Azərbaycan dilinin etimologiya lüğəti

  • QUSAR

    Macar dilində bu sözün mənası “20” deməkdir. Macar adətlərinə görə, hər 20 oğlandan biri atlı qoşun dəstəsində xidmət edirdi

    Tam oxu »
  • QUŞ

    Qulaq, qol, qanad, qaz sözləri ilə qohumdur. Qu, qo, qa qədim etimonları “çıxıntı” mənasını verir. Quş “yana çıxıntısı” (yəni qanadı olan) deməkdir

    Tam oxu »
  • QUŞBAZ

    Quş öz sözümüzdür, baz isə farsca baxtən (oynamaq) məsdərinin əsasıdır. Hərfi mənası “quşla oynayan” deməkdir (amma “quş sevən” kimi anla­şıl­malıdır)

    Tam oxu »
  • QUŞQONMAZ

    Elə tikanları var ki, quşu qonmağa qoymur, bitki adıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QUŞQUN

    Bu sözlə bağlı quşqunu düşük, quşqun qırmaq, quşqunu boş, quşqunsuz və s. ifadələr də işlədilir. Quşqun müxtəlif mənalara malikdir: quyruq, qasıq, sel

    Tam oxu »
  • QUŞQUNU BOŞ

    Quşqun sözünün bir mənası “tumanbağı” deməkdir. İfadə “tuma­nını əynində bərk saxlaya bilməyən, əxlaqsız” deməkdir

    Tam oxu »
  • QUŞQUNU DÜŞKÜN AT

    V.Radlov bu belə açıb: “Лощадь со слабыми задними ногами”. “Quşqun qırmaq” ifadəsi “kimisə qovmaq, izləmək” mənasını verir

    Tam oxu »
  • QUŞLUQ

    Dialektlərdə “acım vaxtı”, “istiçıxımı”, “tuş (чешт) vaxtı” ifadələri var. Təx­minən, gündüz saat 12 radələrinə işarədir

    Tam oxu »
  • QUTAN

    Ərəbcədən alınma sözdür, əsasən, suda balıqla qidalanan quşdur. M.Kaş­ğaridə qorday sözü ilə verilib

    Tam oxu »
  • QUYMAQ

    Köy (yanmaq, isti) kəlməsi ilə bağlıdır. Qovrulmuş undan bişirilir və ümu­miyyətlə, qovurmaq anlamı ilə əlaqədardır

    Tam oxu »
  • QUYRUQ

    Belə mülahizə olunur ki, quyruq və geri sözləri eyni kökə malikdir. Söz mən­bələrdə keyruq şəklində də yazılıb

    Tam oxu »
  • QUYRUM

    Qıvrım sözünün dəyişilmiş formasıdır, qərb dialektlərində işlədilir. M.Cümə yazır: Oğlan, mən qurban olum, teli quyrumcək bacına

    Tam oxu »
  • QUYURCUXMAQ

    Qıvrılmaq sözü il qohumdur, əsli qıvırcıxmaq kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QUZ

    İndi işlətdiyimiz payız kəlməsi, ehtimal ki, quz (küz) sözünün dəyişmiş for­ma­sıdır. Quzun qədim mənası “günsüz,nəmişlik” deməkdir

    Tam oxu »
  • QUZEY

    Mənbələrdə deyilir: quz dağın gün düşməyən tərəfidir. Quzdağ isə “gün düşməyən dağ” mənasını verir. Quz sözünün əsas mənası “payız” deməkdir

    Tam oxu »
  • QUZU

    Müxtəlif mənaları içərisində “kiçik, balaca” anlamları da var. İndi də nəfəslik (форточка) yerinə bəzən “quzupəncərə” deyirlər

    Tam oxu »
  • QUZUGÖRƏN

    Qoyun quzulayan vaxta qədər saxlanıla bilən (xarab olmayan) alma növüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QÜBBƏ

    Alınma sözdür, günbəz kimi də işlədilir. Deyim də olub: “Həbbədən qübbə düzəldir” (milçəkdən fil düzəldir)

    Tam oxu »
  • QÜDS

    Ərəbcə müqəddəs sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QÜRBƏT

    Qərib sözü ilə qohumdur, “yad” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QÜRRƏ

    Ərəbcə qürur, məğrur sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QÜRÜB

    Ərəbcə qərb sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QÜSUR

    Ərəb mənşəlidir, təqsir sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • QÜTB ULDUZU

    Qədimdə türk aləmində bu ulduzun adı altun qazuq (qızıldan mıx) kimi işlədilib. Venera yerinə isə “Altun ulduz” deyiblər

    Tam oxu »
  • QÜVVƏ

    Ərəb mənşəlidir, bizdə güc sözü onun sinonimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LABORANT

    Latınca “işləyən” deməkdir. Laboratoriya sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LABORATORİYA

    Latın mənşəlidir, “işləmə” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LACİVƏRD

    Fars sözüdür, daş adıdır (tünd göy rəngində olur, qiymətli daşdır). Hə­min daşın rənginə oxşar boyalara da lacivərd deyirlər

    Tam oxu »
  • LAÇIN

    M.Kaşğaridə laçin kimi verilib. Göyərçin, bildirçin sözlərində olduğu kimi laçın da da -çin “quş” deməkdir

    Tam oxu »
  • LAĞIM

    Ərəbcə ləğm sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LAHAR

    ind. lahar – palçıq axını

    Tam oxu »
  • LAXTA

    Farscadır, əsli  ləxt  kimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LAKEY

    632-ci ildə islamı yenicə qəbul etmiş ərəblər ilk dəfə olaraq yaşadıqları yarımadanın sərhədlərindən kənara çıxaraq sonradan əsrlərlə davam edəcək ist

    Tam oxu »
  • LAKKOLİT

    yun. lakkos – quyu, dərinlik + yun. lithos – daş

    Tam oxu »
  • LAKONİK

    Yunanıstanın cənubunda yerləşən Sparta şəhərində e.ə. təxminən 610-cu ildə yeni həyat tərzi təbliğ edilməyə başlandı

    Tam oxu »
  • LAQEYD

    Ərəbcədir, “qeydsiz” (qayğısız) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LAQUN

    ital. laguna < lat. lacus – quyu, gölməçə

    Tam oxu »
  • LALƏZAR

    Farscadır, “laləlik” deməkdir. Gülzar (güllük) sözünün qəlibi üzrə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LALIXMAQ

    Qərb dialektlərində meyvənin həddən çox yetişmiş forması bu sözlə ifadə edilir. Mənşəyi qaranlıqdır(Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • LAMPA

    Latın sözüdür və bir çox dillərdə yayılıb. Mənası “işıq” deməkdir. Bizdə çıraq işlədilib(Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • LAMPROFİR

    yun. lampros – parlaq + yun. porphyreos – tünd-qırmızı

    Tam oxu »
  • LANDŞAFT

    alm. landschaft – ölkə, mahal

    Tam oxu »
  • LAPİLLA

    ital. lapillas – kiçik daşlar

    Tam oxu »
  • LATAYİR

    Qərb dialektlərində “cəfəng” mənasında işlədilir, latail sözünün təhrifidir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov

    Tam oxu »
  • LATİFUNDİYA

    lat. latus – geniş + lat. fundus – mülk, malikanə

    Tam oxu »
  • LAURA

    Latınca “dəfnə” (lavr) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Tam oxu »
  • LAUREAT

    Latınca lavr (dəfnə) sözü ilə qohumdur. Qədim Romada qaliblərə dəfnə­dən çələng verirlərmiş. Bakalavr sözü də buradandır

    Tam oxu »
  • LAVA

    ital. lava < lat. lavare – ilkin mənasında: yumaq, yuyunmaq

    Tam oxu »
  • LAZURİT

    lat. lazur – göydaş

    Tam oxu »
  • LEGENDA

    lat. legenda – oxunmalı olan

    Tam oxu »