Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • PƏRSƏNG

    Bu, fars sözüdür: parə və səng sözlərindən əmələ gəlib, “daş parçası” deməkdir. Tərəzinin düzgün çəkməsi üçün belə daş qırıntılarından istifadə olunub

    Tam oxu »
  • PƏRT

    Güman ki, pörtmək sözü ilə qohumdur (adam pərt olanda sifəti sanki pörtür). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PƏRVAZ

    Farscadır, pər “qanad” deməkdir, vaz isə “açma” anlamını əks etdirir. Pərvaz “uçma” (“полет”) deməkdir (“qanadaçma”)

    Tam oxu »
  • PƏRVAZLANMAQ

    Pər farsca “qanad”, vaz isə “açma” deməkdir. Söz “qanad aç­maq” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • PƏRVƏR

    Farsca pərvərdən (tərbiyələndirmək) məsdəri ilə qohumdur. Bizdə məna bir qədər dəyişib. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • PƏRVƏRİŞ

    Farsca pərvərdən (yedirtmək, tərbiyələndirmək) məsdəri ilə bağlıdır, pərvər “bəslənilmiş” deməkdir. Pərvərdigar (Yaradan) sözü də buradandır

    Tam oxu »
  • PƏRVİZ

    Bir mənası pəhləvicə “balıq” demək olub. “Qalib” mənasında da izah edirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PƏS

    “Pəsdən oxu“ deyirik. Pəs sözü italyanca olan və “aşağı səs” mənasını verən bas kəlməsinin təhrif olunmuş formasıdır

    Tam oxu »
  • PƏTƏK

    Türk dillərində betə (pətə) feili olub və rus dilinə “закрыть со всех сторон” kimi tərcümə edilib. Arının pətəyi də həmin feil zəminində yaranıb

    Tam oxu »
  • PƏYƏ

    Təxminən “daxma” anlamına uyğun mənanı bildirir (ən çox heyvan üçün düzəldirlər). Güman edirəm ki, dəyə sözünün dəyişmiş formasıdır

    Tam oxu »
  • PIX

    Pis (farscadır) sözünün uşaq nitqindəki variantıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİJAMA

    Bir neçə mənbədə bu sözün ingilis dilinə aid olduğu göstərilib. Məncə, fars sözüdür: pa- “ayaq” deməkdir, camə isə “paltar” (müqayisə et: çamadan=ça­m

    Tam oxu »
  • PİK

    1. ing. peak – ən yüksək nöqtə 2. “Dağ zirvəsi” deməkdir, fransız sözüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİLTƏ

    Ərəbcədir, əsli fatil (fitil) kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİNƏ

    Farscadır “yamaq” deməkdir ( yada sal: pinəçi). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİNTİ

    Fars sözüdür.

    Tam oxu »
  • PİPLMETR

    ing. people – əhali, xalq + yun. metron – ölçü

    Tam oxu »
  • PİRAMİDA

    Qədim misirlilər, nə qədər qəribə də olsa, həyatlarının, mövcudluqlarının əsası kimi ölümü seçmişdilər

    Tam oxu »
  • PİRARGİRİT

    yun. pyr – od + yun. argyros – gümüş

    Tam oxu »
  • PİRGEOMETR

    yun. pyr – od + yun. geo – Yer + yun. metron – ölçü

    Tam oxu »
  • PİRİ

    Pir sözü ilə bağlıdır, “məsləhət verən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİRİT

    yun. pyrites lithos – hərf. odçıxaran daş; pyr – od; adı piritin zərbə təsirindən qığılcım verməsi ilə əlaqədardır

    Tam oxu »
  • PİROGEN

    yun. pyr – od + yun. genos – mənşə

    Tam oxu »
  • PİROXLOR

    yun. pyr – od + yun. chloros – sarımtıl-yaşıl; bəzi növlərini közərtdikdə sarımtıl-yaşıl olur

    Tam oxu »
  • PİROKSENLƏR

    yun. pyr – od + yun. xenos – yad, özgə; piroksenləri maqmatik süxurlar üçün yad hesab edən fransız alimi R

