[yun.] Çox böyük, çox iri, nəhəng, azman
[yun.] biol. Çox böyük sürətlə boy ataraq mövcud normalardan kənara çıxma (insan, heyvan və ya bədənin ayrı-ayrı üzvləri haqqında)
is. Böyüklük, yekəlik, nəhənglik, azmanlıq
is. 1. Yer səthində və ya altında olan, yaş halda özlü kütləyə çevrilən çöküntü süxuru (dulusçuluq, heykəltəraşlıq və tikintidə işlədilir)
is. [fars.] Keçmişdə paltar və baş yumaq üçün sabun əvəzinə işlədilən gil növü. Sarı gilabı. Göy gilabı
is. köhn. Keçmişdə əyalətləri gəzərək gilabı satmaqla məşğul olan adam. Gilabısatan xüsusi yoxsul adamlar olardı
is. məh. Qapını bağlamaq üçün arxasına keçirilən taxta və ya dəmir; kilid
is. Ağ, sarı, qırmızı və qara növləri olan çəyirdəkli şirin meyvə və bu meyvənin ağacı. Gilas mürəbbəsi
is. Çoxlu gilas ağacı əkilmiş yer; gilas bağı. Gilaslığı suvarmaq
is. Cənub və cənub-şərqdən əsən külək adı. Əsdikcə gilavar, oynardı bulvar. M.Müşfiq. Şiddətli bir gilavar (cənub küləyi) əsdiyindən dənizin gurultusu
zərf Gilə-gilə, damcıdamcı, dənə-dənə (göz yaşı haqqında). Gildir-gildir yaş tökmək. Gildir-gildir ağlamaq
is. [alm.] İttifaq, təbəqə
is. Narazılıq, şikayət. Nə xoş sitəmkarsan, zalimü xunxar; Onun üçün səndən çox gileyim var. M.P.Vaqif
bax giley. [Fazil:] Abbas, genə səndən yana giley-güzar eşidirəm, genə səndən şikayətlər qulağıma çatır
is. Narazılıq, şikayət. [Mürşid:] Sadıq, bizim arvad məndən çox giley-güzarlıq elədi? S.Rəhman
bax giley-güzar. Danışdıqca Zeynəbin səsi titrəyirdi, bu titrəyişdə həm dərin bir iztirab, həm də incə gileyküsü vardı
bax giley-güzarlıq
zərf Şikayətlənərək, narazılıq edərək. [Hümmət:] Küncdə-bucaqda danışmaq arvad işidir, – deyə, astadan gileylənə-gileylənə eyvana çıxdı
“Gileylənmək”dən f.is
f. Giley etmək, şikayətlənmək, narazılıq etmək. Kəndlilər südün azlığından şikayət edir, çobanlardan gileylənirdilər
sif. və zərf Narazı, şikayətçi. Oturuşu şirin, duruşu Leyli; Qəmzəsi öpməli, yarı gileyli. M.P.Vaqif
bax giley. Şərifzadə ondan gileylik eyləyirdi. M.Hüseyn
is. 1. Üzümün, narın və s. meyvələrin hər bir dənəsi. Qarağat giləsi. – [Kazım] yoğun qaşlarının altından baxan xırda üzüm gilələrinə oxşar gözlərini
zərf Damcı-damcı, damladamla. Su gəlir gilə-gilə; Bülbüllər gəlir dilə; Yarımı bağda gördüm; Batıbdır qızılgülə
sif. və zərf Gilək dilində. Giləkcə bilmək. – [Kişi və arvad] giləkcə danışırdılar. S.Hüseyn
is. İranın şimalında, Xəzərin cənub sahilində yaşayan, İrandilli kiçik bir xalq
“Gilələmək”dən f.is
f. Üzümün, narın və ya başqa giləmeyvənin gilələrini bir-bir qırmaq, qoparmaq. Narı gilələmək. Qarağatı gilələmək
“Gilələnmək”dən f.is
məch. 1. Gilələri bir-birindən ayrılmaq, qoparılmaq, gilə halına salınmaq. Üzüm sirkə üçün gilələndi
is. bot. Gilə şəklində bitən meyvələrin (məs.: üzüm, moruq, qarağat və s.) ümumi adı
is. Meyvəçiliyin, giləmeyvə bitkilərini əkib-becərməklə məşğul olan sahəsi. Giləmeyvəçilik təsərrüfatı
cəm bot. Üzüm, moruq, qarağat və bəzi başqa meyvələrin daxil olduğu bitkilər
is. 1. bax albalı. Hər evin həyətində … gilənar ağacları … var. İ.Əfəndiyev. 2. məc. Qara, girdə göz haqqında
is. Çoxlu gilənar ağacı əkilmiş yer; gilənar bağı. Binanı əhatə edən bağ alma-armudluqdan, gilənarlıqdan ibarət idi
is. Nazik, ensiz dəmirdən, ya ağacdan olan çənbər və onu gillətməkdən ötrü uzun ağacdan və ya məftildən ibarət uşaq oyuncağı
[alm.] (“gilza” sözünün canlı dildə tələffüzü). 1. Odlu silahlarda: alt hissəsində barıt və yandırıcı maddə, yuxarı hissəsində isə güllə və ya mərmi y
sif. xüs. Tikinti işlərində gil məhlulu hazırlamaq üçün gili su ilə qarışdıran. Gilqarışdıran qurğu. // is
is. məh. Təndirdə alma və ya armud qaxı qurutmaq üçün dayaz palçıq qab
“Gillədilmək”dən f.is
məch. Diyirlədilmək, yumaladılmaq
“Gilləmək1”dən f.is
“Gilləmək2”dən f.is
f. Diyirləmək, yumalatmaq
f. Gil vurmaq, gil sürtmək, gillə suvaq çəkmək. Divarı gilləmək
“Gillənmək2”dən f.is
“Gillənmək1”dən f.is
f. 1. Gillə qarışmaq, gilli olmaq; gillə örtülmək, gil halına düşmək. Neft layı gillənib. 2. Gil vurulmaq, gil çəkilmək, gillə suvaq çəkilmək
f. Fırlana-fırlana düşmək, diyirlənmək. Nigarın ala gözlərindən damcıdamcı yaş gillənib lalə yanaqlardan aşağı gəldi