Поиск по словарям.

Markiz (fr. marquis, ing. marquess, it. marchese, Latınca marchisus və ya marchio, alm. Markgraf‎) — Qərbi Avropa zadəgan titulu. İyerarxiyaya görə hersoq və qraf titularının arasındadır. İngiltərədə hersoqların böyük oğlu markiz titulu daşıyır.

Mərküz (digər adı: Marğız) — qədim əkinçilik aləti Tarlanın əkinə hazırlanmasında, arx və ləklər arasında tirələrin çəkilməsində işlədilirdi. Əsasən, dördkünc, qismən oval formalı dəmir tiyədən, ağac sapdan və tiyənin üz tərəfindəki iki dəmirhalqadan ibarətdir. Dəmir halqalara kiçik ağac parçasına bağlanmış kəndir keçirilir və iki nəfər tərəfindən işlədilirdi. Azərbaycanda (xüsusilə, Naxçıvan diyarında) qədimdən geniş yayılmış Mərküzdən hazırda həyətyanı təsərrüfatlada istifadə edilir. Cavadov Q.C., XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın əkinçilik alətləri,Bakı,1979 Naxçıvan Ensiklopediyası. Bakı. 2002. səh. 319. ISBN 5-8066-1468-9.

Narkoz(q.yun. νάρκωσις — uyuşmaq) — yuxunun baş verdiyi, şüurun itirilməsi, skelet əzələlərinin rahatlaşması, bəzi reflekslərin azalması və ya sıradan çıxması, ağrı həssaslığının yox olması ilə müşayiət olunan, mərkəzi sinir sisteminin süni şəkildə induksiya edilmiş geri qaytarıla bilən süni vəziyyətidir. Bütün bunlar, müəyyən bir xəstənin fərdi xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq və tibbi prosedurun növündən asılı olaraq anestezioloq tərəfindən seçilən optimal doza və birləşməsi olan bir və ya daha çox ümumi anesteziyanın tətbiqi ilə baş verir. Narkoz vəziyyəti şüurun itirilməsi, həssaslığın (ilk növbədə ağrı) və refleks reaksiyalarının yatırılması və skelet əzələlərinin tonusunun azalması ilə mərkəzi sinir sisteminin geri dönən depressiyası ilə xarakterizə olunur. Narkoz üçün vasitələr həyəcanın mərkəzi sinir sisteminə neyronlararası (sinaptik) ötürülməsini maneə törədir. Eyni zamanda, afferent impulsların ötürülməsi pozulur, kortikal-subkortikal əlaqələr, ara, orta və onurğa beyni funksiyası dəyişir, bu da anesteziyanın inkişafına səbəb olur. Mərkəzi sinir sistemi və müxtəlif morfofunksional təşkilatın müxtəlif səviyyələrdə sinaptik formalaşması anestezik agentləri eyni dərəcədə həssas deyil. Bu, narkoz üçün dərmanların təsirinin mərhələlərini izah edir. "Narkoz" termini bədənin ümumi anesteziyasına aiddir. Yerli (yerli) ağrısızlaşdırma haqqında danışarkən, "yerli anesteziya" və ya lokal anesteziya termini istifadə olunur.

Parkur (fr. parkour, parcours, parcours du combattant - "məsafə", "maneə həddi" sözünün təhrif olunmuş forması) — bir qayda olaraq şəhər şəraitində yerdəyişmə, maneələri aşma sənəti. Parkurla məşğul olanların bir çoxu bunu həyat üslubu kimi qəbul edir. Hərəkatın ideoloqları Devid Bell və Sebastyan Fukandır. Hazırda bir çox ölkədə fəal şəkildə müəyyən birliklər və şəxslər tərəfindən təbliğ olunur və inkişaf etdirilir. Parkurun mahiyyətində hərəkət və müxtəlif səciyyəli maneələrin dəf olunması durur. Bu maneələr memarlıq abidələri (məhəccərlər, hasarlar, divarlar və s.) də, xüsusi hazırlanmış konstruksiyalar (məşqlər və tədbirlər zamanı istifadə olunan) da ola bilər.

Qaqauzlar — türk xalqı. Qaqauzların ümumi sayı təqribən 300 min nəfərdir, əsasən Moldovada yaşayırlar. Qaqauz dili türk dillərinin oğuz qrupuna aiddir. Dinləri əsasən pravoslavdır. Moldova tərkibində muxtar ərazi vahidi olan Qaqauziya vardır. Qaqauzların mənşəyi haqqında bir çox fərqli fərziyyələr var: Qaqauzların əcdadları türkdilli xalqlardır: Oğuzlar , Peçeneqlər , Kumanlar ; Türkiyədə Səlcuq nəzəriyyəsi geniş yayılmışdır: Qaqauzlar 13- cü əsrdə Dobrucaya köçüb Polovtsiyalılarla birlikdə Oğuz dövlətini qurmuş Səlcuq türklərinin nəslindəndir ; Bolqarıstanda ən çox yayılmış fərziyyə budur ki, qaqauzlar türkləşmiş bolqarların nəslindəndir ; Qaqauzlar 7-ci əsrdə Volqa sahillərindən Balkanlara köçmüş , 9-cu əsrdə isə xristianlığı qəbul etmiş türk bulqarların törəmələridir . Onun müasir linqvistik əsaslandırması yoxdur. Çox güman ki, yuxarıda göstərilən qrupların hamısı qaqauz xalqının etnogenezində iştirak etmişdir Müxtəlif yaşayış məntəqələrindən olan qaqauzlarla aparılan genetik komponentin son tədqiqatı onların mənşəyi məsələsinə aydınlıq gətirməmişdir. Tədqiqatçılar qaqauzların genetik cəhətdən son dərəcə heterojen olduğunu qeyd ediblər. Bir nümunədə qaqauzların balkan kökləri, digərlərində türk (səlcuq) kökləri var idi .

Qarluq Xan — türk və altay mifologiyasında duman ilahı. Qarlık olaraq da bilinər. Ülgene qurbanların ruhlarını çatdırar. İnsanların həyatlarını yoxlayır, bir dəyişiklik olduqda Ülgene bildirir. İşarəsi dumandır. Yandırılan qurbanlardan çıxan tüstü onun gəldiyini göstərir. Ocağa su səpilərək duman çıxması təmin olunur ki, Qarluqun xoşuna getsin deyə. Ümumiyyətlə Suyla Xan ilə birlikdə görülər. (Kar/Qar) kökündən törəmişdir. Qaramaq (görmək) və qara (is, duman) kökündən gəlir.

Qarpun — ilk qarpundan istifadə Mezolit dövrünə təsadüf edir. Bununla belə Konqonun Katande ərazisində 74-174 min il öncəyə aid olan sümükdən hazırlanmış qarpun aşkarlanmışdır. Qarpun həmcinin kope adlandırılır. Əsasən sualtı tüfəngi və qarpun topunda istifadə edilir. İri dəniz məməlilərini ovlamaq məqsədilə qarpuna partlayıcı yerləşdirilir.

Qarpız (lat. Citrullus) — bitkilər aləminin balqabaqçiçəklilər dəstəsinin balqabaqkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Əkilmə ərazisinə görə bostan deyil, bağça bitkisi sinfinə aiddir. Çinin paytaxtı Pekin şəhərində Dünyada yeganə Qarpız muzeyi yerləşir. Muzeydə 600-dən çox qarpız və yemiş növləri, qarpız və yemişlərin şəkilləri sərgilənir, lakin eksponatlar həqiqi deyil, süni materialdan hazırlanmışdır. Qarpız təxminən 92% sudan ibarətdir, buna görə də isti gündə yemək çox təravətləndiricidir. Dünyada ən çox qarpız istehsal edən ölkə Çin, ondan sonra Türkiyə və İrandır. Qarpız ənənəvi olaraq yay aylarında pikniklərdə və digər açıq hava toplantılarında yeyilir. Bəzi ölkələrdə qarpızdan içkilər hazırlanır, məsələn, Meksikada agua fresca və dünyanın digər yerlərində "smoothies". Qarpız isti və günəşli iqlimlərdə yetişdirilən isti mövsüm məhsuludur, böyüməsi üçün bol su tələb olunur.

Qartiz — Qubadlı rayonu ərazisində dağ. Bərgüşad sıra dağlarının cənub-şərq qurtaracağında zirvədir. Hündürlüyü 1277 m. Oronim qart (daş növü) və üz (örtük) komponentlərindən düzəlib, “qart daşı ilə örtülmüş” mənasındadır.

Qarxun (Quba) — Azərbaycanın Quba rayonunda kənd. Qarxun (Şərur) — Azərbaycanın Şərur rayonunda kənd. Qarxun (Aşağı Tarım) — Qəzvin ostanında kənd.

Qanku Kişi və ya sadəcə Qanku (岸駒, 1749[…] və ya 1756, Kanazava – 19 yanvar 1839, Kioto) – Yaponiya rəssamı. Kişi rəssamlıq məktəbinin qurucusudur. Qanku 1749-cu ildə Yaponiyanın Kanazava şəhərində doğulmuşdur. 1784-cü ildə Kioto şəhərində Arisuqava ailəsinin malikanəsində xidmət göstərməyə başlamışdır. Daha sonra imperiya sarayında işləməyə başlamış və həyatının son illərində "Eçizen kamisi" tituluna layiq görülmüşdür. Qanku özünü öyrədən rəssam olmuş və Kano məktəbinin texnikalarını öyrənmişdir. O, Çin rəssamı Şen Tsuandan və Maruyama-Şico məktəbindən təsirlənmişdir. Qankunun stili digər rəssamlıq məktəbləri ilə eklektik olmuşdur. Qankunun oğlu Qantay və onun kürəkəni Qanryo ilə yanaşı, Qanku tərəfindən övladlığa götürülmüş Renzan, Yokoyama Kazan və Şiray Kayo da Kişi məktəbinin rəssamları olmuşdurlar. Bütün bu rəssamlar quş və çiçək rəssamlığında, eləcə də, heyvan rəsmlərində ustalaşmışdırlar.

Qarua – soyuq okean cərəyanının (Peru) keçdiyi Ekvador, Peru, Çili sahilboylarında qışda əmələ gələn sıx və çiskin dumandır..

Qarum — Qədim Romada yeməklərin dadlandırılması üçün istifadə edilmiş yemək sousu. Balıq sousu olaraq bilinən qarumun cinsi aktivliyi yüksəldən afrodizyak tərkibli olduğu ehtimal edilməkdədir. Qədim Romada daha geniş yayılmasına baxmayaraq, qarumdan Qədim Yunanıstanda da istifadə edilmişdir. Əsasən tuna və ilan balqılarının daxili orqanlarının duzlanması ilə hazırlanan qaruma şərab, sirkə, qara istiot, yağ və duz kimi əlavələr edilirdi. Qarum təkcə yeməklərin hazırlanmasında yox eyni zamanda dərman və dərinin cavan saxlanılması üçündə istifadə edilmişdir.

Herbert Markuze (alm. Herbert Marcuse‎; 19 iyul 1898[…], Berlin – 29 iyul 1979[…]) — Frankfurt məktəbinin görkəmli nümayəndələrindən, Vilhelm Rayx və Erix Frommdan sonra Freydo-Marksizm nəzəriyyəsinin banilərindən biridir. 1968-ci il Paris baharının ilhamvericilərindəndir. "Birölçülü insan", "Eros və bəşəriyyət", "Əksinqilab və qiyam", "Şüur və inqilab", "Sovet marksizmi: tənqidi təhlil", "Psixotəhlil və siyasət", "Qurtuluş haqqında esse" və bir çox başqa kitabların müəllifidir.

Kvadrat qarpız (ing. Square watermelon) — kub formasında xüsusi şəraitdə yetişidirilmiş qarpız çeşidi. Kvadrat qarpızlar əsasən Yaponiyada yetişdirilməkdədir və bir ədədi 100 ABŞ dolları dəyərində qiymətləndirilir. == Məqsəd və istifadəsi == Kvadrat qarpızların ilk dəfə Yaponiyada istehsal olunmuşdur. Belə qarpızları ilk dəfə 1978-ci ildə Kaqava prefekturasının Zentsuci şəhərinin Fudeoka rayonunun fermerləri onların soyuducuya rahat yerləşməsi üçün istehsal ediblər. Sonradan Yaponiyanın qərbində yerləşən Kanaqava prefekturasını fermerləri dördbucaq qarpızların ölkə bazarlarına göndərilməsinə başlayıblar. XXI əsrdən etibarən məşhurluq qazanan qarpızların Amerika Birləşmiş Ştatlarında da istehsal olunmasına başlanılıb. Qarpızların bu formada yetişdirilməsi üçün xüsusi hazırlanmış istixanalardan istifadə olunur. Kvadrat qutuların içərisində yetişidirlən qarpızlara daimi nəzarət və qulluq tələb olunur. 2001-ci ilin məlumatlarına görə bu tip qarpızlar ədədi 83 ABŞ dollarına bərabər olduğundan əsasən zəngin və dəbdəbəli istehlakçılara xitab etmək üçün hazırlanmışdır.

Markiz adası (tatar. Маркиз утравы) — Kuybışev su anbarında balaca bir ada. Ərazisi 2013- cü ildən Kazan şəhərinin Vaxitov əyalətinə (əvvəllər Tatarıstan Respublikasına) daxildir. Volqa çayının sağ tərəfində Kazan şəhərinin limanının sahilində yerləşir. Ada bütünlükdə meşə ilə örtülmüşdür. Sahilyanı ərazilərin bir hissəsi qumla, qalan ərazilər isə bataqlıqlarla örtülmüşdür. Ada da demək olar ki, heç bir tikinti işləri aparılmır. Yalnız 2003-cü ildən adada həlak olmuş yatçıların şərəfinə qoyulmuş heykəl durur. == Tarixi == 1956-1958-ci illərdə Markiz adası altında su anbarının doldurulmasına qədər ada daha geniş ərazini əhatə edirdi. İlk vaxtlardan mövcud olan Markiz adası demək olar ki, tamamiylə su altında qalmışdır.

Mark Avreli (lat. Marcus Aurelius Antoninus, 26 aprel 121, Roma, İtaliya[d], Roma imperiyası – 17 mart 180) — Roma imperatoru (161–180), stoaçı filosof. İlk vaxtlar imperiyanı Lutsi Verlə birgə idarə etmişdir. Parfiyalılar (162–166), german və sarmatlarla (166–180, Markoman müharibəsində) hərblər aparmışdır. Stoisizmin ardıcıllarından olan Mark Avreli fəlsəfədə ("Özü ilə təklikdə" əsəri) əxlaqi kamilliyi təbliğ etmiş, siyasi quruluşu təkmilləşdirməyin qeyri-mümkünlüyü ideyasını irəli sürmüşdür. == Həyatı == 139-cu ildə atası vəfat etdikdən sonra imperator Antonin Piy tərəfindən oğulluğa götürüldükdən sonra Mark Avreli Ver Sezar adlandırılmağa başlanmışdır. Gözəl təhsilə yiyələnmiş Avreli fəlsəfəyə və təsviri sənətə böyük maraq göstərmişdir. Dioqnetin, şagirdi olan Avreli fəlsəvi görüşlərinə görə məhz quru taxt üzərində yatar və üstünü heyvan dərisi ilə örtərmiş. Bacarığına görə gənc olmasına baxmayaraq Hadrianın vəfatından yarım il sonra 5 dekabr 138-ci ildə kvestor vəzifəsinə irəli çəkilərək karyerasına inzibati idarəçiliklə başlamışdır. Elə həmin il Antonin Piyin qızı ilə nişanlandıqdan sonra tax-taca varislik əldə edir.

Markus Eriksson (isv. Marcus Ericsson, 2 sentyabr 1990, Kumla[d], Erebru[d]) — İsveç avtoyarışçısı, Yaponiya Formula-3 Çempionatının qalibi (2009), GP2 pilotu (2009–2013). 2014-cü ildən Formula-1-də çıxış edir. == Karyera == === Erkən illər === Markus Eriksson İsveçdəki motor idman mərkəzlərindən birində dünyaya gəldi: Erebru leni, Kumla şəhəri. Markus doqquz yaşında olanda yarış texnikasınında özünü sınadı; kartın sahibi — İsveçli kuzov yarışçısı Fredrik Ekblom — tezliklə dövrəni ən yaxşı nəticələr səviyyəsində keçməyə müvəffəq olan bir gənc onun diqqət çəkdi. Ekblom, oğlanın atası ilə görüşdü və Markusun çıxışları üçün maliyyə mənbələrinin axtarışında iştirak edən bir hissəsi üçün, oğlunun kartinq müsabiqələrində başlamağı ciddi bir şəkildə həll etməyə razı saldı. Bir neçə ildə Erikson Şimali Avropa müsabiqələrində olduqca yaxşı bir tərəqqi etdi və 2007-ci ildə Markus Formulalara transferinə qatqı təmin edən bir başqa məşhur İsveç yarışçısı — Kenni Brakın diqqətini çəkdi. Kenni, İngilis avtomobil yarışları dairələrində əlaqələrini istifadə etdi və Eriksson üçün ilk olaraq İngilis Formula-BMW Çempionatında test etmək üçün imkan təşkil etdi və sonra Fortec Motorsport komandası ilə müqavilə imzalamaq üçün finans tapdı. Brakın seçimi olduqca müvəffəqiyyətli idi — Markus komandanın mühəndisləri ilə ortaq bir dil tapdı və birinci ildə seriyanın qalibi oldu — o on səkkiz yarışdan yeddisində qələbə qazandı. Bəzi yollarda sürətli müvəffəqiyyət bir il sonra ona Britaniya Formula-3 çempionatına keçməyə imkan verdi, burada Markus da fərdi yarışda beşinci yeri tutdu.

Markus Seehusen Karlsbakk (7 may 2000-ci ildə Norveçdə anadan olub) — Norveç Eliteserien təmsilçilərindən olan Olesunn klubunda yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən peşəkar Norveçli futbolçudur. == Klub karyerası == === Olesunn === Karlsbakk Olesunn akademiyası vasitəsilə inkişaf etmişdir. Karlsbakk öz peşəkar karyerasında debütünü 8 iyul 2017-ci ildə Molde klubuna qarşı oyunda etmişdir. O, 87-ci dəqiqədə Aron Brandarsonu əvəz etmişdir. Həmin görüşdə Olesunn liqa görüşündə rəqibinə 3-0 hesabı ilə məğlub olmuşdur. == Karyera statistikası == === Klub === 19 İyul 2017 tarixində yenilənib 1UEFA Çempionlar Liqası görüşləri daxildir. 2Norveç Superkuboku görüşləri daxildir.

Markus Samuel Maykl MakQuane (/məˈɡweɪn, mæ-/ mə-GWAYN, ma-; 2 fevral 1999-cu ildə anadan olub) — İspaniya təmsilçilərindən olan Barselona B klubunda müdafiəyə meyilli yarımmüdafiəçi kimi çıxış edən İngiltərəli peşəkar futbolçudur.

Markus Morris (ing. Marcus Morrie; d. 2 sentyabr 1989) — peşəkar amerikan basketbolçu. NBA-də San-Antonio Spörs komandasında çıxış edir. Kanzasda oxuduğu kollecin basketbol komandasında çıxış etdikdən sonra 2011-ci NBA seçməsində Hyuston Rokets komandası tərəfindən 14-cü sırada seçilib.

Markus Reşford (d. 31 oktyabr 1997; Mançester, İngiltərə) İngiltərə Premyer Liqasının Mançester Yunayted klubunda və İngiltərə milli yığmasının heyətində hücumçu mövqeyində çıxış edən ingilis futbolçu. == Həyatı == Markus Reşford 31 oktyabr 1997-ci ildə Mançester şəhərində anadan olmuşdur. Yeddi yaşından bəri Mançester Yunayted futbolçusudur. O, UEFA Avropa Liqasında, Premyer Liqada (Arsenala qarşı), Mançester derbisində və Liqa Kubokunda debüt oyunundaca fərqlənməyi bacarıb. Reşford 2016-cı ilin mayında milli komandanın heyətində də ilk oyununda fərqlənməyi bacarmış, nəticədə öz debüt matçında qol vuran ən gənc ingilis futbolçu olaraq tarixə keçmişdir. İngiltərə milli yığması ilə birlikdə UEFA Avro 2016 turnirində iştirak etmişdir. == Klub karyerası == Mançesterdən olan Markus Rushford 5 yaşından yerli komandada çıxış edir, əvvəllər Ues Braun , Denni Uelbek , Ravel Morrison , Zeki Frayers , Cessi Linqard , Tayler Bleket və Kemeron Bortvik kimi oyunçuların çıxış etdiyi yerli komanda Fletçer Moss Reyncersdə çıxış edir. Cekson . "Everton" , " Liverpul " , "Mançester Siti" və "Mançester Yunayted" akademiyaları Rashfordla maraqlanırdı.".

Markus Volf (19 yanvar 1923[…], Hexingen[d] – 9 noyabr 2006[…], Berlin) — yazıçı, jurnalist. == Həyatı == Hohenzollern əyalətinin (indi Baden-Württemberg) Hechingen şəhərində anadan olan Wolf yazıçı və həkim Friedrich Wolfun oğlu və rejissor Konrad Wolfun qardaşıdır. Atası Almaniya Kommunist Partiyasının üzvüdür. Adolf Hitler hakimiyyətə gəldikdə, kommunizmə olan meylləri və yəhudi mənşəli olduqlarına görə İsveçrə yolu ilə Fransaya, daha sonra Moskvaya mühacirət etmişdirlər. Sürgün illərində alman Karl Libknext məktəbinə, daha sonra bir rus məktəbinə getmişdi. Moskva Aviasiya İnstitutunun təyyarə mühəndisliyi şöbəsinə daxil olub. Almanlar Barbarossa əməliyyatı ilə Sovet İttifaqına hücum edəndə Alma Ataya qaçdı. Kominternə üzv oldu, düşmən xətlərinin arxasında fəaliyyət göstərmək üçün təlim görmüşdür. İkinci Dünya Müharibəsi başa çatdıqdan sonra, Sovet işğalı bölgəsindəki bir radiostansiyada işləmək üçün Valter Ulbrichtin də daxil olduğu bir qrupla jurnalist kimi Berlinə göndərildi. Nasist liderlərinin mühakimə olunduğu Nürnberq Məhkəmələrini izləyən jurnalistlər arasında idi.

Markus Volf (19 yanvar 1923[…], Hexingen[d] – 9 noyabr 2006[…], Berlin) — yazıçı, jurnalist. == Həyatı == Hohenzollern əyalətinin (indi Baden-Württemberg) Hechingen şəhərində anadan olan Wolf yazıçı və həkim Friedrich Wolfun oğlu və rejissor Konrad Wolfun qardaşıdır. Atası Almaniya Kommunist Partiyasının üzvüdür. Adolf Hitler hakimiyyətə gəldikdə, kommunizmə olan meylləri və yəhudi mənşəli olduqlarına görə İsveçrə yolu ilə Fransaya, daha sonra Moskvaya mühacirət etmişdirlər. Sürgün illərində alman Karl Libknext məktəbinə, daha sonra bir rus məktəbinə getmişdi. Moskva Aviasiya İnstitutunun təyyarə mühəndisliyi şöbəsinə daxil olub. Almanlar Barbarossa əməliyyatı ilə Sovet İttifaqına hücum edəndə Alma Ataya qaçdı. Kominternə üzv oldu, düşmən xətlərinin arxasında fəaliyyət göstərmək üçün təlim görmüşdür. İkinci Dünya Müharibəsi başa çatdıqdan sonra, Sovet işğalı bölgəsindəki bir radiostansiyada işləmək üçün Valter Ulbrichtin də daxil olduğu bir qrupla jurnalist kimi Berlinə göndərildi. Nasist liderlərinin mühakimə olunduğu Nürnberq Məhkəmələrini izləyən jurnalistlər arasında idi.