is. [ər.] köhn. Qardaş. [Mirhaşım:] Hamınıza məlumdur ki, bəndənin kiçik əxəvisi banki-şahənşahidə qulluq edir
is. [ər.] köhn. Qardaşoğlu
is. [ər.] klas. 1. Qardaş. 2. tar. Cəm şəklində: əxilər – orta əsrlərdə Kiçik Asiyada və qismən Azərbaycanda meydana gəlmiş “Zəhmət qardaşlığı” deyilə
is. [ər.] 1. İnsanın mənəvi keyfiyyətini, əhvali-ruhiyyəsini müəyyən edən etik normalar; mənəviyyat. Mən … müsəlman xalqlarının əxlaq və rəftarını yax
sif. [ər.] Əxlaqa aid olan. Əxlaqi nəticələr. Əxlaqi prinsiplər. Məsələnin əxlaqi cəhəti. – Əxlaqi əsasları çürük olan bir cəmiyyətdə ədalət və haqqa
is. [ər.] köhn. Əxlaq elmi; əxlaqdan bəhs edən elm
sif. Əxlaqı çox yaxşı olan, əxlaq normalarına ciddi riayət edən; iffətli, ismətli, tərbiyəli. Əxlaqlı uşaq
is. Əxlaqlı adamın hal və sifəti; iffətlilik, ismətlilik
sif. 1. Əxlaqı pis, mənəvi cəhətdən pozğun. Əxlaqsız adam. – [Yaşlı kişi:] Burada bir gecədə neçə zəvvara siğə olan əxlaqsız qadınların olduğunu bilir
zərf Əxlaq normalarına zidd olaraq; ədəbsizcəsinə. Əxlaqsızcasına hərəkət etmək
is. 1. Əxlaq pozğunluğu, mənəviyyat pozğunluğu, əxlaq pisliyi; əxlaqsız adamın hal və sifəti. İndi Zeynal belə düşünürdü ki, onun hörmət və nüfuzunun
is. [fars.] şair. 1. Ulduz. Ulduzlar içində gözümə dəydi bir əxtər; Məftun olaraq sevdim onu, heyrətə daldım
is. [ər.] Alma, götürmə; alıb mənimsəmə. □ Əxz etmək – almaq, götürmək, alıb mənimsəmək. Elm əxz etmək
is. [fars.] 1. Ağzından od püskürən, insan və heyvanları udan, qanadlı nəhəng, ya ilan şəklində təsəvvür olunan mövhum bir heyvan
[fars.] bax əjdaha. [İsmət:] Gerçəkdən pək gözəl, pək süslü xəncər; Bir parçacıq polad, lakin bir əjdər… H
“Əkdirilmək”dən f.is
“Əkdirmək”dən məch. Bağda çoxlu ağac əkdirilmişdir
“Əkdirmək”dən f.is
icb. Əkmə işi gördürmək, basdırtmaq. Boş yerlərdə ağac əkdirmək. – [Hacı Nuru şair:] [Səfər bəy], mülkədarsan, sənə lazım idi ki, əkdirəydin, biçdirəy
icb. Başqası vasitəsilə ötürmək, başdan eləmək
“Əkdirtmək”dən f.is
bax əkdirmək1. Yerləri əkdirtmək
sif. Böyük, iri, yekə; əkəc. Əkə adam. Əkə kəl. – Əzizim, əkə dərdim; Yükləyib ləkə dərdim. (Bayatı)
sif. dan. Yaşlı, təcrübəli, həyat təcrübəsi olan; dünyagörmüş. Əkə-bikə qadın. – [Xumar:] Eh, bilirəm, əkə-bikə arvadlar kimi yenə başlayacaqsan məni
sif. və is. Böyük, yekə, iri; yaşlı, təcrübəli. …İldırım İldırımzadə iclasda özünü bir əkəc kimi aparırdı
zərf Əkəc kimi, böyük, yaşlı, təcrübəli adam kimi. Əkəc-əkəc danışmaq. – Məktəbdə şagirdlərin ümumi yığıncağı olduğu zaman [Aslan] əkəc-əkəc qabağa çı
“Əkəclənmək”dən f.is
f. Yekələnmək, irilənmək, təcrübələnmək, təcrübə qazanmaq
is. Böyüklük, yekəlik, irilik; təcrübəlilik
“Əkələnmək”dən f.is
bax əkəclənmək
is. Böyüklük, irilik, yekəlik, əkəclik
bax əkənək
is. Taxıl əkilmiş yer, əkin yeri. Xalqın ümidi artdı hasil üçün; Əkənəklərdə nəfi-kamil üçün. A.Səhhət
bax əkin-biçin
“Əkib-becərmək”dən f.is
f. Əkib və qulluq edib böyütmək, becərmək, yetişdirmək. …Ağacların çoxunu [Piri kişi] özü öz əli ilə əkib-becərmişdi
“Əkib-biçmək”dən f.is
f. Əkinçiliklə, biçinçiliklə, yaxud tərəvəzçiliklə məşğul olmaq. Səfər kişi … göy-göyərti əkib-biçir
sif. Əkilmiş. Bütün bu yerlər əkilidir
“Əkilib-becərilmək” dən f.is
məch. Əkilib və qulluq edilib böyüdülmək, yetişdirilmək, becərilmək
“Əkilib-biçilmək”dən f.is
məch. Əkilmək, becərilib məhsul götürülmək
is. Əkmək işi. Taxıl əkilişi
“Əkilmək2”dən f.is
“Əkilmək1”dən f.is
“Əkmək1”dən məch. Ağac əkilmək. Bütün düz yerlər indi əkilir. Burada buğda əkilmişdir. – Bağban, mənə bar gətir; Əsirgəmə, var gətir; Əkilməmiş ağacda
f. Hiss etdirmədən çıxıb getmək, gözdən itmək, qaçmaq. Quşlar uçdu, əkildi; Vay, səsləri kəsildi. A.Səhhət