Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • TEYLƏMƏK

    İti bir şeylə yaralamaq; neştərləmək, deşmək. Dərin-dərin dəryaları boyladı, Xəncər alıb qara bağrım teylədi, Oğlu ölmüş Vəzir qəza eylədi, Getməz dam

    Tam oxu »
  • TEYY

    ərəb. teyy Ötüb keçmə, yol getmə (mənzilbəmənzil, bir-bir yaşayış məskənlərini geridə qoyaraq). Kəcavələr bir qədər yol teyyi etdikdən sonra Qeysər şə

    Tam oxu »
  • TEYYİ-MƏNAZİL

    Bax: teyy. Qasid mənzilbəmənzil, teyyi-mənazil gecəni gündüzə qatıb, gündüzü gecəyə, özünü yetirdi Abdal Gülablıya, Valehi soruşdu, dedilər ki, səhər

    Tam oxu »
  • TEZTOVLUQ ETMƏK

    Dialektlərimizdə tezto “tələsən”, teztoçu “tələskən” mənasında işlənir. Oğul, get, necə ki şah sənə Sarı Xoca ilə qul Abdullanı verdi, teztovluğ etməy

    Tam oxu »
  • TƏBƏR

    Xəbər. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏBSİRMƏK

    Ürəyi atlanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏCRİ

    Çirkab içən. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏFƏRRÜC ETMƏK

    Seyr etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏĞAYİR

    Bax: təğyir. Bağman oldum, bağım təğayir oldu, Gözüm gördü, ağlım təğayir oldu...                                   (“Abbas və Gülgəz”)              

    Tam oxu »
  • TƏĞYİR

    ərəb. təğəyyür Dəyişmə, başqalaşma, pozulma, alt-üst olma. Məcnunam, ay ata, eyləmə tədbir, Tədbirin bugünə eyləməz təsir, Leyli xəyalımı eyləyib təğy

    Tam oxu »
  • TƏHNƏLİ

    Tənəli sözünün təhrifidir. Abdulla fikir elədi ki, qızların bir təhnəli sözü var. Bir vaxt olacaq, itlər məni boğduğunu qız başıma qaxacaq

    Tam oxu »
  • TƏHRİ-QƏLƏM

    Qələm kimi. Qaşların təhri-qələm, yanaqları xallı gəlin! Boy gözəl, bədən lətif, bir mələk misallı gəlin!                                             

    Tam oxu »
  • TƏHSİNLƏMƏK

    Alqışlamaq, bəyənmək, öymək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏXMÜ-HƏSRƏT

    Bax: töxmü-həsrət.

    Tam oxu »
  • TƏKÜR

    Kafirin başçısı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏQDİR ƏRƏB

    Dastanlarda qismət, nəsib, tale mənalarında işlənir (təqdiri-qəza şəklində də rast gəlinir). Cuma da Mənsurtək dar qabağında

    Tam oxu »
  • TƏNƏ

    Sırğa. Gümüşdən aşırma, almasdan tənə, Başda Kişmir işi tirmə şal gərək.                                 (“Qulam-Kəmtər”)

    Tam oxu »
  • TƏNƏF

    ərəb. tinab, tunub Çadır ipi; pambıq ip. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏNG

    Dar, sıx. Təngnəfəs sözünün tərkib hissəsidir. Gəl görüm, gəl görüm şahbaz şikarı, Bu meydana gələn baş verib gedər

    Tam oxu »
  • TƏNGƏ

    Bax: tənqəh.

    Tam oxu »
  • TƏNQƏH

    Pul. Ay oğul, gedirsən, tək getmə, özünlə qoşun, tənqəh də apar. Seyfəlmülük küllü qoşun və daş-qaşla yola düşdü

    Tam oxu »
  • TƏNMƏK

    At sürmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏRAC FARS

    Qarət, talan; talama. İskəndər qoydu başa tac, Balıqlardan aldı xərac. Axır oldu taxtı tərac, Çəkildi yan, dünya, səndən

    Tam oxu »
  • TƏRƏHHÜM ƏRƏB

    Mərhəmət etmə, yazığı gəlmə, halına acıma. Rəhm, mərhəmət sözləri ilə flektivlik baxımından eyniköklüdür

    Tam oxu »
  • TƏRƏKƏMƏ

    Köçəri heyvandarlara verilən ad. Heydər bəy belə də elədi. Gedib qızı atasından istədi. Əhməd tərəkəmə onun günahından keçdi, qızı da ona verdi

    Tam oxu »
  • TƏRK

    Arxa, arxa tərəf. O vaxt kağız aparanlar kağızı papağının tərkinə qoyardılar ki, görüksün, kağız sahibi kağızını tanısın

    Tam oxu »
  • TƏRKİ

    Yəhərin torba qoyulmaq üçün olan arxa hissəsi, yəhərin arxası. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TƏRLAN

    1. Yırtıcı quş. 2. Məcazi mənada: qoçaq, igid, zirək, gözəl mənasında işlənir. Aşıq şeirində, klassik poeziyada, bir qayda olaraq, sar ilə qarşılaşdır

    Tam oxu »
  • TƏRSA FARS

    Xristian, xaçpərəst, isəvi. Sən bir tərsa qızısan, Əydin qəddin dal elədin. Yıxdın könlümün evini, Gör necə xəyal elədin

    Tam oxu »
  • TƏSƏDDÜQ ƏRƏB

    Sədəqə, qurban. Təsəddüq olmaq (qurban olmaq) şəklində  çox işlənir. Mələksuma dedi: – Təsəddüqün olum, mənim nə həddim var ki, səninlə çörək yeyəm? (

    Tam oxu »
  • TƏZƏNƏ

    Mizrab. Qurbani sazın zilini zil, bəmini bəm eləyib basdı döşünə, təzənəni simlərə çəkib elə bir qıfılbənd dedi ki, Dədə Yediyar qaldı gözlərini döyə-

    Tam oxu »
  • TƏZYANA

    Bax: tazyana. ... əyağını üzəngiyə vuruf atının belinə qalxdı. Ata bir təzyana vurdu, bir bələn aşdı

    Tam oxu »
  • TIQAMAQ

    Tıxanmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TIRNAQ

    Dırnaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TİNDÜRMƏK

    Təskinlik vermək, əmin etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TİR FARS

    Ox.

    Tam oxu »
  • TİRİ-XƏDƏNG

    Ox. Sənintək çocuklar nə bilir cəngi, Xofumnan unudar tiri-xədəngi.                                    (“Sam şahzadə”)                              *

    Tam oxu »
  • TİRKƏŞ

    Bax: tirkeş. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TİRMƏ

    Qiymətli şal parça; tirməşal. Tirmə zolaqlı və saya naxışlı olur. Tünd-sürməyi yerlikli, zoğalı-qırmızı, sarı rəngli saplarla işlənmiş, buta naxışlı,

    Tam oxu »
  • TOĞLU

    Onaylıq (və ya birillik) qoyun balası. Yaranmış insanda çoxdu avara, Qandıra bilmirəm, gəlmişəm zara, Var-yoxumu verib üç-dörd davara, Toğluya tum dey

    Tam oxu »
  • TOXINC

    Qaxınc, danlaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOQLI

    Toğlu (altı aylıq qoyun balası). (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOQUNMAQ

    Toxunmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOL-TOLAR

    Bax: tolar. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOLAMAC

    Dolanbac. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOLAR

    Qovhaqov, sıklıq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TON

    Don. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TONUZ

    Donuz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOPCA

    Top kimi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • TOPRAQ

    Torpaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »