Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • SOFİ

    Alınma sözdür, “Allaha qəlbən xidmət edən; savadı olmayan, amma ağıllı-kamallı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • SOFİSTİKA

    Qədim Yunanıstanda vətəndaşlar arasında münaqişə yarananda işə andlılar məhkəməsində baxılırdı. Münsifləri hər hansı bir tərəfə çəkmək üçün natiqlik i

    Tam oxu »
  • SOĞAN

    Bu sözün sinonimi qucğundu kəlməsi olub. Quc “обнимать” deməkdir. Quc­ğundu “qucaqlaşmış” mənasını əks etdirir

    Tam oxu »
  • SOĞANÇA

    Soğanı yağda qızartmaqla üstünə su töküb çörək doğrayır və dadlı xörək əldə edirlər. Sözün mənası “soğanla bişən” deməkdir (soğanı çox olur)

    Tam oxu »
  • SOĞULMAQ

    Soğ feili “qurumaq” deməkdir. Soğ sifət kimi də işlədilir (soğ pendiri...), meyvə soyulur, heyvan soğulur, çiçək soluxur və s

    Tam oxu »
  • SOXMAQ

    Sıxmaq, qısmaq, kəsmək kimi sözlərlə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • SOXULCAN

    Mənbələrdə soğul feili “torpağa girmək” kimi açıqlanıb. Soxulcan “torpağa girən” deməkdir və böcəyin adı həmin feil zəminində əmələ gəlib

    Tam oxu »
  • SOKPAPPET

    ing. sock puppet – ələ taxılmış corabdan kukla

    Tam oxu »
  • SOKRAT İSTEHZASI

    Afinalı filosof Sokrat heç bir zaman fikirlərini qələmə almadığından onun haqqında bildiklərimizi tələbələrinin yazdıqlarından əldə edirik

    Tam oxu »
  • SOQAR

    “Buynuzu olmayan” deməkdir. “Tüksüz” mənasında da işlədilib. Sakar (qaşqa) sözü ilə qohum ola bilər. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • SOLÇULAR

    İqtidarla müxalifətdə olan və liberal mövqe tutan partiya və s. belə adlanır. Radikal müxalifətdə olanlara sağçılar deyirlər

    Tam oxu »
  • SOLFATARLAR

    ital. solfatara < solfo – kükürd

    Tam oxu »
  • SOLİFLÜKSİYA

    lat. solum – torpaq + lat. fluctio – axın

    Tam oxu »
  • SOLON

    E.ə. VII əsrin sonlarında Afina tənəzzül və iqtisadi böhran dövrünü yaşayırdı. Ticarətin rolu getdikcə artır, kənd təsərrüfatı isə mövqelərini itirird

    Tam oxu »
  • SOLUXMAQ

    Soğulmaq feili ilə kökdaşdır. Soğul –“qurumaq”dır (сохнуть), solux isə “qurumağa doğru gedən proses”dir (высыхать)

    Tam oxu »
  • SONA

    Bunun əsl mənası “çöl ördəyi”, yəni “qu” deməkdir. Poeziyada gözəllik sim­vo­ludur. Uzunboğaz, yaşılbaş sona daha gözəl olur

    Tam oxu »
  • SONCUQLA

    Dilimizdə sonc sözü yoxdur, bəs soncuq necə yaranıb? Bu, sancmaq kəlməsinin təhrifidir. Söz sancaqlamaq (yəni sancmaq) kimi olub, sonra soncuq­la­maq

    Tam oxu »
  • SONRA

    Həm də qoşma funksiyasında işlədilən bu zərfin kökü son sözüdür. -ra hissəsi isə yer kəlməsinin şəkilçiləşmiş formasıdır: söz sonyer kimi olub, zaman

    Tam oxu »
  • SONSUZ

    Əsli soysuz kimi olub və digər türk dillərində indi də belə işlədilir. Məsələn, qaqauz dilində soysuz kəlməsi var və ruscaya “безродный”, “неродовитый

    Tam oxu »
  • SONUC

    Kəlmə mürəkkəb söz olub və son, uc sözlərindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • SONULAMAQ

    Bəzi dialektlərdə işi vaxtında görməmək, sonraya saxlamaq (xüsu­sən, evlənmə ilə bağlı) sonulamaq adlanır

