[fr.] 1. Güzgülü və qutulu kiçik stol. [Oğlan] tualet önündə bir qadın qədər özünə yaraşıq verdi. A.Şaiq
[lat. tofus-dan] Vulkanik və ya çökmə mənşəli məsaməli dağ süxuru (tikinti materialı kimi işlədilir)
is. Çox şiddətli, küləkli qar və ya yağış; qasırğa, çovğun, boran, fırtına. Yox, bizim bağlarımız bunlara öyrəncəlidir; Dözəcək yellərə, tufanlara öyr
sif. Qasırğalı, boranlı, tufan olan. On üçüncü ilin qış fəslində tufanlı bir gecənin səhərində Həsənağanın meyiti məscid divarının dibində bulundu
[rus.] Ayağın topuqdan aşağı hissəsini örtən ayaqqabı. Dabanlı tufli. Lak tufli. – [Qəhrəmanın] əynində bahalı kostyum, boğazında ipək qalstuk, ayağın
is. 1. Qədimdə: padşahların, vəzirlərin və ya yüksək rütbəli şəxslərin baş geyimlərinə taxdıqları tük və ya saçaq şəklində bəzək
is. [ər.] 1. Gerb, dövlət nişanı. 2. Şah fərmanı
[ər.] köhn. dan. Uzun. [Ata:] Bu tul ömrümdə çox vilayətlər gəzib, cürbəcür adamlara rast gəlmişəm… Ə
is. 1. Hamar uzun tüklü, uzun qıçlı, iri ov iti cinsi. …Turac-qırqovul ovunda müvəffəqiyyət tulanın məharət və təcrübəsindən asılıdır
is. köhn. Hamamda suyu qızdırmaq üçün ocaq; külxan. Yer üzündə ikicə şəhərdə hamamların tulanbarında peyin yandırırlar: bir Naxçıvanda, bir də Təbrizd
is. köhn. Tulanbara xidmət edən adam; ocaqçı, külxançı. Konsul dərhal tulanbarçının gətirilməsinə əmr verdi
sif. [ər.] Uzun-uzun, çox uzun, uzun-uzadı, uzun. Tulani şikayətlər edərdin bizə, Seyyid; Bəs ağ şəhi görcək nə üçün müxtəsər etdin? S
is. dan. Birisini öz tərəfinə çəkmək, ələ almaq üçün ona verilən və ya təklif edilən cüzi pul və s., birinə saymazcasına verilən pul; dilənçipayı
“Tullamaq”dan f.is
f. 1. Bir şeyi az və ya çox şiddətli bir hərəkətlə yaxına və ya uzağa, yuxarıya və ya aşağıya atmaq; fırlatmaq
is. 1. Tullanma işi, tullanma tərzi; tullanma. İdman tirində tullanış. 2. xüs. Qazın və ya mayenin quyudan fasilələrlə vaxtaşırı çıxması, dışarı vurma
“Tullanmaq”dan f.is
f. 1. Sıçramaq, hoppanmaq, atılmaq, atılıb-düşmək. Harın at qalxdı dik ayaq üstə; Ox dəyən ahu kimi tullandı
is. Bir şeyin, işləndikdən sonra artıq qalan və həmin iş üçün yaramayan hissələri, qalıqları. Sənaye tullantıları
is. 1. İçində maye, yağ və s. saxlamaq, nehrə çalxalamaq üçün qab kimi işlədilən, aşılama ilə hazırlanmış bütöv qoyun və ya keçi dərisi
is. İçərisinə hava üfürülərək basdıqca uzun və yeknəsəq səs çıxaran bir-birinə bənd edilmiş tuluq və zurnadan ibarət primitiv musiqi aləti
“Tuluqlanmaq”dan f.is
f. 1. Şişmək. Rəisin tuluqlanmış (f.sif.) qəzəbli gözlərindən qığılcım töküldü. M.Hüseyn. 2. Nəmdən şişmək (toxum haqqında)
[ital.] köhn. Kaçalka, nasos. Quyulardan neft dartan dərin tulumbaların yeknəsəq səsləri eşidilirdi. S
is. dan. 1. Toxum. Kələm tumu. Soğan tumu əkmək. – Sonra bir ağacın tumunu, o biri ağacın şitilini salmaq, üçüncüsünü peyvənd etmək zəruridir
is. Aşılanmış nazik və yumşaq keçi və ya qoyun dərisi. [Rəisin] ayaqlarında bahalı tumacdan uzunboğaz çəkmə var idi
is. Beldən aşağı qadın geyimi və ya qadın paltarının həmin hissəsi. Sənəm … koftasının ətəyini tumanının altına salmışdı
is. Tuman və köynəkdən ibarət alt geyimi (komplekti). Sila soldatların tuman-köynəklərini yuyub, kolun üstünə sərdiklərini gördü
is. Tumanı saxlamaq üçün belinə keçirilən bağ. [Ağa Kərim xan:] Bu şalvara nə üçün düymə tikilib, məgər tumanbağı yaramaz? N
sif. və zərf Əynində tumanı olmayan, əyninə heç bir şey geyməmiş, tumansız. [Musanın nəvəsi] dörd yaşına qədər tumançaq (z
sif. Tuman geymiş, əynində tumanı olan. [Almaz:] Oyanda da qırmızı tumanlı bir qız yekə bir çomaqla və muncuqlu keçilərini suya aparır
is. Tuman tikmək üçün yarayan (parça). [Mahmud Sonaya:] Hələ gör sənə nə gətirmişəm; çit, şal, yorğanüzü, tumanlıq
is. köhn. Lülələnmiş ağ və ya yazılı kağız. [İbn Davud] …qurşağından tumarı çıxartdı, kağız kəsib götürdü
is. Səliqə vermək üçün saçı, tükü əllə sığallama, sığal-səliqə vermə; sığal. □ Tumar vermək (çəkmək) – bax tumarlamaq
“Tumarlamaq”dan f.is
f. Səliqəyə salmaq üçün sığallamaq, sığal-səliqə vermək. Hacı … börkünü tumarladı. M.S.Ordubadi. // Nəvaziş əlaməti olaraq əlini birinin başına və s
“Tumarlanmaq”dan f.is
qayıd. Özünü, saçını, başını səliqəyə salmaq, özünə sığal, sığalsəliqə vermək. Salavatlar məxrəcdən gəlmədə davam edir, saqqallar tumarlanırdı
sif. Gombul, koppuş. Tuturam oğlumun tumbul əlindən; O gedir yanımca gülümsəyərək. N.Xəzri. Orada, pəncərənin qabağında tumbul bir körpə oynayır
is. Çəltik şitili
is. Çəltik şitilliyi
“Tumlamaq”dan f.is
f. dan. 1. Tum hasil etmək, tum əmələ gətirmək; toxumlamaq. Alaq otları qaldıqca tumlayır. 2. Toxum səpmək
sif. Tumu olan, çəyirdəkli. Tumlu meyvələr
is. və sif. dan. Əkmək üçün ayrılmış və ya yarayan; toxumluq. [Aslan bəy Tarverdiyə:] Keçən qışda gəldin, … 3 pud tumluq buğda çəkdim, apardın
bax zökəm. [Gənc:] Ağalar, son xəbər! General həzrətləri tumov olmuşdur. Ə.Məmmədxanlı
sif. Tumov (zökəm) olmuş. Tumovlu adam
bax toxumsəpən
sif. Tumu, çəyirdəyi olmayan; çəyirdəksiz. Tumsuz üzüm