Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • NOXUD

    Farscadan alınmış sözdür. Türk dillərində onun müqabilində burcaq kəlməsi işlədilib. Alınma noxud doğma burcaq kəlməmizi sıradan çıxarıb

    Tam oxu »
  • NOMENKLATURA

    lat. nomenclature – ad

    Tam oxu »
  • NONPAREL

    fr. nonpareille – bərabəri olma­yan

    Tam oxu »
  • NOOLANDŞAFT

    yun. noos – ağıl + alm. landschaft – ölkə, mahal

    Tam oxu »
  • NOOSFER

    yun. noos – ağıl + yun. sphaira – kürə

    Tam oxu »
  • NORD

    alm. nord – şimal

    Tam oxu »
  • NORD-OST

    alm. nord – şimal + alm. est – şərq

    Tam oxu »
  • NORD-VEST

    alm. nord – şimal + alm. west – qərb

    Tam oxu »
  • NORİT

    norv. norit; Norge – Norveç sözündən

    Tam oxu »
  • NOV

    Farscadır (əsli: nav), təqribən, “su borusu” mənasını əks etdirir (ən çox su dəyirmanında tətbiq olunur)

    Tam oxu »
  • NOVAT

    Ərəb mənşəli növbət sözünün dialekt variantıdır (qərb dialektlərində işlədilir). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NOVQOROD

    Murad Aci yazır ki, şəhəri isveçlər tikiblər, adı da Xolmqorod olub. Sonra dəyişib Novqorod etməklə ruslaşdırma əməliyyatını həyata keçiriblər

    Tam oxu »
  • NOVRUZ DƏRDİ

    “Novruz və Qəndab” dastanı ilə bağlıdır. Telli Qəndab Novruzun dərdindən xəstə düşür və “dərdim Novruz dərdidir” deyir

    Tam oxu »
  • NÖKƏR

    Monqol sözüdür, ilkin mənası “əməkdaş”, “silahdaş” demək olub. Sonra məna tamam dəyişib və farslardakı “gəda” anlamına uyğun məna kəsb edib

    Tam oxu »
  • NÖQTƏ

    Ərəb mənşəlidir, cəmi nöqat kimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NÖV

    Ərəb mənşəlidir (əsli: noy), cəm forması “ənva”dır, “dürlü”, “cür” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NÖVRƏSTƏ

    “Gənc qız” deməkdir. Oğlan adı olanda Növrəst kimi işlədilir (Növrəs İmanı xatırlayın). (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • NTSC

    ing. – National Television System Committee – «televiziya sistemləri üzrə milli komitə» ifadəsində sözlərin baş hərf­lərindən yaradılmış abreviatura

    Tam oxu »
  • NUNATAK

    eskimos. nuna – tənha + eskimos. tak – zirvə

    Tam oxu »
  • NURİDƏ

    Bu söz ərəb (nur) və fars (didə) kəlmələrinin birləşməsindən əmələ gəlmiş, əvvəl Nurididə kimi olmuş, sonra Nuridə şəklinə düşmüşdür

    Tam oxu »
  • NURULLAH

    Ərəbcə “Allahın nuru” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NURUŞ

    Nuru adının əzizləmə formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NUŞ

    Farsca nuşidən (içmək) feilinin qrammatik əsasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NUŞİRƏVAN

    Farsca “ölməz ruh” (ruhun ölməzliyi) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NÜANS

    Fransızca "nuance" (həssas rəng fərqi) sözündən alınmışdır. Fransızca "nue" (bulud) sözünə -entia şəkilçini artırmaqla düzəldilmişdir

    Tam oxu »
  • NÜBAR

    Farsca nu (nou) və bar sözlərindən əmələ gəlib. “İlk məhsul” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NÜFUS

    Ərəbcə nəfs sözü ilə qohumdur, onun cəm formasıdır. “Əhali”, “adam” anlamlarını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • NÜMAYƏNDƏ

    Farsca nüma (göstərən; bədənnüma güzgü), nümayiş, nümunə sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • NÜMAYİŞ

    Nüma (məsdəri: nəmudən) farsca “göstərən” deməkdir. Böyük güzgüyə bədənnüma deyirlər. Nümayəndə, nümunə sözləri də buradandır

    Tam oxu »
  • NÜMUNƏ

    Farsca bədənnüma, nümayiş sözləri ilə qohumdur. “Görmə, göstərmə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • O

    Bu əvəzliyin mənası qədim hind dilində “başqası” deməkdir. Qədimdə bizdə ol, an formalarında işlədilib

    Tam oxu »
  • OAZİS

    ər. – səhra. Misirdəki Oasiya şəhərinin adı ilə

    Tam oxu »
  • OBELİSK

    Misirlilər əsas allahlarının (Günəş allahı Ra) şərəfinə bütov qaya parçasından yonulmuş hündür, nazik sütunlar ucaldırdılar

    Tam oxu »
  • OBSİDİAN

    lat. obsis – tamaşa

    Tam oxu »
  • OCAQ

    Od sözündəndir. Odcaq (od və çaq (çax) hissələrindən əmələ gəlib, çaxmaq elə “yandırmaq” deməkdir.) kimi olub, sonra dəyişmələrə məruz qalıb

    Tam oxu »
  • OD

    Ütmək feilinin kökü olan üt sözü ilə eyni olub. Görünür, ad-feil omonimi kimi işlədilib. Od sözü üt sözünün dəyişmiş formasıdır

    Tam oxu »
  • OD TUTMAQ

    Tutmaq sözünün qədim mənalarından biri “yanmaq, alışmaq” demək­dir. Od tutmaq birlikdə “alışmaq” mənasını əks etdirir

    Tam oxu »
  • ODABAŞI

    Anadolu türkləri otaq əvəzinə oda işlədirlər. Odabaşı isə rus dilindəki “швейцар” mənasında işlədilir (hərfi mənası: “otağın böyüyü” deməkdir)

    Tam oxu »
  • ODEKOLON

    Fransız sözüdür, mənası “Köln suyu” (Köln şəhərində istehsal edilib) deməkdir. Kəşf edən şəxs N.M.Farina (1685-1766) olub

    Tam oxu »
  • ODUN

    Kökü od kəlməsidir. Odun yalnız yandırmaq (od) üçün hazırlanmış ağaca deyilir. Tikinti materialı və s

    Tam oxu »
  • OFELİYA

    Latıncadır, “ənsari” (kömək əli uzadan) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • OFİOLİTLƏR

    yun. ophis – ilan + yun. lithos – daş

    Tam oxu »
  • OFLAYN

    ing. off-line – xətdən kənar

    Tam oxu »
  • OĞLAQ

    İndi “keçi balası” mənasında işlətdiyimiz bu söz qədimdə, həm də indiki quzu anlamını əks etdirib. Oğlan sözü də onunla eyni kökə malikdir

    Tam oxu »
  • OĞLAN

    Yakut dilində oğo “uşaq”dır, oğolon isə “doğmaq”dır. Oğlan “doğulmuş” (qıza da aiddir) deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • OĞLAN-QIZ

    “Hermofrodit” deməkdir. Türkmənlərdə qıztəkə (dişi-erkək) işlədilir. Deməli, qız (dişi) və qısraq sözləri qohumdur

    Tam oxu »
  • OĞRAŞ

    Görüşmək, rastlaşmaq mənasında oğra feili olub. Uğramaq, oğru, oğraş sözləri də onunla kökdaşdır (ilkin kök oğ feilidir)

    Tam oxu »
  • OĞRU

    Oğ feili mövcud olub, ad-feil omonimi kimi işlədilib: красть (feil), тайный (ad). Oğru sözün feil korrelyatından yaranıb

    Tam oxu »
  • OĞRUN

    Oğ sözü qədim feillərdən olub, “xəlvəti görüşmək” mənasında işlədilib. Oğru həmin feildən əmələ gəlmiş addır (əvvəl sifət olub, sonra isimləşib), “xəl

    Tam oxu »
  • OĞUL

    İndi bu söz oğlan uşağı ilə bağlı işlədilir, amma qabaqlar qıza da oğul deyiblər (indi də qalmaqdadır)

    Tam oxu »