    Tam oxu »
  • SOPKA

    slav. sopka – kiçik dağ, təpə

    Tam oxu »
  • SORĞU

    Sormaq feili ilə bağlıdır, həcəmət (ərəbcədir), badkeş (farscadır), qansoran sözünün sinonimi olub. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • SORMAQ

    Soğur, sağur, soğ formaları da mövcud olub, “içmək”, “sorub çıxarmaq, qu­rutmaq” mənalarını əks etdirib

    Tam oxu »
  • SOVXA

    Ölünün paltarına sovxa(sahibsiz) deyirlər. Ərəb mənşəlidir: sovb - ərəbcə “paltar” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • SOVKA

    Rus dilindəki сова (bayquş) sözündəndir. Sovka formaca yapalağın başına oxşayır (yapalaqbaş işlətmək lazımdır)

    Tam oxu »
  • SOYMAQ

    Heyvanın dərisini, ağacın qabığını və s. soyuruq. Bir vaxtlar dəri, qabıq yerinə soyuntu (sıyıntı) sözünü işlətmişik

    Tam oxu »
  • SOYUQ

    Su kəlməsi ilə bağlıdır. Bəzi dillərdə suuq kimi işlədilir. “Temperaturun aşağı enərək su temperaturuna yaxınlaşması, uyğunlaşması” deməkdir

    Tam oxu »
  • SOYUQ MÜHARİBƏ

    Aralarında münaqişə olan insanlar bir-birinə ziyan vurmaq istəyirlər.  Həmin adamlar bu ziyanı açıq dava-dalaş zamanı və ya bir-birinin üzünə gülərək

    Tam oxu »
  • SOYUTMA

    Kartofu, yumurtanı... soyutma bişirmək –nə deməkdir? Suya atırsan, qaynayır, vəssəlam. Soyutma sözü suya atma kəlməsinin azca dəyişmiş formasıdır

    Tam oxu »
  • SÖYLƏMƏK

    Söz kəlməsi ilə kökdaşdır. Söymək sözü də söylə və söz kəlmələri ilə qo­humdur. Söz söyləmək və söz demək ifadələri sinonimdir

    Tam oxu »
  • SÖYMƏK

    Söyləmək kəlməsi ilə qohumdur, “söz”lə əlaqəsi var. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • SÖYÜD

    Qabaqlar bu söz “ağac” mənasını əks etdirirmiş, tal kəlməsi isə indiki “söyüd” anlamında işlədilmişdir

    Tam oxu »
  • SPELEOLOGİYA

    yun. spelaion – mağara + yun. logos – elm, təlim

    Tam oxu »
  • SPİÇRAYTER

    ing. speech – nitq, çıxış + ing. writer – yazıçı, yazar

    Tam oxu »
  • SPİLİT

    yun. spilos – ləkə, xal

    Tam oxu »
  • SPLİT

    ing. split – bölmə

    Tam oxu »
  • SPODUMEN

    yun. spodumenos – külə çevrilmiş

    Tam oxu »
  • SPOT

    ing. spot – yer, ləkə

    Tam oxu »
  • SPREDİNQ

    ing. spreading; spread – çəkib uzatmaq, genəltmək

    Tam oxu »
  • SRAĞAGÜN

    Türk dillərində bu söz müxtəlif formada işlədilir: burunku gün (tuva di­lində), üçüncü gün (tatar), ötöqün, ötenqen (qaqauz)

    Tam oxu »
  • STADİON

    Yunanlar öz idman yarışları ilə tanınırdılar. Bunlardan ən görkəmlisi isə dörd ildən bir keçirilən Olimpiya oyunları idi

    Tam oxu »
  • STALAKTİT

    yun. stalaktos – damcı-damcı sızılmış

    Tam oxu »
  • STALAQMİT

    yun. stalagma – damcı

    Tam oxu »
  • STANNİN

    lat. stannum – qalay

    Tam oxu »
  • STAUROLİT

    yun. stauros – xaç + yun. lithos – daş

    Tam oxu »
  • STENOQRAM

    yun. stenos – sıx + yun. gram­ma – yazılı işarə

    Tam oxu »
  • STEREO...

    yun. stereos – bərk, həcmli

    Tam oxu »
  • STEREOFONİYA

    yun. stereos – bərk, həcmli + yun. phone – səs

    Tam oxu »
  • STƏKAN

    Bəzi türk dillərində tustakan, tostakan kimi işlədilir və “piyalə”, “badə” an­lam­larını əks etdirir

    Tam oxu »