Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • ÖYÜNMƏK

    Qədim mənbələrdə oy (öy) söz “ağıl, bilik” mənasında qeydə alınıb. Öyrətmək, öyüt sözləri də öyünməklə kökdaşdır

    Tam oxu »
  • ÖZ

    Uyğur dilində özmək feili “быть собственным; обособлять, разделять” məna­larında indi də işlədilir. Özmək, özgə və öz (əvəzlik) eyni kökə malik deyil,

    Tam oxu »
  • ÖZDƏN

    Mədəaltı vəzinin qədim adıdır. Ödən forması da olub. Görünür, öd sözü ilə qohumluğu var. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • ÖZƏN

    “Çay” mənasında işlədilən bu sözün kökü öz feilidir, mənası “ayrılmaq” de­məkdir. Özən bir neçə qola ayrılan çaya deyilib

    Tam oxu »
  • ÖZGƏ

    Öz sözü həm əvəzlik, həm də feil kimi işlədilib, omonim olub. İndi feil forması müstəqil işlədilmir. Amma özgə, özül, özək tipli sözlərdə qədim mənası

    Tam oxu »
  • ÖZÜNÜSENZURA

    lat. censor < censere – qiymətləndirmək, nəzərdən keçirmək

    Tam oxu »
  • PAÇA

    Farscadır. Bizdə qabaqlar onun yerinə çatqı (haça olan) işlədilib. Rus dilindəki пах sözünü indi tatar dilinə çat kimi tərcümə edirlər

    Tam oxu »
  • PADAR

    Farsca pade “naxır”, padeban isə “naxırçı” deməkdir. Görünür, padar mal­dar­­lıqla bağlı sözdür. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • PAXIL

    Ərəbcə buxl kimidir, bizdə təhrif olunub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PAXIR

    Alınma sözdür, mənası “mis” deməkdir. Paxırı çıxmaq ifadəsi “cilası yox olub, mis üzə çıxıb” mənasını əks etdirir

    Tam oxu »
  • PAXLAVA

    Ehtimal olunur ki, paxla sözü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PAKET

    Fransız sözüdür, “упаковка” ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PAL

    ing. Phase Alternating Line – «fazanın sətirlər üzrə dəyişməsi» ifadəsində söz­lərin baş hərflərindən ibarət abreviatura

    Tam oxu »
  • PALAN

    Farscadır, bizdə bağırçaq sözü işlədilib, “yəhər” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PALATA

    Roma yeddi təpənin üzərində salınıb: Palatin, Kapitoli, Aventin, Çelio, Eskvilin, Viminal və Kvirinal

    Tam oxu »
  • PALÇIQ

    Tuva dilində bılça feili var və “мазать” (suvarmaq) mənasında işlədilir. Palçıq kəlməsinin sonundakı -ıq şəkilçisi həmin sözün feildən törədiyini göst

    Tam oxu »
  • PALEOBİOCOĞRAFİYA

    yun. palaios – qədim + yun. bio – həyat + yun. geo – Yer + yun. grapho – təsvir edirəm

    Tam oxu »
  • PALEOBOTANİKA

    yun. palaios – qədim + yun. botanikos – bitkilərə aid

    Tam oxu »
  • PALEOCOĞRAFİYA

    yun. palaios – qədim + yun. geo – Yer + yun. grapho – təsvir edirəm

    Tam oxu »
  • PALEOEKOLOGİYA

    yun. palaios – qədim + yun. oikos – məkan + yun. logos – elm, təlim

    Tam oxu »
  • PALEOİQLİMŞÜNASLIQ

    yun. palaios – qədim

    Tam oxu »
  • PALEOLİT

    yun. palaios – qədim + yun. lithos – daş

    Tam oxu »
  • PALEONTOLOGİYA

    yun. palaios – qədim + yun. onto – varlıq + yun. logos – elm, təlim

    Tam oxu »
  • PALEOZOOLOGİYA

    yun. palaios – qədim + yun. zoos – heyvan + yun. logos – elm, təlim

    Tam oxu »
  • PALEOZOY

    yun. palaios – qədim + yun. zoikos – həyat

    Tam oxu »
  • PALİNDROM

    Yunanca “geriyə qaçıram” deməkdir. Həm sağdan sola, həm də soldan sağa oxuyanda, eyni mənanı verən sözlərlə bağlı işlədilir: ana, ata

    Tam oxu »
  • PALTO

    Türk dillərində palto yerinə, qarlıq, plaş yerinə, yağışlıq işlədilib. Palto (fran­sızcadır) və plaş (Litva) alınma sözlərdir

    Tam oxu »
  • PAMAZI

    Xovlu pambıq parçaya pamazı deyirlər. M.Fasmer bu sözü (бумазея) hol­land, fransız və italyan dillərindən birinə mənsub kəlmə hesab edir

    Tam oxu »
  • PAMFLET

    İbtidai insanlar ağac qabığından üzərində yazı yazmaq üçün istifadə edirdilər. Bu qabıq parçaları elə də böyük deyildi, amma onları ard-arda yapışdıra

    Tam oxu »
  • PAMPA

    isp. pampa – çöl, düzən

    Tam oxu »
  • PANAMA

    Papaq növü kimi Amerikada olan Panama Respublikasının adı ilə bağlıdır (orada palma liflərindən toxunub)

    Tam oxu »
  • PANGEYA

    yun. pan – bütün + yun. geya – ana torpaq, quru

    Tam oxu »
  • PANORAMA

    Latın sözüdür, “bütövlükdə görmək” mənasını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PANTALON

    XVI əsrdə İtaliyada müxtəlif şəhərləri dolanaraq tamaşalar göstərən səyyar aktyor truppaları yarandı

    Tam oxu »
  • PAPAQ

    Bu sözü çərkəzlərin dili ilə bağlayırlar. Bizdə onun yerinə qalpaq olub. Qa­ra­­qalpaqlar elə “qarapapaqlılar” deməkdir

    Tam oxu »
  • PAPIŞ

    Farsca pa (ayaq) və puş (geyim) sözlərindən əmələ gəlib. “Ayağa geyilən” mənasını verir. Puş hissəsi puşidən (geymək) məsdərinin əsasıdır

    Tam oxu »
  • PAPİROS

    Polyak sözüdür, papirus kəlməsinin təhrifi ilə bağlı yaranıb, mənası “kağız” deməkdir. Bizdə məna bir qədər dəyişib

    Tam oxu »
  • PAPİRUS

    Nil çayının sahillərində yaşayan misirlilər şumerlərdən yazı yazmağın əsas prinsiplərini öyrənmişdilər

    Tam oxu »
  • PARABİOSFER

    yun. para – yanında + yun. bios – həyat + yun. sphaira – kürə

    Tam oxu »
  • PARABÜZƏN

    Farscadır, bizdə uçağan, xanımböcəyi, uç-uç və s. işlədilir. Üzərində xalları olan və uçan böcək növüdür

    Tam oxu »
  • PARALEL

    yun. parallelos – yanaşı gedən

    Tam oxu »
  • PARALİNQVİSTİKA

    yun. para – ətrafında + yun. lingua – dil

    Tam oxu »
  • PARAMOS

    isp. paramo – əhalisiz yer, çöl

    Tam oxu »
  • PARÇA

    Para, paralamaq, parçalamaq sözləri ilə kökdaşdır. Para (əsli: parə) isə fars mənşəlidir. Bizdə onun yerinə, yarmaq, cırmaq sözləri işlədilib

    Tam oxu »
  • PARDAQLAYICI

    Təqlidi sözdən (parıltı) əmələ gəlib. Əsli par-la-q-la-yıcı kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PARDON

    Fransız sözüdür, mənası “bağışla” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PARK

    Latın sözüdür, mənası “ətrafı çəpərli” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PARLAMAQ

    Kökü (par) təqlidi sözdür (yada sal; parıltı), ondan feil əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PARLAMENT

    İtalyan sözüdür, mənası “müzakirə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PAROM

    Yunan sözüdür, ilkin mənası “keçirəm” deməkdir. Dialektlərdə borum kimi də işlədilir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »