Этимологический словарь азербайджанского языка

  • BAHAR

    Bu, farscadır, bizdə oğlaq ayı (döl vaxtı, doğum vaxtı) işlədilib. İndi “yaz” deyirik. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BAXŞƏLİ

    “Əlinin bəxş etdiyi hədiyyə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BAXŞI

    Çincədir, mənası “müəllim”, “lələ” (tərbiyəçi), “dayə” deməkdir. Farslardakı xoca sözünün mənasına uyğun anlamda işlədilir

    Полностью »
  • BAKİRƏ

    Alınma sözdür. Bizdə onun yerinə qapalıq qız ifadəsi (və ya qapaq sözü) işlədilib. Ətənə yerinə də qaplığ işlətmişik

    Полностью »
  • BAQQALLI

    Tovuzda kənd adıdır, ərəbcə olan baqqal sözü ilə bağlıdır. Görünür, bu kənd əhli haçansa yeyinti məhsulları (çay, qənd, un, yarma, qax

    Полностью »
  • BAL1

    Bərk (qatı) anlamında təsadüf etmişəm. Bərk bəkməz mənasını verən bal palçıq ifadəsi olub. Göründüyü kimi, birləşmədəki bal sözü bərk kəlməsinin sinon

    Полностью »
  • BALAQ

    Şalvarın ayaq hissəsinin qatlanıb tikilməsinə “balaq” (fransızca: manjeta) deyirik. Bu, belə yaranıb: Ba feili (indi müstəqil işlədilmir) üzərinə -ğ ş

    Полностью »
  • BALANS

    Fransız sözüdür, mənası “tarazlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BALANSLAŞDIRMA

    fr. balance – tərəzi

    Полностью »
  • BALANSÖLÇƏN

    fr. balance – tərəzi + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm

    Полностью »
  • BALAŞ

    Qırğızlarda “uşaq” anlamını verir. Bala (balaca, kiçik) sözünün əzizləmə formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BALDIR

    İnsanın sümük sisteminə bazu (çiyin-dirsək arası), bud (diz-çanaqlıq arası), baldır (diz-ayaq arası) və bilək (dirsək-əl arası) sümükləri daxildir

    Полностью »
  • BALDIRĞAN

    Yaylaqda bulaq başında bitən, özəyi yeyilən bitkidir. Güman edirəm ki, balıq, palçıq sözləri ilə kökdaş ola bilər, çünki yalnız sulu, bataqlıq yerdə ə

    Полностью »
  • BALDIZ

    Mənbələrdə “kiçik gəlin” anlamı baltır sözü ilə verilib. Gəlinin kiçik bacısı “baldız” adlanıb. Bəzi türk dillərində “yalduz” (baldız), “yaldız” (qızı

    Полностью »
  • BALIQ

    Zənn edirəm ki, palçıq (su) kəlməsi ilə bağlıdır, “sudayaşayan” mənasını verir. Dilimizdə alabalıq (фарель), qarabalıq (линь), eşşək balığı (треска),

    Полностью »
  • BALIŞ

    Fars mənşəlidir, “yastıq” (əsli: qulaq altı) deməkdir, -ış hissəsi quş (qulaq) sözünün ixtisarı ilə bağlıdır

    Полностью »
  • BALLI

    Qadın adıdır, bal (şirin) sözü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BALNEOLOGİYA

    lat. balneum – vanna, çimmək + yun. logos – söz, elm

    Полностью »
  • BALTA

    Qabaqlar ağac doğrama aləti yox, silah növü olub. Maraqlıdır ki, xəncər ye­ri­nə, bötə işlətmişik. Kərtmək, kəsmək yerinə, başa deyilib (baş həm də “y

    Полностью »
  • BAMBILI

    Farscadır, “fırıldaq”, “hoqqa”, “anormal” anlamlarında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BANİ

    Ərəb mənşəlidir, bina, bənna sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BANKA

    alm. bank – dayazlıq, az dərinlik

    Полностью »
  • BANLAMAQ

    1. Güman edirəm ki, bağırmaq, böyürmək, bəyirmək, banlatmaq tipli söz­­lər tarixi baxımından qohumluq əlaqələrinə malikdir, onların etimoloji kökü ba

    Полностью »
  • BANUÇİÇƏK

    Banu “xanım” deməkdir. Sözün mənası “çiçək kimi zərif xanım” kimi anlaşıla bilər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BARABAN

    Daram (səs çıxarmaq) kəlməsi ilə qohumdur, əvvəl daraban olub, sonra distant (uzaq) assimilyasiya (uyuşma) nəticəsində baraban şəklinə düşüb (üçüncü h

    Полностью »
  • BARAMA

    Burmaq, bürümək sözü ilə qohumdur. Qaqauz dilində “barama qurdu” yerinə, bürüncük böcək işlədirlər. Kiçik xiyar bəzi dialektlərdə belə adlanır (bu cür

    Полностью »
  • BARAT

    Ərəbcə “təmiz” deməkdir. El arasında balat kimi də işlədilir. Məhəmmədə peyğəmbərlik verilən günün adıdır

    Полностью »
  • BARBAR

    Qədim yunanlar üçün xarici dillər mənasız söz yığını idi – “bar-bar-bar”. Ona görə də onlar əcnəbiləri “barbaroi” adlandırırdılar

    Полностью »
  • BARDAQ

    Tatar dilində “içki, şərab” mənalarını verən burda kəlməsi var. Sözün əsli bor şəklində olub. Bardaq –“şərab qabı” (şərab tuluğu) deməkdir

    Полностью »
  • BARDAN

    Farsca “məhsul qabı” deməkdir (iri kisəyə deyirlər). Bar “məhsul”dur, dan isə “qab”dır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BAREL

    İngiliscə “çəllək” deməkdir. Təxminən, 119,24 (ABŞ), 163,25 (İngiltərə) litrə bərabərdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BARXAN

    türk. barkan – hərəkət edən

    Полностью »
  • BARXANA

    Hərfi mənası farsca “ev (xana) məhsulu (bar)” deməkdir. İndi ən çox “yorğan-döşək” anlamında işlədilir

    Полностью »
  • BARXUDAR

    Farsca “məhsul götürən” (bolluq yaradan) anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BARI

    Farscadır, barudur, “qala divarı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • BARINMAQ

    Bar (məhsul) sözündən bərk-i-mək qəlibi üzrə əmələ gəlib. “Məhsul (yemək) əldə etmək, bəslənmək” deməkdir

    Полностью »
  • BARIŞMAQ

    Qədim dövrdə barmaq (getmək) feili olub. İndi var –gəl kəlməsində işlədilməkdədir və bar sözü var şəklinə düşüb

    Полностью »
  • BARIT

    Barod forması da mövcud olub. Görünür, “od” (yanmaq) anlamı ilə bağlıdır. “Od saçan” deməkdir. Ehtimal ki, bar hissəsi “elektrik” mənasında işlədilən

    Полностью »
  • BARİT

    yun. barys – ağır

    Полностью »
  • BARMAQ

    Qarşılığı kimi, bəzi türk dillərində ərnək kəlməsi işlədilir: adsız barmaq yerinə, “cicəmuq ərnək” deyirlər, ulu ərnək –“baş barmaq”dır, suq ərnək –“ş

    Полностью »
  • BAROMETR

    yun. baros – ağırlıq + yun. metreo – ölçürəm

    Полностью »
  • BARRANKOSLAR

    isp. barranco

    Полностью »
  • BARREL

    ing. barrel – çəllək

    Полностью »
  • BARS

    Bəri, porsuq, bars sözləri “boz” mənasını əks etdirən kəlmələr olub. Bu hey­vanlar rənglərinə görə belə adlandırılıb

    Полностью »
  • BASAR

    “Gəncəbasar” deyirik. Bəzi dialektlərdə “qohum, tayfa” mənasında basalaq sözü işlədilir. Subasar sözü də mövcuddur

    Полностью »
  • BASQI

    Arabaya ot və s. yığdıqdan sonra üstünə uzun ağac uzadır və həm ön, həm də arxa tərəfdən bərk bağlayırlar

    Полностью »
  • BASMARLAMAQ

    Basmaq (altına almaq) sözü ilə kökdaşdır. Bas-ma-ar-la-maq kimi olub, qamarlamaq qəlibi üzrə yaranıb

    Полностью »
  • BAŞ

    “Süfrənin başına yığılın” deyirik, amma süfrədə baş olmur. Buradakı baş kəl­məsi daş (dış) sözünün təhrif formasıdır, “kənar” (ətraf) deməkdir

    Полностью »
  • BAŞ BARMAQ

    Bu barmaq olmadan əlin iş görməsi çox başa gəldiyindən həmin barmağa “baş” (aparıcı, əsas) deyiblər. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • BAŞ ÖYRƏTMƏK

    “Atı ilk dəfə miniyə öyrətmək” deməkdir. “Baş aparmağın” qarşısı alınır (atı boğur, sonra minir və sürərək yorurlar)

    Полностью »