Этимологический словарь азербайджанского языка

  • ŞPİGEL

    alm. spiegel <  lat. speculum – ayna, güzgü

    Полностью »
  • ŞPİNEL

    alm. spinell

    Полностью »
  • ŞUARA

    Qərb dialektlərində suyun əkin sahəsindən çıxıb ətrafı yumasına şuara deyirlər. Farslarda şostən (yumaq) məsdərinin əsası şu (şuy, şur) sözüdür və şua

    Полностью »
  • ŞUX

    Fars mənşəlidir, “şad”, “şən”, “toxunulmamış” və s. mənalarda işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞULAN

    Kişi adlarından biridir, şülən kəlməsinin fonetik variantıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞULKA

    Rusca сушилка sözünün bizim dialektlərdə təhrifindən ibarətdir. Pambığı qurutmaq üçün olan binadır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ŞULUQ

    Şıltaq (və ya şərəşur) kəlməsi ilə qohumdur. “Səs-küy salan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞUM

    Farscadır, “əkilmiş yer” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞUMAL

    Mənbələrdə şımar kəlməsi var, feildir, “hamar olmaq” kimi açıqlanıb. Şım sözü var və “hamar” kimi izah olunub

    Полностью »
  • ŞÜA

    Ərəb mənşəlidir, bizdə onun yerinə tel və köz işlədilib. Mənbələrdə “gün közü” birləşməsi “günəş şüası” kimi şərh olunub

    Полностью »
  • ŞÜKUFƏ

    Farscadır, “çiçək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞÜLƏN

    Bu söz “Dədə Qorqud”da, Aşıq Ələsgərdə və s. mənbələrdə işlədilib. İndiki dillə desək, “banket”, “ziyafət” deməkdir

    Полностью »
  • ŞÜMŞAD

    Farscadır, ağac (palma ağacı) adıdır. Bizdə şəmşad (“boylu-buxunlu” deməkdir) şəklində oğlan adı kimi işlədilir

    Полностью »
  • ŞÜRU ETMƏK

    Farsca şoru kərdən (başlamaq) sözünün kalkasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ŞÜYÜD

    Farscadır (əsli: şevid ), türk aləmində “duraqotu” kimi işlədilib. (“Zapor” mə­na­sı “duruq” sözü ilə əks etdirilib)

    Полностью »
  • TAB

    Farsca taftən (isinmək) məsdəri ilə bağlıdır. Tabistan – “yay” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TABAKA

    Ərəb mənşəli olan tənbəki sözü ilə qohumdur (tənbəki yarpağına oxşayır). Tütün isə türk mənşəlidir, tüstü ilə qohumdur

    Полностью »
  • TABAQ

    Buna təknə də deyirlər. Tabaq ərəb sözüdür, təbəqə sözü ilə qohumdur, “qab” deməkdir. Mənbələrin verdiyi məlumata görə, boşqab yerinə də tabaq (təbəqe

    Полностью »
  • TABE

    Ərəbcədir, təbəə sözü ilə kökdaşdır. Tab sözü də var, farscadır, “dözüm” mə­nasını əks etdirir. Mahtab tipli sözlərdə isə tab (farsca: tabidən) “isti”

    Полностью »
  • TABLOİD

    ing. tabloid – kiçikölçülü, sıxılmış

    Полностью »
  • TAĞALAQ

    1. Tağalamaq feili olub və “катить” anlamında işlədilir. Tağalaq ondan tö­rəmiş isimdir. Ehtimal ki, təkərləmək sözünün təhrifi ilə bağlıdır

    Полностью »
  • TAĞIQ

    -ıq şəkilçisi adlardan feil düzəldib. Tağ+ıq “dağa qalxmaq” demək olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAĞLUQ

    “Paz” mənasında işlədilib (balta tiyəsi sapında möhkəm dursun deyə çalı­nan paza deyiblər). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAXIL

    Əsli ərəbcədir, daxil sözünün dəyişmiş formasıdır. İdxal, mədaxil, daxil sözləri kökdaş kəlmələrdir. Türk dillərində taxıl yerinə qabaqlar tartın deyi

    Полностью »
  • TAXIL DÖYMƏK

    Qədimdə sünbülü döyməklə, əzməklə dəni ayırırdılar. İfadə bununla bağlı yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAXTA

    1. “Zolaq” mənasında işlədilir (“beş taxtadan bir tuman çıxır” deyirlər), fars­ca­dır, “doska” anlamlı söz də taxta ilə bağlıdır

    Полностью »
  • TAKIR

    türk. takır – hamar, çılpaq

    Полностью »
  • TAKSON

    yun. taxis – yerləşmə

    Полностью »
  • TAKSONOMİYA

    yun. taxis – yerləşmə + yun. nomos – qanun

    Полностью »
  • TAL1

    Söyüd ağacının adlarından biri olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti) “Budaq” mənasında işlədilən talı sözü yunan mənşəlidir (dal kimi də işlədilir

    Полностью »
  • TALA

    Qaraqalpaq dilində “kurqan” (korğan) mənasında işlədilir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TALAN

    Ad-feil omonimdir: sözün kökü tala feilidir, talanmaq məchul növdür, talan olmaq isə “dağıtmaq”, “gəlir əldə etmək” deməkdir

    Полностью »
  • TALE

    Ərəb sözüdür. Bizdə onun yerinə özlək sözündən istifadə olunub. Tale, tülu ərəbcə eyni kökə malikdir, doğulmaq anlayışı ilə bağlıdır

    Полностью »
  • TALVEQ

    alm. tal – dərə + alm. weg – yol

    Полностью »
  • TAMAH

    Ərəbcədir, əsli təma kimi olub, “acgöz” mənasına uyğun gəlir. Bizdə onun yerinə umacaq sözü işlədilir

    Полностью »
  • TAMAM

    Ərəbcə kifayət, bəsti sözlərinin sinonimidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • TAMARA

    Yəhudicə “xurma ağacı” (sərv boylu) deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMARZI

    Tam (təam) və arzu kəlmələrinin birləşməsindən əmələ gəlib, “təam arzu­lamaq”, “dadını bilmək arzusu” deməkdir

    Полностью »
  • TAMAŞA

    Ərəbcədir, “gözəl’, “baxımlı” deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMİLLA

    Latın mənşəlidir, “əzab verən” deməkdir. 

    Полностью »
  • TAMSINMAQ

    Gülümsün, quraqsımaq, günsümək, susamaq tipli sözlərdəki -sün, -sı, -sü, -sa şəkilçiləri adlardan feil düzəldib və arzu, istək, meyil anlamlarını ifad

    Полностью »
  • TANRI

    Mənşəyi haqqında iki mülahizə ola bilər: 1. Tanımaq feili ilə bağlıdır, “tanınan”, “sitayiş edilən” deməkdir

    Полностью »
  • TANTALİT

    lat. tautalum – kimyəvi element + yun. lithos – daş

    Полностью »
  • TAPAN

    Ağac budaqlarından hazırlanır, şumu hamarlamaq üçün istifadə olunur. Taptamaq, tapalamaq feili ilə qohumdur

    Полностью »
  • TAPANÇA

    Təqlidi sözlə, silahın çıxardığı səslə (taap...) bağlıdır. 

    Полностью »
  • TAPDAQ

    Kərəntinin, bıçağın ağzını tapdayıb itiləmək üçün yerə çalınan xüsusi də­mirdir. Daraq qəlibi üzrə tapdamaq feili zəminində yaranıb

    Полностью »
  • TAPDALAMAQ

    Tapdamaq feilinə -ala şəkilçisi artırmaqla düzəlib. Tapda -ala (saitin biri ixtisar olunub). (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • TAPDAMAQ

    Təpik sözü ilə qohumdur, “ayaqlamaq” anlamını əks etdirir. 

    Полностью »
  • TAPIL

    “Otu yeyilmiş və ayaqlanmış təpə” deməkdir, otu tapılla cümləsi də var: balaca təpə halında yığmağa deyirlər

    Полностью »
  • TAPQIR

    Yəhəri atın belinə bağlamaq (bərkitmək) üçün toqqaya bənzər qayışdır. Kalmık dilində tatpur kimi işlədilir

    Полностью »