[lat.] fəls. Determinizm tərəfdarı
[lat.] fəls. Cəmiyyət və təbiətdə baş verən bütün hadisələrin ümumi obyektiv qanunlardan və səbəbiyyət əlaqəsindən asılı olduğu haqqında elmi anlayış
[fr.] iqt. Qiymətdən düşmüş kağız pulların tədavüldən götürülərək sabit kağız pullarla əvəz edilməsindən ibarət pul islahatı
sif. məh. İş görəndə o yan-bu yana baxmağa adət etmiş. Devik adam
“Devikmək”dən f.is
bax döyükmək. Bunların devikdiyini görən Rüstəm dayandı. S.Rəhimov
“Devirmək”dən f.is
f. 1. Altını üstünə çevirmək, başıaşağı etmək. Qazanı devirmək. Stolu devirmək. 2. məc. Yıxmaq, hakimiyyətdən məhrum etmək, ortadan qaldırmaq, ləğv et
is. [fr.] 1. Əsas bir fikrin, məsləkin, əqidənin qısa şəkildə ifadəsi. Səbirlə fürsət gözləmək … [Mollayevin] devizi idi
1. bax dövr1. 2. bax dövrə 2-ci mənada. Bu ümid ilə ki qəmzəndən ala kami-dilin; Düzülüb gözlərini dövrünə müjgan səf-səf
is. Devirmə işi, devrilmə, çevriliş
“Devrilmək”dən f.is
məch. 1. Altı üstünə çevrilmək, başıaşağı edilmək. 2. məc. Hakimiyyətdən məhrum edilmək, məhv edilmək, ortadan qaldırılmaq
qoş. Səbəb və ya məqsəd bildirir. Gecikməsin deyə tezdən durdu. – Əmirxanı oyatmayır, dincəlsin deyə; Bəzən onun nəfəsinə qulaq da asır
zərf Gülə-gülə, şən bir halda söhbət edə-edə. Əmirxan quş kimi qalxdı ayağa; Dostlar deyə-gülə getdilər bağa
ara söz. Tutaq ki, fərz edək ki, elə bil. Deyək ki, bu gün xəstələndin. [Şamxal] Yaxşı, deyək ki, atam kişidi, gözü qızışıb, bəs bu nə üçün evini-eşiy
dan. bax deyəsən. Deyən, o getdi. – Deyən, əkizlərlə gəldi bərabər; Poladın evinə ögey-doğmalıq. M.Rahim
sif. Şən, ürəyiaçıq, zarafatcıl, əhvallı. Deyən-gülən, söhbətcil oğlan
ara söz mənasında. Ehtimal, gərək ki, görünür (ki). Onun dedikləri, deyəsən, düz çıxmadı. Deyəsən, gələn var
is. Söhbət, söhbət etmə
f. Söhbət etmək. Yetişibsən, indən belə yaraşmaz; Yadlar ilə deyib-danışmaq sənə. Q.Zakir. İndiyə kimi Rahimin evi belə şad deyib-danışmaq, oxuyub-gül
f.is. Söhbətcil, şən, ürəyiaçıq (adam). Deyib-gülənlərin bəxtiyar səsi; Aygünün qəlbində dinir tar kimi
is. Şən bir halda söhbət etmə, şirin söhbət, şənlənmə, sevinmə. İkram … yoldaşlarının deyib-gülməsində iştirak etmirdi
f. Şən bir halda söhbət etmək, şirin söhbət etmək; şənlənmək, sevinmək. İnsan deyib-gülməz vətəndən ayrı
1. sif. Söyləyən, danışan. Bu sözün deyicisi kimdir? 2. is. məc. Araqarışdıran, şeytanlıq edən. Adamın min yeyicisi olsun, bir deyicisi olmasın
is. Şeytanlıq, xəbərçilik. □ Deyicilik etmək – şeytanlıq etmək, xəbərçilik etmək, xəbər vermək. [Dəmirov:] Görəsən, məndən kim deyicilik eləyib? Yoxsa
“Deyikləmək”dən f.is
f. Kiçik yaşında ikən qızı oğlana adaxlamaq, nişanlamaq
is. Uşaqlıqdan adaxlanmış qız, ya oğlan; nişanlı. [Tarverdi:] Bu qız … mənim deyiklimdir. M.F.Axundzadə
is. Nişanlı olma
əd. 1. Özündən qabaq gələn sözə inkarlıq, ya zidlik mənası verir. O, tək deyil. Otaq qaranlıq deyil. – Əziziyəm, nə qandır; Gözdən axan nə qandır; Daş
f.sif. Söylənilən, sözlə, ya yazılı surətdə ifadə edilən. Qətibənin özü onun [Səba xanımın] tamahkarlığını bilirdi, deyilən sözlərin heç birisinə inan
is. Deyilmə tərzi, tələffüz tərzi; tələffüz. Sözün deyilişi. – Xəlil sözlərin deyilişindən hiss etdi ki, Bəhmən daha samovara baxmır
“Deyilmək”dən f.is. Qafar … arvadına güldən ağır söz deyilməsinə dözməyəcəkdi. Ə.Əbülhəsən
1. “Demək”dən məch. Bu barədə heç bir söz deyilməmişdir. Xalq arasında belə deyilir. – Ərlə arvad ünvanına qoşa sağlıqlar; Deyildikcə fikrə getdi, qəm
f.sif. Söylənmiş, sözlə və ya yazılı surətdə ifadə edilmiş. Deyilmiş söz
is. məh. Vəsiyyət, son ürək sözü
dan. bax deyə. [Güləsər] Ağzın isti yerdədi deyin, ərə getmək sənə asan gəlir. İ.Şıxlı
“Deyindirmək”dən f.is
icb. Deyinməyə məcbur etmək, deyinməsinə səbəb olmaq
bax deyingən
sif. Çox deyinən, hər şeydən ötrü danışan. Deyingən adam. – Arvadın deyingəni kişini tez qocaldar. (Ata
is. Deyinmək xasiyyəti. Deyingənlik pis xasiyyətdir
“Deyinmək”dən f.is
f. Narazılığını bildirərək danışmaq, söylənmək, şikayətlənmək. [Tanya:] İndi yenə də İvanov gələr, başlar deyinməyə ki, laboratoriyada oxuyurlar
is. Narazılıq, şikayət, deyinmə
sif. Bir şeydən ürəyi sınmış, deyintisi olan, narazı qalmış, narazı
is. Söz döyüşdürmə
“Deyişdirmək”dən f.is