Этимологический словарь азербайджанского языка

  • DÜBARƏ

    Farsca dü “iki”, barə isə “dəfə” deməkdir (“ikinci dəfə” anlamını verir).Dü şeş (iki şeş) qəlibi üzrə əmələ gəlib

    Полностью »
  • DÜBBƏDÜZ

    Sifətin çoxaltma dərəcəsini bildirir (dümdüz variantı da var). Düpdüz sözünün təhrifi ilə bağlıdır (dialektlərdə düppələmdüz kimi də işlədilir)

    Полностью »
  • DÜBEYTİ

    Alınma sözdür (dü fars, beyt isə ərəb mənşəlidir). Beyt ərəbcə “iki misralıq şeir parçası” deməkdir. Dübeyt dörd misra edir

    Полностью »
  • DÜDƏMƏ

    Farscadır, do (dü) vədəmə (tiyə, bıçaq) sözlərindən əmələ gəlib. İlkin mənası “xəncər” (ikiağızlı kəsər) demək olub

    Полностью »
  • DÜL-DÜL

    İmam Əlinin atının adı olub. Rəvayətə görə, Əli Tovuzun “Düldül” adlanan yerində də olub. İndi bu yer pir hesab olunur

    Полностью »
  • DÜLGƏR

    Alınma sözdür, bizdə onun əvəzinə yonğucu işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜM

    Dümqara, dümqırmızı “düm” hissəsi qabaqlar müstəqil leksik vahid olub və “təmiz”, “xalis”, “cılxa”, “çim” anlamlarını əks etdirib

    Полностью »
  • DÜMBƏK

    Sözün əsli dümtək kimi olub. Düm“sağ”, tək isə “sol əl zərbəsi” deməkdir. Deməli, “iki əllə çalınan alət” mənasını verir (hərfi mənası sağ-“sol əl” ki

    Полностью »
  • DÜMBƏLƏK

    Dümbək formasında da işlədilir, “kiçik dəf” (nağara) anlamını əks etdirir, fars mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • DÜMSÜK

    Mənbələrdə tumşıq sözü var və “dimdik” mənasında işlədilib. Dümsük (dümsüklə) sözü onun dəyişmiş formasıdır

    Полностью »
  • DÜNƏN

    Dilimizdə “gecə” anlamını verən tün sözü olub. Dünən kəlməsi tün-ən (əsli: tün və ən) kimi işlədilib və “tündən əvvəlki gün” deməkdir

    Полностью »
  • DÜRDANƏ

    Dürr” və dənə (danə) sözlərindən əmələ gəlib. “Dürr dənəsi” deməkdir. Alın­ma sözdür: dürr” ərəb, danə isə fars mənşəlidir

    Полностью »
  • DÜRMƏK

    Burmaq sözünün təhrifi ilə bağlıdır. İçinə pendir qoyub burulmuş (bü­kül­müş) lavaşa deyirlər. “Buterbrod” mənasına yaxın anlamda işlədilən bu söz qab

    Полностью »
  • DÜRMƏLƏMƏK

    Tür feili “bükmək” mənasında işlədilib. Dürmək ismi dürmələmək feili də onunla kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • DÜRRƏ

    Ərəbcədir, Dürrü kimi də işlədilir, “mirvarid” deməkdir, dürr sözündəndir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜRTMƏK

    Qırmaq və qırxmaq, sürmək və sürtmək, qalxmaq və qaldırmaq qəlibi üzrə dür feilindən dürt sözü əmələ gəlib

    Полностью »
  • DÜRTMƏLƏ

    Səpələ qəlibi üzrə dürtmək feilindən (dürt törəmə kökdür) əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜSTUR

    Ərəbcədir, “qayda”, “formula” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜŞBƏRƏ

    Belə zənn etmək olar ki, sözün əsli quşbərə olub. Quş farsca “qulaq” deməkdir. Düşbərə zahiri formasına görə qulağa bənzəyir (пельмени sözündəki пел d

    Полностью »
  • DÜŞKÜN

    Güman ki, sözün kökü “kənarlaşmaq” mənasını verən daş (dış) kəlmə­sin­dən ibarətdir. “Ruhdan düşmək”, “həvəsdən kənar olmaq” deməkdir

    Полностью »
  • DÜŞÜNCƏ

    Mənbələrdə tüşü feili var və “anlamaq” mənasında işlədilib. Həmin feildən düşüncə ismi əmələ gəlib (n səsi kökə sonradan artırılıb)

    Полностью »
  • DÜŞÜNMƏCƏ

    Tapmaca qəlibi üzrə yaranıb “qolovolomka” deməkdir. Düşüncə ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜTAR

    Farsca dü (iki) vətar (tel, sim) sözündən əmələ gəlib. “İki simli çalğı aləti”dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜYƏ

    Buzov və danadan sonrakı yaş dövründəki (2 yaşda) olan dişi, lakin hələ doğ­­mamış (buğaya gəlməmiş) inək və ya camışdır

    Полностью »
  • DÜYLƏMƏK

    Düy feildir, o, -lə şəkilçisi qəbul edə bilmir. Sözün əsli düy-ün-lə-mək kimi olub, sonra səs düşümü baş verib

    Полностью »
  • DÜYMƏ1

    Düyün, düymə, düymək sözləri kökdaşdır. Düymə “bağlama vasitəsi”dir. Yəqin ki, yuxarıdakı kəlmələrin hamısı ilmək (yəni “bağlamaq”) sözü ilə qohum­dur

    Полностью »
  • DÜYÜ

    Alınma sözdür, bizdə ona “tuturqan” deyiblər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • DÜYÜN

    Toy sözünün sinonimi olan düyün kəlməsi var. Türk dillərinin bəzilərində (Qaqauz dilində) dünür (сватовство), dünürçü(сват), düyün(свадьба) kəlmələri

    Полностью »
  • DÜZ

    Belə güman etmək olar ki, “dəniz”lə kökdaşdır. Dənizin suyu şor olduğu üçün duz da “dəniz”lə bağlı əmələ gəlib

    Полностью »
  • DV

    ing. Digital Video – «rəqəmsal video» sözlərinin baş hərflərindən ibarət abreviatura

    Полностью »
  • DVB

    ing. Digital Video Broadcasting – «rə­qəmsal video yayım» sözlərinin baş hərf­lərindən ibarət abreviatura

    Полностью »
  • ECAZ

    Ərəbcədir, möcüzə sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • EDAFİK

    yun. edaphos – torpaq

    Полностью »
  • EDAM

    Ərəbcə öldürmə, ölüm hökmü deməkdir. Bu hökm isə dar ağacından asmaq, güllələmək və s. yolla icra oluna bilər

    Полностью »
  • EDASFER

    yun. edaphos – torpaq + yun. spharia – kürə

    Полностью »
  • EDATOP

    yun. edaphos – torpaq + yun. topos – yer

    Полностью »
  • EDYUTEYNMENT

    lat. educare – tərbiyə et­mək + fr. entretenir – birgə, yapışıqlı

    Полностью »
  • EFEMERLƏR

    yun. ephemeros – birgünlük, ömrü az

    Полностью »
  • EGİRİN

    İslandiyada dəniz allahı Egirin adından

    Полностью »
  • EHKAM

    Ərəbcə hökm sözünün cəmidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • EHTİRAM

    Ərəbcə hörmət sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • EHTİRAS

    Ərəbcə həris sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • EHTİYAC

    Hacət sözü ilə qohumdur, ərəbcədir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • EXOLOT

    yun. echo – əks-səda + alm. lot – ağırlıq, qurğuşun yük

    Полностью »
  • EKLİPTİKA

    yun. ekleiptike – tutulma

    Полностью »
  • EKOGENEZ

    yun. oikos – məkan + yun. genesis – mənşə

    Полностью »
  • EKOLOGİYA

    yun. oikos – məkan, ev + yun. logos – söz, elm, təlim

    Полностью »
  • EKOSFER

    yun. oikos – məskən, ev + yun. sphaira – kürə, təbəqə

    Полностью »
  • EKOSİSTEM

    yun. oikos – məskən, ev + yun. system – birlik, uyğunluq

    Полностью »
  • EKOTOP

    yun. oikos – məskən, ev + yun. topos – yer

    Полностью »