Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • ÇARŞOV

    Çadra, ancaq gözlərini açıq qoyub başdan-ayağa bədənlərini örtdükləri bürüncək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dayə Həsənə dedi ki, götür çarşovu, Zərn

    Tam oxu »
  • ÇARVADAR FARS

    Yük heyvanı ilə muzdla yük daşıyan adam. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əlqərəz, Xoca Yaqub çatdı İstanbula, çarvadar bazarında karvanı karvansarada ra

    Tam oxu »
  • ÇAŞIRMAQ

    Çaşmaq, yanılmaq, səhv etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qaranlıq gecədə yol çaşırmayan, Düşman qabağında ər düşürməyən, Üstündə əl-ayaq yığşırılma

    Tam oxu »
  • ÇAT-ÇAT

    Səs təqlidi: çat-çat çatlamaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇATLAQUÇ

    Çatlamış, yarıq, çatlaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇATMAQ

    Əlləri ilə bir şeyin ətrafını tutmaq, əlləri arxadan bir-birinə bağlamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qoşun gəlib, indi səni tutarlar, Qollarını dal

    Tam oxu »
  • ÇAVLANMAQ

    Şöhrətlənmək, ad çıxarmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇAVUŞ

    1. Fərmanları, qərarları, hökmləri uca səslə camaata elan edən şəxs. 2. Aşağı rütbəli məmur. 3. Zəvvarları müşayiət edən, onların yola düşməsini və gə

    Tam oxu »
  • ÇAVUŞLU

    Başçısı olan. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇAY

    Vəhşi xoruz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇAYA

    Dönərək; sürətli, çevik, mütəhərrik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇAYAN

    Əqrəb. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qeyd: Elmi ədəbiyyatda əqrəb (scorpion) və çayan (scolopendra) fərqləndirilsə də, bədii ədəbiyyatda eyni məfhum k

    Tam oxu »
  • ÇAYIR

    1. Taxıllar fəsiləsindən kökümsovlu alaq otu. 2. Çəmən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ala gözlüm badə içmiş ayılur, Söz uzansa, çayır kimi yayılur

    Tam oxu »
  • ÇEÇƏMƏK

    Nəfəs borusuna bir şey düşməsi nəticəsində təngnəfəs olmaq, boğulmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qarı böyük bir tikə götürüb tələsik ağzına təpdi,

    Tam oxu »
  • ÇEÇİK

    Bax: çəçik. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qoca ilxıçı onun baldırlarını, çeçiklərini yoxladı. (“Alı kişi”)

    Tam oxu »
  • ÇEŞDƏ

    Nahar, günorta yeməyi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qarı gəlir bizə yavuq, Elə bil ki, tutub soyuq, Çeşdəliyə bircə toyuq, Axşama qayğanağı var

    Tam oxu »
  • ÇEŞM FARS

    Göz. Şahindən ayığam, qazdan sayağam, Dü çeşmim gözləyir, sübhü dandadı.                                                     (“Qurbani”)

    Tam oxu »
  • ÇEŞM FARS

    Göz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəstimi verdim dəstinə, Mən qurban. Qurbanam çeşmi-məstinə, Ala göz!               (Gürcü əlifbası ilə yazılmış əly

    Tam oxu »
  • ÇEŞMƏ FARS

    Bulaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çeşmələr elə axırdı ki, elə bil göz yaşıdır. (“Durna teli”) (İ.A

    Tam oxu »
  • ÇEŞMİ-ÇİRAĞ FARS

    Əziz, göz bəbəyi qədər sevimli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mənə də bir badə, ey gözüm saqi, Eyvaz Koroğlunun çeşmi-çiraği; Çəmlibel sakini, Qırat o

    Tam oxu »
  • ÇEŞT

    Səhərlə günorta arasında olan vaxt, saat 11-12 radələri. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gün çeşt yerinə çatmamışdı ki, yetişdi Ruma

    Tam oxu »
  • ÇEŞTƏ

    Bax: çeşdə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ÇEVRƏ ALMAQ

    Dövrəyə almaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • ÇƏÇƏNƏK

    1. Toyuğun dənliyi. 2. Xirtdək, boğaz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda 2-ci mənada işlənir. Kişi gördü ki, bu, o dəyirmançılardan deyil

    Tam oxu »
  • ÇƏÇİK

    Atın qabaq ayaqları. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ÇƏÇİKLƏMƏK

    Təpikləmək, qabaq ayaqları ilə vurmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ÇƏÇİKLƏŞMƏK

    Təpikləşləmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çəçikləşirdi, qapışırdı, vuruşurdu. (“Düratin itməyi”) * Dürat ilxıdakı xam dəli ayqırlarla çəçikləşir, v

    Tam oxu »
  • ÇƏK-ÇEVİR

    Mübahisə, danışıq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qərəz, uzun çək-çevirdən sonra Alı kişi bu ustanı da razı elədi

    Tam oxu »
  • ÇƏK-ÇÖVÜR

    Bax: çək-çevir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ÇƏKİŞ-BƏRKİŞ

    Mübahisə; mübarizə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ərəb Reyhan Koroğlunun kəmərindən yapışıb deyirdi ki, Eyvazı aparmağa qoymaram

    Tam oxu »
  • ÇƏM-XƏM

    Bax: çamxana. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ÇƏMƏNGAH

    Çəmənlik. Məcnun özünü Leyli ilə görüşdükləri çəməngaha yetirib gördü ki, lələ köçüb, yurdu qalıb. (“Leyli və Məcnun”)

    Tam oxu »
  • ÇƏMƏNGAH FARS

    Çəmənlik. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu Qıratını minib bir neçə mənzil yol gedəndən sonra gəlib çatdı bir çəməngaha

    Tam oxu »
  • ÇƏN

    Duman, sis. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Uca-uca dağlar başı, Çənli də olur, çənsiz də olur. Cəhd elə bir işdə tapıl Sənli də olur, sənsiz də olur

    Tam oxu »
  • ÇƏNG FARS

    Əl, pəncə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Namərd çəngində qalmışam, Dərdü xufata dolmuşam, Deyəsən cinni olmuşam

    Tam oxu »
  • ÇƏNGƏ FARS

    1. Bax: çəng. 2. Bir əl tutan qədər (adətən, rəqəmlərlə). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gərək Telli xanımı Cəfər paşanın çəngəsindən qurtarıb, Çənlibe

    Tam oxu »
  • ÇƏNGƏL

    fars. çəngal Qarmaq, asılqan, asqı // kəsilmiş heyvanların cəmdəyini və iri ət parçalarını asmaq üçün iri qarmaq; qənarə

    Tam oxu »
  • ÇƏNGİ FARS

    1. Dəf çalıb oxuyan rəqqasə. 2. Çəngçalan. 3. Əxlaqsız qadın mənasında. Dastanlarda 3-cü mənada rast gəlinir

    Tam oxu »
  • ÇƏNLİ

    Dumanlı, sisli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Uca-uca dağlar başı, Çənli də olur, çənsiz də olur. Cəhd elə bir işdə tapıl Sənli də olur, sənsiz də olu

    Tam oxu »
  • ÇƏPƏL

    Həyasız, utanmaz. İrvahım deyərlər mənim adıma, Damanda qalmışam yetiş dadıma. O vaxt düşdüm bir çəpəlin oduna, Doğru yetiş dərdi-dillərə sən də

    Tam oxu »
  • ÇƏPƏL

    Həyasız, utanmaz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu dedi: – Kişi nədi, ay çəpəl, deyə bilməzsən ki, ay hacı, ziyarətin qəbul olsun? (Paris nüsxəsi

    Tam oxu »
  • ÇƏPKƏN

    Milli qadın geyimi; qolları yarıq, qıraqlarına qaytan tikilmiş uzun köynək. Dədəmə də bir dəst paltar, anama da bir çəpkən al, sonra deyim

    Tam oxu »
  • ÇƏPRƏS

    Çarpaz sözünün təhrifidir. O zəhri zülfləri köksündə çəprəs, Zər zərbab üstündən, ətlası çərkəs...                                                  (“

    Tam oxu »
  • ÇƏR

    At xəstəliyi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Amma çər dəymiş deyirlər yaman bəddi. (“Həmzənin Qıratı aparmağı”)

    Tam oxu »
  • ÇƏRƏN

    Bax: çər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu dedi: – Paşa sağ olsun, çərən dəymiş çox yaxşı atdı, bircə o cini olmaya

    Tam oxu »
  • ÇƏRX

    Bax: çarx. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ÇƏRXƏKİ FARS

    Fırlanma. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Almasdan qılıncdır, poladdan yeyə, Çeynərəm dəmiri, üflərəm göyə, Olaram çərxəki, düşərəm ögə, İstə, Təkəlidən

    Tam oxu »
  • ÇƏRXİ-FƏLƏK

    1. Dünya. 2. Göy, səma.  3. Bəxt, tale. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Belə bilsəydim, sevməzdim, Qəm-qüssəsini yeməzdim, Çərxi-fələkə deməzdim, Sənə g

    Tam oxu »
  • ÇƏRİ

    Qoşun, ordu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xotkar üstümüzə çəri buyurdu. Döyüşərəm, dönmənəm, edərəm cəngi, Ac qarıqqay kimi doyursa məni, Mən qəbul

    Tam oxu »
  • ÇƏRİ

    Əsgər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »