ИДАРА

    ...жезвай: Къешан, Агъул, РичӀа, Куга, Гуьне, СтӀалрин Чилер, КьепӀир, ЯркӀи, Ахмарли, Хъартас ва Гуьгуьма. С. Муслимов. ЦицӀигъ-наме. Идара ийидай о

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • КЬИЛДИН

    прил.; 1) тек тир Чна ихтилат ийизвай ЯркӀи дередин ЦицӀигърин хуьр фадлай Агъа-СтӀалрин Къазмайрин чилел куьч хьанва. Гьа икӀ кьилдин хуьруькай

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
  • замок

    ...их. Сложить руки в замок. 4) архит. Центральный камень в вершине свода, арки.

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • золотой

    ...(отливающий золотом). З-ая осень (осенняя пора, когда особенно ярки жёлтые листья). 5) Прекрасный, замечательный, очень хороший. Золотой работник, сп

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • arkillit 2021

    arkillit

    Tam oxu »
    Azərbaycan Dilinin Orfoqrafiya Lüğəti
  • яркий

    -ая, -ое; ярок, ярка, ярко; ярче; ярчайший см. тж. ярко 1) а) Очень сильный, сияющий, ослепительный; излучающий сильный свет. Яркий свет. Я-ая лампа. Я-ое солнце. Я-ое зарево костров. Сверкнула я-ая м

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • свести

    ...(сжать, стиснуть). б) отт.; спец. Соединив верхние части чего-л. (арки, свода, купола и т.п.), завершить постройку. Свести арку. Свести кровлю. Свест

    Tam oxu »
    Rus dilinin izahlı lüğəti
  • ТӀВАР

    ...Рагьманович Мамедов азабрик кутуна. М. М. Лезги тӀвар алатӀа. Усман ЯркӀи дереда тӀвар-ван авай устӀар тир. С. Муслимов. ЦицӀигъ-наме. Чи халкьдин а

    Tam oxu »
    Ləzgi dilinin izahlı lüğəti
OBASTAN VİKİ
ARKİ
Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı — Azərbaycan kinematoqrafçılarının ictimai birliyi. == Ümumi məlumat == 21 iyun 2012-ci ildə təsis edilib. Sədri Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Şəfiqə Məmmədovadır.Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı 2012-ci il iyunun 21-də «Nİzami» Kino Mərkəzində «Kino və konseptual problemlər» mövzusunda keçirilmiş tədbirdə yaradılıb. Tədbirdə baş tutan müzakirələrdən sonra Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının yaradıldığı elan olunmuş və xalq artisti Şəfiqə Məmmədova ittifaqın sədri, Cəmil Quliyev isə qurumun icraçı katibi seçilmişdir. İttifaqın təşəbbüs qrupunun və idarə heyətinin üzvləri aşağıdakılardır: Şəfiqə Məmmədova, Mais Ağabəyov, Ramiz Fətəliyev, Müşfiq Hətəmov, Səyavuş Kərimi, Cəmil Quliyev, Eldar Quliyev, Yusif Quliyev, Vaqif Mustafayev, Nəriman Məmmədov, Oqtay Mirqasımov, Ayaz Salayev. İttifaq tərəfindən Milli Kino Mükafatı təsis olunub. Mükafat hər il 2 avqust - Kino Günündə Azərbaycan kinosuna verdiyi töhfələrə görə fərqlənən kinematoqrafçıya təqdim olunacaq. == Fəaliyyəti == 2012-ci ilin iyul ayından başlayaraq Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının idarə heyəti səkkiz iclas keçirib. İdarə heyətinin iclaslarında bir sıra vacib sənədlər hazırlanıb və qəbul olunub. İclas prosesində ittifaqa üzvlərin qəbulu haqqında, kinematoqrafçıların sosial-yardım fondu haqqında əsasnamələr qəbul olunub.
Alan Arkin
Alan Volf Arkin (ing. Alan Wolf Arkin, 26 mart 1934[…], Nyu-York, Nyu-York ştatı – 29 iyun 2023, Karlsbad, Kaliforniya) — amerika kinoaktyoru. O, "Oskar" mükafatı, BAFTA Mükafatı, "Qızıl Qlobus" mükafatı və Toni mükafatı, həmçinin altı Emmi mükafatı nominasiya daxil olmaqla çoxsaylı mükafatlara layiq görülüb..
Arkiçeski burnu
Arktiçeski burnu - Komsomoles adasının ucqar şimal nöqtəsidir. Burun Şimal Torpağı arxipelaqının ən böyük adasında yerləşir. Burun 1913-ci ildə Boris Andreyeviç Vilkinski tərəfindən zabit olan Joxovun şərəfinə adlandırılır. 1931-ci ildə Şimal Torpağına Georgi Andreyeviç Uşakov və Nikolay Nikolayeviç Urvansevin rəhbərliyi ilə kartoqrafik ekspedisiya təşkil edilir. Bundan sonra burun Molotov burnu adlanır. 1950-ci illərdə Arktiçeski burnu adlandırılmışdır. Burundan Şimal Qütbünə olan məsafə 990,7 km təşkil edir. Bu səbəbdən qütbə olan ekspedisiyaların bir çoxu buradan başlayırArkiçeski burnu Rusiyanın şimal qütbünə ən yaxın nöqtəsi deyildir. Bu adı Fliqeli burnu daşıyır. Burun Rudolf adasında yerləşir.
Akri
Akri (port. Acre) — Braziliyanın şimal-qərbində yerləşən ştat. Şimalda Amazonas, şərqdə isə Rondoniya ştatı ilə sərhədlənir. Üstəlik cənub-şərqdən Boliviya, cənub-qərbdən isə Peru ilə sərhədə malikdir. Ştatın inzibati mərkəzi Riu-Brankudur. Ştatın adı Akri çayından götürülmüşdür. Akri Purus çayının əsas qollarındandır. Hindu dilində «Kaymanlar çayı» mənasını verir. == Coğrafiya == Ərazisi bütünlüklə Amazon hövzəsinə daxildir. Qərb sərhədində Serra-fu-Divizor dağı 609 metr hündürlüklə ştatın ın hündür nöqtəsidir.
Armi
Armi (fr. Armix) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Biryo-le-Qran kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01019. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 20 nəfər təşkil edirdi. == Coğrafiyası == Armi, Yura dağlarında, Amberye-an-Byuje şəhərindən 21 km cənub-şərqdə, dəniz səviyyəsindən 720 m yüksəklikdə yerləşir. == Həmçinin bax == Fransa rayonlarının siyahısı == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Vikianbarda Armi ilə əlaqəli mediafayllar var. "Armi" (fransız).
Aki
Aki (yapon dilində 安芸国 Aki no Kuni) və yaxud Qeysyu (yap.芸州) — Yaponiyanın Honşu adasının qərbində yerləşən tarixi vilayət. Müasir dövrdə Hiroşima prefekturasının qərb hissəsini təşkil edir. Öncəki dövrlər vilayətin adı başqa iyeroqliflərlə 阿岐 yazılırdı. Müasir - 安芸 iyeroqliflərin qəbulu VII əsrdə baş vermişdir. Heyan dövrünün sonundan etibarən, Aki vilayətinin şöhrətini artıran amil, İsukusima məbədinin yerləşməsi olmuşdur. Məşhur sərkərdə Tayra no Kiyomori bu məbədə yeni binalar və dini mətn əlyazmaları hədiyyə etmişdir. İsukusima məbədi limana malik idi və vacib strateji əhəmiyyətli yer hesab olunurdu. Senqoku dönəmində Akidə Mori klanı hakim idi. 1555-ci ildə Mori Motonari İsukusima döyüşündə Sue Xaratukanı məğlub edərək, Honşu adasının bütün qərb hissəsini tamamilə əlinə keçirmişdir. Totoyami Xideyesinin öz oğlu üçün təyin etdiyi beş qəyyumdan biri olan Mori Terimoto, Sekiqahara döyüşündən öncə, İsida Misunarinin tərəfinə keçmiş və bununla da torpaqlarından çoxunu, o cümlədən də Aki vilayətini itirmişdir.
Ari
Arilər (hind ā́rya-, avest. airya-, fars. ariya-‎) — e.ə. 2000-ci ilə yaxın Mərkəzi Asiyadan Hindistana yerləşmiş Hind-İran köçəri tayfalarının özlərinə verdikləri ad. Hindisumda ariler tədricən yerli əhali ilə qarışaraq onlarla birlikdə hindxalqını təşkil etdilər. İran və Azərbaycan ərazilərində yerli əhali ilə qarışan arilərdən, o cümlədən Azərbaycan ərazisində bir çox irandilli tayfalar - parfiyalılar, farslar, midiyalılar, saqartilər, kadusilər, mardlar, kirtilər və b. meydana gəlmişdilər. Müasir İranın adı buradandır; qədim İran dilində aquapat – "arilər ölkəsi" və ya "padşahlığı" deməkdir. İrandilli tayfa və qəbilələr indiki İran ərazisinə b.e.ə. IX əsrdə (bəzilərinin fikrincə, e.ə.
Ark
Ark — L'Arc~en~Ciel qrupunun albomudur.
Akri Respublikası
Akri Respublikası (isp. Estado Independiente de Acre; port. República do Acre; 1899—1903) — Cənubi Amerika ərazisində yaradılmış oyuncaq dövlət. Onun müstəqilliyin elan edilməsi faktiki braziliya torpaq sahiblərinin kauçuk istehsalına tam nəzarəti əldə etmək məqsədi həyata keçirilmişdir. Ölkənin paytaxtı Portu-Akri olmuşdur. == Tarix == İri torpaq sahibləri olan braliyalılar həmdə yüksək çinli məmurlar idilər. Onlar ölkənin sərhəd bölgələrinə ekspedisiyalar təşkil edərək hətta Boliviya və Perunun zəif məskunlaşmış sərhəd bölgələrinə hücumlar təşkil edirdilər. 14 iyul 1899-ci ildə ispan Luis Qalves Rodriges de Arias dövlətin dəstəyi ilə Boliviyanın şimal-qərbini işğal edərək Akri Respublikasını elan edir. Respublikanın cəmi 13 000 əhalisi mövcud olmuşdur. Onların 90 % braziliyalı idi.
Akri müharibəsi
Akri müharibəsi 1899-1903 illərdə baş vemişdir.Aksi bölgəsinə sahiblənmə ugrunda başlasa da Boliviyanın zəyifliyi nəticəsində ərazi itirilir. == Tarixi == 1867-ci ildə Braziliya və Boliviya arasında sərhəd anlaşması imzalansa da xırda detalar tam işlənmir.Bölgəyə demək olar ki,maraq yox idi.Ərazi sıx keçilməz olması məskunlaşmaya imkan vermirdi.Məskunlaşma yalnız kiçik səhərlədə və kəndlərdə idi ki,onlarda çay kənarlarında yerləşirdi.Əhalisə əsasən hindulardan ibarət olsada az miqdarda boliviyalı yaşayırdı.19 əsrin sonlarında kaucukun qiyməti beynəlxalq bazarda artmışdı.Bölgə isə Kaucuk ağacları ilə zəngin olması <kaucuk xəstəliyinə> tutulanları bura cəlb edirdi.1877-ci ildə 18.000 braziliyalı bölgəyə yerləşir.Əhali baxımında gəlmələr əhalinin 90% təşkil edirdi.Boliviya ərazidə çox kiçik qarnizona malik idi.Braziliya ilə sərhətdə gömrükxana tikilməsi burada işləyənlərin etirazina səbəb olur ki ,bu da gəlmələrin Boliviyaya qarşı çıxmasına səbəb olur.1899-cu ilin Aprelində Joze de Karvalo başçılığı ilə üsyan başlayır.İyun ayında Arias müstəqil Akri dövlətinin yarandığını elan edir.Yeni dövlətin paytaxtı Antimari olur ki onun adı dəyişdirilərək Arikpolis adlandırılır.1900-cu ildə Braziliya ordusu bölgəyə daxil olaraq ərazini Boliviyaya qaytarır.1903-cü ilin 15 yanvarında üsyançılar Puerto Alonsanın bir çox hissələrini işğal edirlər.24 yanvarda isə boliviyalılar təslim olurlar.Plasido 700 əsgərlə Puetro Alonsonu tutur.1903-cü il 2 aprel Braziliya ordusu bölgəyə yerləşdirilir.21 martda atəşkəs elan edilir. == Sülh müqaviləsi == 11 noyabr 1903 -ildə Petropolis müqaviləsi imzalanır.Müqaviləyə əsasən Boliviya bölgəni Braziliyaya güzəştə gedir.191,000 km² ərazi itirilir. Əvəzində Braziliya öz ərazisindən 3000 km² Boliviyaya verməli idi(Maderya çayı hözəsindən).Həmcinin 2 milion funtsterlinq verməli və Maderya -Mamaro dəmir yolu çəkilməli idi ki bu Boliviyaya xariçi ölkələrə cıxış imkanı verirdi (1912 bu dəmir yolunun tikintisi tam bitir). == Sonuc == 1904-cü ildə ərazi braziliyaya birləşdirilir.1962-ci ildə isə ştat statusu alır.
Akri çayı
Akri (port. Rio Acre) — Cənubi Amerikanın mərkəzi hissəsindən axan çay. Çay Braziliyanın şimal-qərbi və Boliviyanın şimalından axır. Çayın uzunluğu 650 km-dir. Öz başlanğıcını And dağlarpndan götürür. Bir hissəsi Braziliya və Boliviya sərhəddini təşkil edir. Purus çayının mənbəyini təşkil edir. Çay 480 km məsafədə gəmiçilik üçün yararlıdır. Gursululuq dönəmində, yanvardan maya qədər naviqasiyaya yararlı sahə artır.
Arbi Mamakayev
Arbi Şəmsədinoviç Mamakayev (çeç. Мамакаев Iарби Шамсудди-кӏант;2 dekabr 1918, Nadtereçnoye, Terek vilayəti – 24 avqust 1958) — Çeçen sovet yazıçısı, tərcüməçi, çeçen ədəbiyyatının klassiki olan Vaynax ədəbiyyatının banilərindən biri. == Həyatı == Arbi Mamakayev 1918-ci il dekabrın 2-də Aşağı Naur kəndində kəndli ailəsində anadan olub. Erkən yaşlarınan atasız və anasız qalıb. Sernovodsk kəndindəki uşaq evində tərbiyə alıb, sonra fəhlə fakültəsində oxuyub. 1930-cu illərdə o, "Leninski put" qəzetində və radioda işləməyə başlayıb, dramaturqlar kursuna daxil olub. Ərbi Mamakayevin ilk şeirləri 1934-cü ildə çap olunub. "Terekin dalğaları" adlı ilk toplusu 1940-cı ildə nəşr edilib. Şairin ən məşhur əsərlərindən biri də "Əslaq və Səlixət" poemasıdır. 1941-ci ildə danon ilə o, ilk dəfə əksinqilabi fəaliyyətdə ittiham edilərək həbs edilərək, altı ay həbsdə saxlanılıb.
Arbi Osmanov
Arbi Osmanov (7 noyabr 1942) — Çeçen yazıçı və şair, tərcüməçi, dramaturq. Çeçenistan və Rusiya Yazıçılar Birliyinin üzvü, Çeçenistanın Əməkdar Mədəniyyət İşçisi, Çeçenistan Respublikası Başçısı yanında Mədəniyyət Şurasının sədri, Çeçenistan Respublikasının Fəxri Vətəndaşı. == Bioqrafiya == 7 noyabr 1942-ci ildə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası, Çeberloyev rayonu, Boqaçeroi kəndində anadan olmuşdur. Atası doğulmazdan bir qədər əvvəl cəbhədə itkin düşür. 23 fevral 1944-cü ildə digər çeçenlərlə birlikdə deportasiya edilir. Sürgün illərində Arbi kolxozunda, daha sonra Qazaxıstan SSR, Taldı-Kurqan vilayəti, Taldı-Kurqan rayonu, Kirovskoye kəndində yaşayır. 1960-cı ildə Kirov orta məktəbini bitirir. Məktəbi bitirdikdən sonra vətənə qayıdır. 1960-cı ildə Çeçen-İnquş Pedaqoji İnstitutuna daxil olur. Bir il sonra qiyabi şöbəyə keçir və Qroznı rayonunda Komsomolsk orta məktəbində ibtidai sinif müəllimi olaraq işə başlayır.
Ardi (Ərdəbil)
Ardi (fars. اردي‎) — İranın Ərdəbil ostanının Ərdəbil şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 216 nəfər yaşayır (54 ailə).
Arji (En)
Arji (fr. Argis) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Sen-Ramber-an-Byuje kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01017. == Əhalisi == 2010-ci ildə əhalinin sayı 421 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2010-cu ildə 259 çərşənbə axşamı (15-64 il) 192 il iqtisadi fəal, 67 - zərərsizləşdirmə (təmiz aktivlər - 74,1%, 1999-cu il 56,3%) olmuşdur. İz 192 aktivny jiteley rabotali 167 çelov (91 muşina və 76 qadın), bezrabotnыh son 25 (8 mufta və 17 qadın). Sredi 67 neaktiv, 16 yaşdan yuxarı bir tələbə, 32 - təqaüdçü, 19 yaşındakı fəaliyyətsizdir.
Arka Bahçem
Arka Bahçem – Göksel-in 2005-ci ildə çıxardığı 4-cü albomudur.
Arli (departament)
Arli — Nigeriyanın Aqadez regionuna daxil olan departament. Mərkəzi Arli şəhəridir. 2012-ci ilə görə departamentin ümumi əhalisi 105025 nəfər olmuşdur.
Arpi gölü
Arpi gölü (erm. Արփի) daha əvvəllər Arpa adlanan, Ermənistanda yerləşən göldür. Su ehtiyatlarına görə Ermənistanda ikinci yeri tutur. Göl dəniz səviyyəsindən 2023 m hündürlükdə yerləşmişdir. Şirak mərzinin Aşotskom rayonunda yerləşmişdir. Göl Göyçə gölü ilə yanaşı yeganə xalq təsərrüfatı əhəmiyyətli göldür. Yaxın illərdə gölün ətrafında Arpi gölü Milli Parkının yaradılması planlaşdırılır. Layihənin əsas məqsədi ərazinin flora və faunasının qorunmasıdır. == Təsviri == 1946- 1951-ci illər arasında Arpi gölünün su ehtiyatının artması məqsədi ilə gölün su ehtiyatı süni şəkildə artırılmışdır.Beləliklə Gölün ümumi sahəsi 4,5 km²-dən 22 km²-ə qədər atrırılmışdır. Həcmi isə 100 milyon m³-a çatdırılmışdır.
Arqi yovşanı
Arqi yovşanı (lat. Artemisia argyi) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yovşan cinsinə aid bitki növü.
Arti (Aryej)
Alyo (fr. Artix) — Fransada kommuna, Cənub-Pireneylər regionunda yerləşir. Departament — Aryej. Varil kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Pamye. INSEE kodu — 09021. == Əhalisi == 2008-ci il üçün kommunanın əhalisi 106 nəfər təşkil edirdi. == İqtisadiyyatı == 2007-ci ildə 59 yaşda (15-64 yaş arasında) 47 nəfər iqtisadi fəal, 12 nəfər fəaliyyətsizdir (fəaliyyət göstərici 79,7%, 1999-cu ildə 70.5%). Fəal 47 nəfərdən 45 nəfər (23 kişi və 22 qadın) işləyir, 2 nəfər işsizdir (1 kişi və 1 qadın). 12 hərəkətsiz 3 nəfər arasında şagird və ya tələbə, 8 nəfər - təqaüdçü, 1 nəfər digər səbəblərə görə fəaliyyətsizdir..
Bob Akri
Robert R. "Bob" Akri (1 oktyabr 1918, Çikaqo, İllinoys – 25 iyul 2013) — amerikalı caz pianoçusu. == Həyatı == 1 oktyabr 1918-ci ildə ABŞ-nin Çikaqo ştatında anadan olmuşdur. Bob Akri təhsilini Çikaqonun "Austin High" məktəbində almışdır. Austin High məktəbində olarkən, "Dare Qarrovay Radio Şousundakı NBC orkestrində" karyerasına başladı. Rudolf Qanz və Fred Euyinq ilə birlikdə oxuyurdu. O həmçinin Dr.Karel Cirak və Bill Russo ilə birlikdə kompozisiyanı öyrəndi. Karyerası ərzində də o, ABC və NBC Radio orkestrində, eləcə də "Mister Kellinin Çikaqo gecə klubunun orkestrı"nda da ifa edirdi. O musiqi üzrə bakalavr təhsili alıb. Bob Akri 70 yaşında ikən "Rusevelt" universitetindən ilk dəfə musiqi dərəcəsi qazanmışdır. O öz karyerasının sonlarında Kontinental Plaza Hotelinin "Kantina Room"dakı qrupuna rəhbərlik etmişdir.
Devon Aoki
Devon Aoki (10 avqust 1982, Nyu-York, ABŞ) — amerikalı aktrisa və model. == Filmoqrafiya == Bu Amerikalı aktrisa və top model bir çox filmlərdə çəkilib. Bunlara misal olaraq "Forsaj 2" (ingiliscə: 2 fast 2 furious), "Günahlar şəhəri" (ingiliscə: Sin city), "Müharibə (ing. War), "Mutantların xronikası" filmlərini göstərmək olar.
Misako Aoki
Misako Aoki (青木 美沙子, 1983, Çiba prefekturası) – Yaponiya modeli və Yaponiya Lolita Assosiasiyasının prezidenti. Lolita dəbinin təmsilçilərindən biridir. Twin Planet şirkəti ilə əməkdaşlıq edir.Misako 15 yaşında Tokionun Haracuku bölgəsində model kimi işləyərkən kəşf edilmişdir. "KERA" jurnalı üçün işləyərkən lolita dəbi ilə məşğul olmaq imkanına malik olmuşdur. Əvvəlcə lolita dəbinin böyük fanatı olmasa da, vaxt getdikcə lolita dəbinə olan marağı böyümüşdür. Tibb bacısı olmaq üçün Tokay Universitetinin Tibb Bacılığı və Texnologiya Kollecinə daxil olmuşdur. Vaxtını tibb bacısı kimi işləməklə və lolita dəbini tanıtmaqla keçirir. Onun fəaliyyətləri 2017-ci ildə Kansai TV-də yayımlanan "Yeddi qayda" verilişində işıqlandırılmışdır.2009-cu ildə Yaponiyanın Xarici İşlər Nazirliyi Aokiyə "kavaii səfir" titulu vermişdir. Əvvəlcə o, bu tituldan istifadə etmək barədə utansa da, daha sonra bu titulundan lolita dəbini tanıtmaq üçün istifadə etməyə başlamışdır. Misako "kavaii" sözünü lolita dəbini təsvir etməkdə istifadə edir.
Takeşi Aoki
Takeşi Aoki (d. 28 sentyabr 1982) — Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 2 oyun keçirib.
Tarki-Tau
Tarki-Tau — Dağıstan Respublikasında dağ. Dağ öz adını Dağıstanın ən qədim kəndlərindən biri olan Tarki aulundan götürüb. Tariki-Tau oronimi yaylaya və bütün dağ silsiləsinə aid edilsə də, dağın zirvəsinə başqa ad verilib — Sarıyar burnu. Sarıyar dağın şiş ucudur. Sarıyar qumuq dilində «sarı» və «yar» (yarğan) deməkdir. == Xarakteriskası == Tarki-Tau görünüşcə nəhəng masaya bənzər yüksəkliyi xatırladır. Tark-Tau dağının ətəyində Dağıstanın paytaxtı Mahaçqala şəhəri yerləşir. Dağı Xəzər dənizindən 3 km-lik məsafə ayırır. Dağın mütləq hündürlüyü 720 metr, Xəzərə görə nisbi hündürlüyü isə — 745 metrdir ( 1998-ci ilin məlumatı). Tarki-Tau aydın görsənən yayla formalı relyefə malikdir.
Yozo Aoki
Yozo Aoki (10 aprel 1929 - 23 aprel 2014) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 1 oyun keçirib.
Arı
Arılar — uçan həşaratlar ailəsinə aiddir. Dünyada 20 mindən artıq arı növü vardır. Antraktidadan başqa dünyanın istənilən yerində rast gəlinir. İşçi arının ömrü 50 gün olur. 17-18 günlükdə arılar artıq bala çıxarırlar. Qüvvəsi, yəni işçi arı sayı çox olan arı ailəsi ildə 35-40 kq təmiz bal verə bilir. Arı ailəsi 3 qrupa bölünür: Ana arı Erkək arı Dişi və ya işçi arıOnlar 15 km-ə qədər yol qət edə bilirlər. Arı 15 km məsafədə yaxşı şirə taparsa, qayıdıb o biri arılara qəribə hərəkətlərlə xəbər verirlər Arılar həm də yaxşı şirə olan yeri hiss edirlər, həm də onlara qulluq edən insanı tanıyırlar. == Arı ailəsi == Arı ailəsi – pətəkdə və ya təbii yuvalarda toplum halında yaşayan bir ana, on minlərlə işçi və minlərlə erkək arıdan (yaz-yay dövründə) ibarət bal arısı koloniyası. Bal arıları ailə halında yaşayan həşəratlar qrupuna daxildir.
Alman markı
Alman markı (alm. Deutsche Mark‎, qısaca DM, eləcə də danışıq dilində D-Mark) — Almaniya Federativ Respublikasının avroya qədər, yəni 1948-2002-ci illərdə istifadə etdiyi pul vahidi.
Böyükşor parkı
Böyükşor bulvarı və ya Böyükşor parkı – Azərbaycanın Bakı şəhərinin Nərimanov rayonunda, Böyükşor gölünün sahilində yerləşən bulvar tipli park. Açılışı 22 may 2015-ci ildə baş tutub. Açılışda Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və həyat yoldaşı Mehriban Əliyeva iştirak edib.Bulvar 2014-cü ildə təsdiq edilmiş "2014-2016-cı illərdə Bakı şəhərinin və onun qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramı"na və 2013-cü ildə təsdiq edilmiş "Böyükşor gölünün ekoloji vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, mühafizəsi və istifadəsi sahəsində əlavə tədbirlər haqqında" fərmana uyğun olaraq yaradılıb. Bulvar gölün şərq və cənub sahilində yerləşir. Sahəsi isə 15 hektardan çoxdur. Bulvar neftlə çirklənmiş torpaqların təmizlənməsindən sonra salınıb. Həmçinin çirklənmiş yeraltı suların gölə daxil olmasının qarşısı tamamilə alınıb və drenaj sistemi qurulub.Sahilboyu gəzinti zolağının uzunluğu 2,5 kilometr, bulvar sahəsinin ümumi eni isə 94 metrdir. Burada idman və uşaq oyun meydançaları qurulub, ayrıca qaçış və velosiped zolaqları salınıb. Gölün içində quraşdırılmış fəvvarələr kompleksi gölün suyunun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün onu oksigenlə zənginləşdirir. Gölün idarə edilməsi, su keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və monitorinqi üçün günəş enerjisi ilə qidalanan xüsusi qurğulardan istifadə edilir.Bulvarın qazon sahəsi 76 191 m², ağaclarının sayı 3550, kolluqlarının sayı 33287, skamyalarının sayı isə 287-dir.
Cidayubori parkı
Cidayubori parkı (次大夫堀公園, Cidayubori-koen) — Yaponiyanın Tokio şəhərinin Setaqaya rayonunun Kitami bölgəsində yerləşən park.
Cüneyd Arkın
Cüneyt Arkın (türk. Cüneyt Arkın, əsl adıyla: Fahrettin Cüreklibatır; 8 sentyabr 1937, Odunpazarı[d], Əskişəhər ili[d] – 28 iyun 2022, İstanbul) — Türkiyə kino aktyoru. 500-ə yaxın filmdə rol almışdır. Səhnə adı ilə Malqoçoğlu, Batdal Qazi, Qara Murad adlandırılır. == Həyatı == Əskişəhərin mərkəzində Qaraçay kəndində anadan olub. Babası Qurtuluş Müharibəsinə qatılmış Hacı Yaqub Cüreklibaturdur. Lisey təhsilini Əskişəhər Atatürk Liseyində alıb, 1961-ci ildə İstanbul Tibb Fakültəsindən məzun oldu. Əslən noqaydır. == Fəaliyyəti == Əskişəhərdə ehtiyat zabit olaraq səfərbərliyini edərkən, Göksəl Arsoy-un baş rol oynadığı Şəfəq Qorumaları filminin çəkilişləri zamanı rejissor Xalid Rafiqin diqqətini cəlb edib. Hərbi xidmətini bitirdikdən sonra Adana ətrafında həkimlik edib.
Ağrı Dağı Milli Parkı
Ağrı Dağı Milli Parkı — Türkiyənin Ağrı və İğdır vilayətlərində yerləşən milli park. 2004-cü ildə Ağrı dağının ərazisində açılan milli parkın sahəsi 88.014 hektardır. Nuh tufanı, meteor krataeri, Türkiyənin ən yüksək dağı və buzlağı, vəhşi həyatın müxtəlifliyi ilə diqqət çəkir. == Haqqında == Milli park müxtəlif heyvan və bitki növlərinə, gözəl peyzaja, vulkanizm ilə bağlı maraqlı relyefə, geoloji xüsusiyyətlərə, sulaq ərazilərə, turizm imkanlarına malikdir. Milli park Türkiyə, İran, Azərbaycan, Ermənistan sərhədlərinin kəsişməsində yerləşir. Ağrının Doğubəyazid, İğdırın Aralıq və Qaraqoyunlu rayonlarında yerləşir. Ağrıdan 100 km uzaqlıqdadır. Türkiyənin ən yüksək dağı olan 5137 metrlik Ağrı dağı və 3898 metrlik Kiçik Ağrı dağı bu parkdadır. Görməli yerlərdən birisi də Buz mağarasıdır. Mağara Kiçik Ağrı dağının ətəklərində, Doğubəyazidin Hallaç kəndindən 3 km uzaqlıqda yerləşir.