XV əsrin əvvəllərində Mərkəzi Avropada o vaxta qədər avropalılara tanış olmayan qarabuğdayı insanlar peyda oldu
Alman sözüdür, “badə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
fr. bauxite
“Çox” mənasında işlədilən bu söz ad –feil omonimi əsasında izah oluna bilər. Bolmaq (bulmaq, olmaq) feili “əldə etmək, malik olmaq” mənasını verir, bo
1844-cü ildə alman filosofu Karl Marks özünün “Kommunist partiyasının manifesti”ni dərc etdirdi. Burada o, kommunizmin əməli nəzəriyyəsini işləyib haz
Latın sözüdür. Qədim mənası “vızıltılı mərmi” deməkdir. İndi məna dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
ital. bora < yun. boreos – şimal küləyi
Burulmaq sözü ilə bağlıdır. Burula –burula öz işini görən havadır, covğundur, yağışdır. Буран şəklində rus dilində də işlədilir
Bu soğdaq dilindən keçib, alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İ.Musayevə görə, borçu (şərabçı) Alı birləşməsi ilə bağlıdır. Alının peşəsi şərabçılıq olub. Bir vaxtlar bu yerə Borçalı yox, “Ağbulaq” deyiblər
Bordamaq (yağlandırmaq, kökəltmək) feilindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
lat. borealis – şimal
ital. borghese – şəhər
Zənn edirəm ki, burmaq, bükmək (eşmək) sözü ilə qohumdur. Hitlerlə müharibə vaxtı qəzetdən istifdə edib popiros düzəldirdilər: “papiros bük, papiros e
Parom sözünün dəyişmiş formasıdır. Bəzi dialektlərdə böyük çaylardan keçmək və yükü bir taydan o biri taya adlatmaq üçün istifadə olunan sala “borum”
Varı farsca “sayağı” deməkdir. Boruvarı “borusayağı” kimi başa düşülür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunan sözüdür, mənası “dar boğaz” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Boş sözü “sərbəst, azad” deməkdir. Onun üzərinə -a şəkilçisi artırmaqla azad olmaq mənasını verən boşamaq feili əmələ gətirilib
Əsli daşqab olub. Gildən (saxsıdan) düzəldiyi (ağac qablardan fərqləndiyi) üçün belə adlanıb. Mənbələrdə daşayaq (ayaq “qab”, “piyalə” demək olub) kim
Yunan sözüdür, mənası “bitki” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Nəsil” (bodun), “qəbilə” anlamında işlədilən bu sözün əsas mənası “birləşmə” deməkdir. Qohumların birləşməsi nəsil (boy) yaradır
İngiltərədə Boykot familiyalı sahibkar olub və 1880-ci ildə irlandiyalılar ona qarşı boykot keçirib, istehsal etdiyi malları almaqdan imtina ediblər
Boyun və boylan eyni kökə malikdir. Kökü boy sözüdür, ad – feil omonimi olub (boyun feildən, boylan isə isimdən yaranıb)
Boylu kimi də işlədilir, “hamilə” deməkdir. Boy sözünün qədim mənalarından biri “bədən” deməkdir. Boylu “qarınlı” (qarını qalxmış) anlamını əks etdi
Qılıncın tiyəsi ilə dəstəyin birləşdiyi yerə “boyun” deyiblər. Arabanın qolunun oxa birləşdiyi yerə indi də “boyun” deyirlər
Əsli boynuna almaq (yükü öz üzərinə götürmək) kimi olub, sonra boyun olmaq şəklinə düşüb. (Bəşir Əhmədov
Boyuna (əmələ) arxalan, dəvə boyuna güvənərək deyib ki, təzə ili mən hamıdan tez görəcəyəm. Siçan isə onun başına çıxıb ona qalib gəlib
Ulağın (öküz, kəl...) boynuna geydirilən alətdir. Boyun və durmaq sözlərindən əmələ gəlib. Aşağıdakı hissələrdən ibarət olur: boğazaltı, iç samı, daş
Qarğış var: “boyuna boz ip ölçüm”. Sözün əsli qazmaq (ölçmək) kəlməsi ilə bağlıdır. Qəbri qazmaq üçün meyiti iplə ölçürlər, əvvəl qaz-ı ipi olub, son
Göyər, qızar tipli kəlmələrlə heç bir model yaxınlığı yoxdur, yəni boz sifətindən boz –ar –maq feili əmələ gəlməyib
Qızartma, bozartma sözləri rənglə bağlıdır: qızartma (su vurulmur) qırmızıya, bozartma (suda bişir) boza çalır
Fevralın 22-sindən martın 21-nədək olan dövr el arasında bozay adlanır. Görünür, burada boz rəng bildirir, havanın bozarması ilə bağlıdır
Xörəyə baş soğan (bütöv halda) tökülür. Baş sözü bununla bağlıdır. Boz isə xörəyin rəngi ilə əlaqədardır, farslar buna “abguşt” deyirlər
Əsli biçək kimi olub, “sancaq” deməkdir. Biçmək feilindən sancaq qəlibi üzrə əmələ gəlib. İkinci yozum: təqlidi sözdür, çıxardığı səslə bağlıdır
Ərəb dilində olan bu sözün türk dilində qarşılığının biri də yala kəlməsi olub (yalan sözü də buradandır)
Bizdə canavar sözünün sinonimi kimi böri kəlməsi də olub. Mənası “tünd boz” deməkdir. Ehtimal ki, canavar öz rənginə görə böri adlanıb (porsuq da boz
Sözün börük forması da olub. Bəzi türkoloqlar sözün bürümək feili ilə bağlı olduğunu yazıblar. İnandırıcıdır
Bu, “üstü örtülü” (bükülü) mənasını əks etdirir, bükmək, bürümək feili ilə bağlıdır. Puçur sözü də mənbələrdə belə izah olunur, büri, bür, buruq kimi
Bəzi dialektlərdə kök, yağlı, piyli adamlarla bağlı işlədilir. Səbəbi isə odur ki, böyrək piylə örtülü olur
Boy sözü ilə bağlıdır: boyun artması. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bağırmaq kəlməsi ilə qohumdur və təqlidi yolla yaranıb. Əsli böy +ğür –mək kimi olub, bu əlamət bağırmaq sözündə özünü daha çox büruzə verir
Ədəbiyyatda, hətta məktəb dərsliklərində bu kəlmə “böyük tikanlı” şəklində açıqlanır. Türk dillərinin çoxunda həmin söz börleqen, bögürtlen (Anadolu
ing. browser < browse – gözdən keçirmək
ital. breccia – çınqıl, qırıntı
ing. brand – damğa
Fransız sözüdür, hərfi mənası “qabıq”, “pərdə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
fr. brises – zəif külək
Əbu Həyyan (1256-1344) “Kitab Əl-idrak li-lisan əl-ətrak” (Bakı, 1992, s. 17) əsərində göstərir ki, bu əvəzliyi yerinə, şu (uş) əvəzliyi işlədilir (A
Sözün kökü biçmək (kəsişmək) feili ilə bağlıdır. Xətlərin kəsişməsi bucaq əmələ gətirir. Bulunmaq feili ilə də əlaqələndirmək olar, mənbələrdə buluncu
Çanaq oynağı (el arasında “çanaqlıq” deyirlər) ilə diz arasında olan hissənin adıdır. Güman ki, budaq, buynuz və baldır sözləri ilə qohumluğu var