Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • ZƏHM ƏRƏB

    Qorxu, vahimə, dəhşət doğuran hal, görünüş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlu baxdı ki, bu bir yekəpər, kələ-kötür adamdı, üz-gözündən zəhm ya

    Tam oxu »
  • ZƏHRİMAR FARS

    1. İlan zəhəri. 2. Məcazi mənada: acı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizdən salam olsun qoç Koroğluya! Bizim qızlar yaman odyanar olur

    Tam oxu »
  • ZƏKKUM

    Bax: zəqqum. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hası qarpızı kəsdilər dümappağ, hası yemişi kəsdilər zəhrimar, zəkkum

    Tam oxu »
  • ZƏQQUM ƏRƏB

    1. Acı meyvəsi olan bir cins ağac; ağı ağacı və bu ağacın meyvəsi. 2. Məcazi mənada: çox acı şey haqqında

    Tam oxu »
  • ZƏLİL ƏRƏB

    Həqir, yazıq, bədbəxt, xar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Flektivlik baxımından zəlalət sözü ilə eyniköklüdür

    Tam oxu »
  • ZƏMBUR

    Bax: zənbur. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Zəmbur çəkər bal olanda Halın yaman hal olanda, Dayan dilin lal olanda, Gözdərində tor görünər

    Tam oxu »
  • ZƏMHƏRİ ƏRƏB

    Qış; çox bərk soyuq, şaxta. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Keçibdür zəmhəri, gəlibdür yazın, Ey yazın, broy, broy!                    (M

    Tam oxu »
  • ZƏMHƏRİR

    Bax: zəmhəri. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ZƏMİNİ-ƏDƏB

    fars. zəmin – torpaq + ər. ədəb Zəmini-ədəb öpmək: təzim etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hasan paşa zəmini-ədəb öpüb, mürəxxəs olmaq istəyəndə xo

    Tam oxu »
  • ZƏNAN

    fars. zən (qadın) sözünün cəmi 1. Qadın, arvad. 2. Həyat yoldaşı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bizdən salam olsun Ərəb paşaya, Səndən istədiyim bir z

    Tam oxu »
  • ZƏNBUR FARS

    Arı. Böyük şah babamnan qıllam iltimas, Əfv etsin, hüzrundan oluram xilas. Zənburun şanına meyl etsə məkas, Od tutar ahundan çöllər, gedirəm

    Tam oxu »
  • ZƏNBUR FARS

    Arı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ZƏND

    ər. zənn Qeyri-qəti fikir, ehtimal, güman. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Heyif zəndimə, oğul! O quş səkməz (bəlkə, səkməz) sarayı üç cüt bir tək qoca-

    Tam oxu »
  • ZƏNDEYİ-ZƏHLƏ

    Zəndeyi-zəhləsi getmək: görməyə gözü olmamaq, tamam zəhləsi getmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dünya xanımın Bolu bəydən zəndeyi-zəhləsi gedirdi

    Tam oxu »
  • ZƏNƏX

    Bax: sib.

    Tam oxu »
  • ZƏNƏXDAN FARS

    Çənədə, yaxud yanaqda çuxur. Könül mail ay qabağa, Ağlım alan gül yanağa, Zənəxdana, ağ buxağa, Xətti-xala mən müştağam

    Tam oxu »
  • ZƏNƏXDAN FARS

    Çənədə, yaxud yanaqda çuxur. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qaşlarının tayı yoxdu cahanda, Açılıb göysündə qar sinən üstə

    Tam oxu »
  • ZƏNƏN

    Bax: zənan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qibleyi-aləm özü bizi göndərib ki, səni tutub öldürək, sonra da zənənini aparıb ona çatdıraq

    Tam oxu »
  • ZƏR-ZİBA

    fars. zər – qızıl + ziba – bəzəkli 1. Bərli-bəzəkli paltar, bahalı parça. 2. Qızıl-gümüş, cəvahirat, qiymətli şeylər

    Tam oxu »
  • ZƏRBAB FARS

    Zər və ya güləbətinlə qarışıq parça və bu parçadan tikilmiş. O zəhri zülfləri köksündə çəprəs, Zər zərbab üstündən ətlası çərkəs, Yaxası mürəssə, çatq

    Tam oxu »
  • ZƏRBAF

    Bax: zərbab.

    Tam oxu »
  • ZƏRBAF FARS

    Zər və ya güləbətinlə qarışıq parça və bu parçadan tikilmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qıratumun yüzüdür saf, Müxənnətdən çəkmənəm xaf, Köynək məx

    Tam oxu »
  • ZƏRBAFTA

    Bax: zərbab.

    Tam oxu »
  • ZƏRBƏFT

    Bax: zərbab.

    Tam oxu »
  • ZƏRBİ-ŞƏST

    Bax: şəst. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ZƏRD FARS

    1. Sarı; sarılıq. 2. Sarıköynək quşunun məhəlli adı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Beş gün bu fani dünyada Bənzim zərd oldu, zərd oldu, Gördüm bir qan

    Tam oxu »
  • ZƏRƏFŞAN

    fars. zər – qızıl + əfşan (fəşan) – səpən, saçan Zərlə işlənmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yalvardım, yaxardım, başını basdım, Zərəfşan qalxana uz

    Tam oxu »
  • ZƏRNİŞAN FARS

    1. Qızıl suyu ilə vurulmuş naxışı olan. 2. Zərli, bəzəkli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İki ləkə bir məclisə varanda, O məclisin halı pərişan olu

    Tam oxu »
  • ZINDIQ ƏRƏB

    Əsl mənası zərdüşti (kafir, dinsiz) olub, canlı dildə zındıq oğlu şəklində təhqir mənasında işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəlli Əhmədəm, əsli

    Tam oxu »
  • ZİBA FARS

    Bəzəkli, zinətli; yaraşıqlı, qəşəng, gözəl, göyçək. Alışan külk geysən, ziba mintənə, Qızılgüllər ağ buxağa düzsənə

    Tam oxu »
  • ZİL

    Quş ifrazatı, quş peyini. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir şey yoxdur. Yüklənin, sürün gedək. Qaraquş idi

    Tam oxu »
  • ZİLTƏNG

    Atın dal tərəfindən belinə çəkilən ip, toqqa, örkən. Şah İsmayıl atasından bu sözü eşidib barigahdan çıxdı

    Tam oxu »
  • ZİLTƏNG

    Atın dal tərəfindən belinə çəkilən ip, örkən, toqqa. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Elə ki paltarlarını alıb geyindi, yaraqlarını qurşandı, atın ziltən

    Tam oxu »
  • ZİMİSTAN FARS

    Qış, qış fəsli. Rus dilində zima sözü ilə yaxınlığı hər iki dilin Hind-Avropa dil ailəsinə aid olması ilə bağlıdır

    Tam oxu »
  • ZİMİSTAN FARS

    Qış, qış fəsli. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qeyd: Rus dilində зима sözü ilə yaxınlığı hər iki dilin Hind-Avropa dil ailəsinə aid olması ilə bağlıdır

    Tam oxu »
  • ZİNDAN1 FARS

    Həbsxana, qazamat (keçmişdə adətən, yerin altında olurdu). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xəlil paşa hökm elədi, üçünün də ayağına kündə vurub, zindana

    Tam oxu »
  • ZİNDƏ FARS

    Diri, canlı. Heydər bəyəm, nə mürdəyəm, nə zində, Heç bilmirəm nə məzhəbdə, nə dində; Atam, anam məni görsə bu gündə Heç xəbər almazlar haralı canım

    Tam oxu »
  • ZİNDƏGANIM

    Həyatım. Şahzadə Rəna xanımı bağrına basdı, ağlaya-ağlaya dedi: – Zindəganım, bu nə işdir tutmusan? Özünə rəhmin gəlmirdi, bəs mənə niyə rəhmin gəlməd

    Tam oxu »
  • ZİNDƏGANIM

    Həyatım. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ZİNDƏGANLIQ

    Həyat, yaşayış. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Nə qədər ki Koroğlunun səsi kəsilməyib, dünya üzündə zindənganlıq bizə haram olacaq

    Tam oxu »
  • ZİNDƏGƏN FARS

    Həyat, yaşayış, məişət, dolanacaq, dirilik.

    Tam oxu »
  • ZİNDƏGƏN FARS

    1. Diri, canlı. 2. Həyat, yaşayış, məişət, dolanacaq, dirilik. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ZİNHAR FARS

    Zinhara gəlmək: usanmaq, bezmək, bezikmək, cana gəlmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Day camaat onun əlindən zinhara gəlmişdi

    Tam oxu »
  • ZİYADA ƏRƏB

    Çox, çoxlu, artıq, lazım olandan çox. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Günbəgündən dərdim oldu ziyada, Alma gözlüm, qız birçəklim Qırat, gəl!            

    Tam oxu »
  • ZİYADƏ

    Bax: ziyada. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • ZİYNƏT ƏRƏB

    Bəzək, yaraşıq, süs. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) ... Bəlli Əhməd bir də baxdı ki, budu Nigar xanım yetmiş iki qələmnən özünə ziynət verib qırx incəb

    Tam oxu »
  • ZOR

    fars. zur Çox güclü, qüvvətli // çox bacarıqlı, qoçaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir zor pəhləvan gəlib, Dəmirçioğlunu, Eyvazı, İsabalını tutub əl

    Tam oxu »
  • ZÖVQÜ-SƏFA

    ər. zövq və səfa Əyləncə, şadlıq, kef, səfa. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Mən bu Ağca Quzuya yar olmaram

    Tam oxu »
  • ZÜLAL ƏRƏB

    Saf, dadlı su. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Möminəyəm, sözüm zülal, Gözüm ala, qaşım hilal. Südüm olsun sənə halal, Allaha tapşırdım səni!        (“K

    Tam oxu »
  • ZÜLCƏLAL ƏRƏB

    Cəlallı, cəlal (əzəmət, ehtişam) sahibi. Cuma da Mənsurtək dar qabağında. Təqdirin qəzası var qabağında, İstədim ölməyi yar qabağında, Ol zülcəlal mən

    Tam oxu »