Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • EPİDOT

    yun. epidosis – artım

    Tam oxu »
  • EPİGENEZ

    yun. epi – üstündə, yanında, sonra + yun. genesis – yaranma, mənşə

    Tam oxu »
  • EPİSENTR

    yun. epi – üstdə + yun. centrum – çevrənin mərkəzi

    Tam oxu »
  • ERA

    lat. aera – başlanğıc rəqəm

    Tam oxu »
  • ERATEMA

    lat. aera – başlanğıc rəqəm + yun. thema – müzakirə mövzusu

    Tam oxu »
  • ERKƏK

    Hündür mənasını verən ər (ör) sözü mövcud olub. Üstə (hündürə) qalxmaq ərkə (örkə) sözü ilə ifadə olunub

    Tam oxu »
  • ERKƏKLƏMƏK

    Bərkimək, qocalmaq deməkdir, ermək (yetişmək) sözü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ERQ

    ər. – qum dənizi

    Tam oxu »
  • EROZİYA

    lat. erosio – yuyulma, aşınma

    Tam oxu »
  • ERTƏ

    1. Sözün etimonu ir kəlməsidir və tez deməkdir. Anadolu türkləri nəyi isə sonrakı günə (aya...) saxlamağı bəyan edərkən ertələ sözünü işlədirlər

    Tam oxu »
  • ESTUARİ

    lat. aestuarium – su basmış çay mənsəbi

    Tam oxu »
  • EŞƏLƏ

    Eş sözü mövcud ədəbiyyatda “burmaq” kəlməsinin sinonimi kimi açıqlanıb. Eş feilindən çapala, səpələ sözlərinin qəlibi üzrə əmələ gəlmiş eşələ kəlməsi

    Tam oxu »
  • EŞİTMƏK

    Qulaq sözü ilə bərabər onun sinonimi kimi uş kəlməsi də mövcud olub (görünür, rus dilindəki ухо, farslardakı quş sözləri də bununla qohumdur)

    Tam oxu »
  • EŞŞƏK

    Tuva dilində bu sözün əvəzinə elçiqen işlədilir (adam daşıyan, eli çəkən). Eşşək sözü qabaqlar işlək kimi olub (iş görən) və sonra forma dəyişməsinə m

    Tam oxu »
  • ETEZİ

    yun. etos – il

    Tam oxu »
  • ETİDAL

    Ərəbcə mötədil (orta hal) sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ETİMOLOGİYA

    Yunan sözüdür, “sözün əsl mənası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ETİRAZ

    Ərəbcədir, razı sözü ilə kökdaşdır. Razı olmamaq, narazı qalmaq deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • EV

    Əsli öy (oy) kimi olub, oymaq (yəni “qazmaq”, “eşmək”) sözü ilə bağlıdır. Qabaq­lar qazma evlər tikirdilər

    Tam oxu »
  • EVLƏNMƏK

    Kökü ev sözüdür. İlkin mənası: ev qurmaq, ev sahibi olmaq deməkdir. Indi ailə qurmaq anlamını əks etdirir

    Tam oxu »
  • EVRİKA

    Arximed, ola bilsin, qədim dövrün ən dahi alimi olub. O, e.ə. III əsrdə Sirakuzada  yaşayıb və deyilənə görə, çar Hierona qohumluğu çatıb

    Tam oxu »
  • EY

    “Tərəf” deməkdir, “ön tərəf” əvəzinə iley işlədilən vaxtlar olub. Güney “günlü tərəf”dir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • EYBƏCƏR

    Ərəbcə eyb və farsca cu (axtarmaq, istəmək mənasını verən costən məsdəri ilə bağlıdır) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib

    Tam oxu »
  • EYDİRMƏK

    İydir kimi olub. “Yedirt” mənasını əks etdirib. “Canına-qanına hopdur­maq” deməkdir. Söz “tələsdirmək, yumşaltmaq, oxşamaq, əmizdirmək, tumar çək­mək,

    Tam oxu »
  • EYHAM

    Ərəbcədir, iyma (işarə ilə anlatma) sözü ilə eynidir. Him-cim kəlməsinin si­nonimidir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • EYMƏ

    Dilimizdə dərini aşılamaq üçün “закваска” mənasını verən ey sözü olub, eymə həmin kəlmə ilə qohumdur və ad-feil omonimi kimi işlədilib

    Tam oxu »
  • EYMƏNC

    Eymənmək (qorxmaq) sözündən döymənc qəlibi üzrə əmələ gəlib ( qorxulu deməkdir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • EYMƏNMƏK

    Qorxmaq, ehtiyat etmək, çəkinmək anlamlarında işlənir və mənbələrdə ayman, eymən, ayın formalarında yazılıb

    Tam oxu »
  • EYNAL

    Əsli aynal (onal) kimi olub. Mənası “sağalmaq”, “yaxşılaşmaq” deməkdir. Həm şəxs, həm də kənd (Qazaxda və bəzi digər rayonlarda) adıdır

    Tam oxu »
  • EYNULLA

    Hərfi mənası ərəbcə “Allahın gözü” (eyn “göz”dür) deməkdir. Görünür, Allahın sevimlisi kimi başa düşülməlidir

    Tam oxu »
  • EYRAC

    Əsli “irəc”dir. Nuhun Xam, Sam, Yafəs adlı üç oğlu olub, guya dünya xalqları bunlardan törəyiblər. Başqa versiyaya görə, İran şahı Ferudinin Tur, İrəc

    Tam oxu »
  • EYRƏTİ

    Ərəbcə “zəif”, “təbii olmayan” deməkdir. Ariyət kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBDAL

    Bax. Abdal. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBDUSALAM

    Ərəbcə “xilaskarın (yəni Allahın) qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBDÜL

    Bədəl, təbdil kəlmələri ərəbcə kökdaş sözlərdir və “əvəz” anlamı ilə bağlıdır. Əbdül (əsli: əbdal) sözü bədəl kəlməsinin cəmidir, əvəz edən, yerini tu

    Tam oxu »
  • ƏBDÜLBAQİ

    Ərəbcə əbdul “qul”dur, baqi “əbədi olan” (yəni Allah) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBDÜLƏZƏL

    Ərəbcə “əzəli, daima olanın (yəni Allahın) qulu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBDÜLƏZİZ

    “Əzizin (yəni Allahın) qulu” deməkdir. Əziz sözü Allahın epitetlərindən biridir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBDÜRRƏHİM

    “Rəhm edənin (Allahın) qulu” deməkdir. Əbdürrəhman da buradandır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBƏ

    Monqol sözüdür, “nənə” deməkdir. Bizdə əbəçi (göbək nənəsi) sözündə qalıb.

    Tam oxu »
  • ƏBƏÇİ

    Mamaça (akuşerka), “göbək nənəsi” mənasında işlədilir. Əməköməçi adlı ot-bitki ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • ƏBƏDİ

    Ərəb mənşəlidir, “daima” mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBƏQURŞAĞI

    Əbə sözü “nənə” deməkdir, qurşaq toqqadır. “Nənənin toqqası” anlamını verir. “Qövsi-qüzeh” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • ƏBLƏH

    Ərəb mənşəlidir, idiot, kütbeyin, bacarıqsız, axmaq mənalarını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBRƏŞ

    Ərəbcə “boz (çil-çil) rəng” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBRİŞİM

    Farsca “ipək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBUBƏKR

    Aişədən əvvəl peyğəmbərimiz dul qadın alıb. Onun aldığı ilk bakirə Aişə olub (Əbubəkrin qızı), Əbu (ata) və bəkr (bakirə) sözləri “bakirənin atası” de

    Tam oxu »
  • ƏBUTALİB

    “Talibin atası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • ƏBUZƏR

    Ərəbcə əbu (ata), farsca zər (qızıl) sözlərindən əmələ gəlib: “qızıl atası”, yəni “qızılı çox olan” deməkdir

    Tam oxu »
  • ƏBÜLFƏZ

    Ərəbcə “əbu-l-fəzl” kimidir, “fəzilət atası (ən üstün olan), hünər sahibi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »