Словарь лексики азербайджанских дастанов

  • MABEYN ƏRƏB

    Ara, aralıq; orta, ortalıq. Sözün beynəlmiləl, beynəlxalq kəlmələri ilə əlaqəsi var. Mən də xan babama namə yazaram, Ara yerdə mabeynini düzərəm; Əsma

    Полностью »
  • MABƏD ƏRƏB

    Davam. Ovçular təəccüb qalıb sözün məbədini gözlədilər. (“Şəmşir və Sənubər”)

    Полностью »
  • MADAR ƏRƏB

    Ən istəkli, ən əziz; arxa, ümidgah (övlad haqqında). – Qadan alım, mənim xanım qızım, təkcə bir madar qızım var

    Полностью »
  • MAH FARS

    Ay; gözəlin surətinə, qaşlarına işarə kimi də işlənir. Sərim qurban olsun beylə naqqaşa, Gətirdin dəstimi damana, Gülgəz! Ağ üzdə xallara, mah qələm q

    Полностью »
  • MAHI ƏRƏB

    Balıq. Dəryada mahılar, havada quşlar, Alagöz ceyranı çölə düşübdü.                         (“Səyyad və Sədət”)                              * Dəryala

    Полностью »
  • MAHİ

    Bax: mahı.

    Полностью »
  • MAHİ-MƏNZƏR

    fars. mah, ərəb. mənzər Üzü aya bənzər; məcazi mənada: gözəl. Nə müddətdi hicran dağı çəkən can Çarəsiz dərdimə dərman gəlibdi

    Полностью »
  • MAHİTAB FARS

    1. İşıqlı, parlaq ay. 2. Məcazi mənada: gözəl. Səhər seyri bir ov çıxdı qarşıma, Könül sevdi sənin kimi maralı

    Полностью »
  • MAHMƏNZƏR

    Bax: mahi-mənzər.

    Полностью »
  • MAHMUZ

    Mahmız; atı mahmızlamaq üçün çəkmənin dabanına taxılan şiş dişli kiçicik dəmir çarx. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MAHMUZI

    Zərif ipək parça. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MAHMUZLAMAQ

    Atı sürmək üçün qarnına vurmaq, ata mahmız vurmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MAHNA

    Bəhanə. Lazım budu ki, özümü xəstəliyə vurum. Mahna eliyib özünü xəstəliyə vurdu. (“Nəcəf və Pərzad”)                                                

    Полностью »
  • MAHTAB

    Bax: mahitab.

    Полностью »
  • MAHTABAN FARS

    İşıqlı, parlaq ay. Dastanlarda müxtəlif variantlarda rast gəlinir: mahtaban, mahu təvan, mahi-təvan. Qarşıda əyləşib bir sultan kimi, Canım alır zalım

    Полностью »
  • MANCILAQ

    Mancanaq (daş atmaq üçün qurğu). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MAR FARS

    İlan. Sən ki ovçusu deyilsən, Marınan nə işin var?            (“Səyyad və Sədət”)                      * Fələk xarab etdi abadanları, Zülmlə söndürdü

    Полностью »
  • MATAH

    ərəb. məta sözünün canlı dildə işlənən forması Müasir dildə “qiymətli, az tapılan şey, əziz şey” mənasında işlənir

    Полностью »
  • MAVLAMAQ

    Miyoldamaq, həsrətini çəkmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MAZARAT

    ərəb. məzərrət 1. Ziyan, zərər. 2. Mərdimazar, müzür. Dastanda 2-ci mənada işlənib. Dialektlərdə dələduz mənasına rast gəlinir

    Полностью »
  • MEHRAB ƏRƏB

    1. Məscidlərdə qiblə tərəfdəki divarın içində oyuq yer (önündə namaz qılınır). 2. Qiblə. 3. Məcazi mənada: inanılan yer

    Полностью »
  • MERAC ƏRƏB

    Məhəmməd peyğəmbərin (s.a.s.) göyə çıxması və Allahla danışması. Nərdivan; çıxılacaq yer, yüksəklik mənaları da var

    Полностью »
  • MƏĞRİB ƏRƏB

    Qərb, günbatan mənasında işlənir. Qərb, qürub sözləri ilə flektivlik cəhətdən eyniköklüdür. Məğribnən məşriqi seyr elədim, Viranə şəhərdə bir pəri gör

    Полностью »
  • MƏĞŞUŞ

    Bax: məxşuş.

    Полностью »
  • MƏHBUB ƏRƏB

    Sevgili, istəkli, dost. Flektivlik baxımından həbib (dost) sözü ilə eyniköklüdür. Alimləri yazı yazar, mənadı, Gülləri var – min dərdlərə davadı, Gözə

    Полностью »
  • MƏHƏL ƏRƏB

    1. Əsr. 2. Ara. 3. Sıra. 4. Zaman. 5. Fürsət. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MƏXŞUŞ ƏRƏB

    Qarışıq, qarma-qarışıq. İğtişaş sözü ilə flektivlik baxımından eyniköklüdür. Haraya baxıram, hava məxşuşdu, Gördüyüm oylaqlar yadıma düşdü

    Полностью »
  • MƏKƏS

    Milçək. Arı şirə çəkir yazda çiçəkdən, Nə çıxar boş yerə yalan deməkdən! Bir fayda axtarma məkəs – milçəkdən, Şanında tapılar bal desəm, olmaz!      

    Полностью »
  • MƏKKAR

    Bax: məkkara.

    Полностью »
  • MƏKKARA ƏRƏB

    Məkrli, hiyləgər, aldadıcı. Dünyaya düşənlər qismətin yeyər, Kamillər agahdı, cahillər uyar, Sehrkardı, işin bilənlər duyar, Vəfasızdı, həm məkkara dü

    Полностью »
  • MƏQBUL GƏLMƏK

    Xoşa gəlmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MƏLAYİK ƏRƏB

    Mələk sözünün cəmi, mələklər. Məlayikə şəklində də işlənir. Gərdəni çəkilmiş tazə sürahı, Məlayik hurizən bir bəşər olsun

    Полностью »
  • MƏMƏR

    Nəmər, muzd. Üç gündən sonra mənim bacım Pəri xanımın toyudu, gələrsən ora, toy məclisində oxuyarsan və çoxlu da məmər yığarsan

    Полностью »
  • MƏNLƏMƏK

    Ağlayıb inləmək, sızlamaq; (munlamaq) məhzun olmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MƏNRƏTMƏK

    Bağırtmaq, böyürtmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MƏNZİLİ-MAVA ƏRƏB

    Sığınacaq, daldalanacaq, məskən; yer. Günbəzlərdə etdim mənzili-mava Ədalət olmadı yetişsin hova.                  (“Dilsuz və Xəzangül”)

    Полностью »
  • MƏRƏ

    Hey! (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MƏRƏKƏ ƏRƏB

    Səs-küy, qalmaqal, qovğa, dava-dalaş, həngamə. Dialektlərdə yığıncaq, məclis mənalarında da işlənir. Gəl biçarə Nəcəf, fəhm et alimlər həyatına, Mərək

    Полностью »
  • MƏRG FARS

    Ölüm, vəfat. Bu söz mərgümüş sözünün tərkibində də işlənir. Cəhənnəm mərgini sənə qıllam nuş Fayda verməz sənə qəvi xan, haramı

    Полностью »
  • MƏRUF ƏRƏB

    Tərifli, adlı-sanlı, məşhur, şöhrətli, tanınmış. Flektivlik baxımından tərif sözü ilə eyniköklüdür. Qurbani der: göz gözlədim, göz aldım, Səmağ oldum,

    Полностью »
  • MƏSMƏ

    Bax: vəsmə. Məsməni çəkibdi qələm qaşına, Ağ ipək çalmanı salıb başına...                                 (“Əsli və Kərəm”)

    Полностью »
  • MƏŞRİQ ƏRƏB

    Şərq, gündoğan. Şərq sözü ilə flektivlik baxımından eyniköklüdür. Axşam olcağın məşriqdə batdı şəms, doğdu qəmər, Yer üzünə qülqülə düşdü ki, oldu ta

    Полностью »
  • MƏŞŞATƏ ƏRƏB

    Gəlinə, qadına bəzək vuran şəxs. Bir nəfər məşşatə gəldi ki, qızın başını bəzəsin. (“Arzı-Qənbər”)

    Полностью »
  • MƏTA ƏRƏB

    1. Əmtəə, satlıq mal. 2. Var-yox. 3. Sərmayə. Flektivlik baxımından əmtəə sözü ilə eyniköklüdür. Hüseyn sözün nə gizləyər, nə dana, Nə yaranar, daha d

    Полностью »
  • MƏTAH

    Bax: matah. Ay ağalar, gəlin sizə söyləyim, Yalquz daşdan olmaz divar deyərlər, Bəzirgansan, aç mətahın, xırd elə, Alanlar yükündə nə var, deyərlər

    Полностью »
  • MƏTLUB ƏRƏB

    Tələb olunan, arzulanan, istənilən şey; arzu, istək. Flektivlik baxımından tələb sözü ilə eyniköklüdür

    Полностью »
  • MIRLAMAQ

    Mırıldanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MİL

    Dağın beli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Полностью »
  • MİNA FARS

    1. Büllur şüşə. 2. Qızıl və gümüşdən olan bəzək şeylərinin üstünə çəkilən xüsusi təbəqə, incə və parlaq naxış

    Полностью »
  • MİNTƏNƏ

    Bax: nimtənə. Alışan külk geysən ziba mintənə, Qızılgüllər ağ buxağa düzsənə. Gümüşdən aşırma, almasdan tənə, Başda Kişmir işi tirmə şal gərək

    Полностью »