    Tam oxu »
  • PİROP

    yun. pyropos – oda bənzər

    Tam oxu »
  • PİSTOLET

    İtaliyada olan Pistoya şəhərinin adı ilə bağlıdır (ilk dəfə burada hazırlanıb). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİSTON

    Latın sözüdür, “zərbə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİŞİK

    Farscadır, əsli “muşik”dir, muş (siçan) sözü ilə bağlıdır. Farslar buna qorbe (кошка) və qorbeye-nər (кот) deyirlər

    Tam oxu »
  • PİŞİKÇAYNAĞI

    Ot-bitki növüdür, pişiyin ayağına bənzəyir (rusca buna мимоза дикая deyirlər). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PİŞİKOTU

    Bəzi türk dillərində kədiotu da deyirlər. Türk dillərində pişik yox, kədi işlə­dilib, pişik fars sözüdür (muşik, yəni “siçanyeyən”)

    Tam oxu »
  • PİŞTAXTA

    Piş farsca “qabaq tərəf” deməkdir. Alın farsca pişani (öndə olan) sözü ilə ifadə olunur. Pişani boland “alnı açıq” (hərfən: “alnı yuxarı, üzü ağ”) dem

    Tam oxu »
  • PİY

    Bu, fars dilində pih formasında işlədilir, bizdə semiz kəlməsindən istifadə olunub (sümürmək də bununla qohumdur)

    Tam oxu »
  • PİYADA

    Farsca pa (ayaq) sözü ilə qohumdur. Paye-piyada şiddətləndirmə bildirir. Peydərpey sözü “ardıcıl”, “izbəiz” deməkdir və bu da ayaq (pa) sözü ilə bağlı

    Tam oxu »
  • PİZOLİT

    yun. pisos – noxud + yun. lithos – daş

    Tam oxu »
  • PLAGİAT

    Latın sözüdür, “oğurluq” deməkdir. İndi yalnız elmi ideyaların və s. oğurlan­ması ilə bağlı işlədilir

    Tam oxu »
  • PLAGİOKLAZLAR

    yun. plagios – çəp + yun. klasis – qırılma, sınma

    Tam oxu »
  • PLAN

    lat. planum – müstəvi

    Tam oxu »
  • PLANET

    yun. planetos – gəzən ulduz

    Tam oxu »
  • PLANKTON

    yun. plankton – gəzəyən

    Tam oxu »
  • PLANTASİYA

    lat. plantatio – bitki əkilməsi

    Tam oxu »
  • PLATFORMA

    fr. plat – hamar + lat. forma – görünüş

    Tam oxu »
  • PLATİN

    İspan sözüdür, ilkin mənası “gümüş” deməkdir. İndi məna dəyişib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • PLATO

    fr. plat – hamar

    Tam oxu »
  • PLATONİK SEVGİ

    Yunan filosofu Platon müəllimi Sokratın fikir və baxışları əks olunan bir sıra kitabın müəllifidir. Bunların bir çoxu Sokratın kiminləsə dialoqu şəkli

    Tam oxu »
  • PLAYA

    isp. playa – sahil

    Tam oxu »
  • PLEONASTİK

    Yunan sözüdür, hərfi mənası “artıqlıq” deməkdir. Dilçilikdə eyni sözün təkrarını bildirir. Məsələn, qədimdə mən gəlirəm yerinə, mən gəlir mən işlətmiş

    Tam oxu »
  • PLEYADA

    Ulduzlar topasıdır, yunancadır, əfsanəyə görə, Atlant və Pleyenadan olmuş qızların adıdır. Ptolomeyin vaxtında (II əsr) 7 məşhur faciə yazana verilən

    Tam oxu »
  • PLUTONİZM

    qədim yunan əfsanələrində yeraltı dünyanın allahı Plutonun adı ilə

    Tam oxu »
  • PLÜVİOQRAF

    lat. pluvia – yağış + yun. grapho – yazıram

    Tam oxu »