“Hövkələmək”dən f.is
f. 1. Bədənin hər hansı bir yerini barmaqları ilə sıxmaq, əzişdirmək, ovmaq, ovuşdurmaq; masaj eləmək
is. [ər.] Qorxu, dəhşət, vahimə. [Şahmar] hövl içində həyət qapısına doğru addımladı. B.Bayramov. □ Hövl eləmək (etmək) – qorxmaq, dəhşətə gəlmək, dəh
zərf bax hövlnak
zərf [ər. hövl və fars. …nak] Hövl içində, vəhməli, qorxu içərisində, dəhşətlə. Mehriban hövlnak yerindən sıçrayıb, ətrafına göz gəzdirdi
is. [ər. hövsələ – çinədan] Səbir, dözüm, dözmə. Hövsələsi çatmır. – Elə dərd var ki, dəxi onun qabağında səbir, hövsələ mümkün deyil… C
sif. Hövsələsi olan; səbirli, dözümlü. Çox hövsələli adamdır. – [Dəmir:] Şah öz rəiyyətlərinin hövsələli (z
is. Hövsələli adamın xasiyyəti, hövsələli olma; səbirlilik, dözümlülük, dözüm, toxtaqlıq
“Hövsələmək”dən f.is
bax hövsəmək. Düyünü hövsələmək. Toxumu hövsələmək
sif. Hövsələsi olmayan, səbirsiz, dözümsüz, toxtaqsız; bir şeydən tez darıxan. Hövsələsiz adam tez özündən çıxar
is. Hövsələsiz adamın xasiyyəti; səbirsizlik, dözümsüzlük. İranlıların gecikməsi onları darıxdırırdı, hamıdan da çox hövsələsizlik göstərən Məmməd bəy
“Hövsəmək”dən f.is
f. Buğdanı, düyünü və s.-ni zibildən ayırmaq üçün tabaq, sini və s. içərisində atıb-tutmaq; hövsələmək
is. 1. Dəni hövsəmək üçün tabaq və s. alət. Buğdanı hövsərlə hövsələmək. 2. Hövsələmə nəticəsində buğda, düyü və s
is. [ər.] Böyük süni sututar; dəryaça. [Səfərli Aydına:] Bu dağlarda isə nəhəng bir su hövzəsi düzələcək
is. [ər.] 1. coğr. Qolları ilə birlikdə çayın əhatə etdiyi sahə; dənizə, gölə yapışıq ərazi. Arazın hövzəsi
sif. Bir qədər yaş, nəm, nəm çəkmiş, nəmli. Höyüş taxıl. – İnsanlar bezikib cana dayandı! Qurunun oduna höyüş (is
“Höyüşlənmək”dən f.is
f. Nəm çəkmək, nəmlənmək, yaşlanmaq, rütubətlənmək. Un bayırda qalıb höyüşləndi
is. bot. Üzü xovlu iri şaftalı növü; sarı şaftalı. [Piri baba:] Qızım, daha bəsdir, düş gedək bir qədər armud, üzüm və hulu yığaq
[lat.] 1. Humanizm (1-ci mənada) nümayəndəsi, humanizm tərəfdarı. 2. İnsanpərvər, insansevər, humanizm (2-ci mənada) məsləkli adam
sif. İnsanpərvərcəsinə, insansevərcəsinə, insancasına, insani. İnsanlara humanistcəsinə münasibət
sif. [lat. himanites – bəşəriyyət] : humanitar elmlər – ictimai elmlər, insanı və onun mədəniyyətini öyrənən elmlər (tarix, iqtisadiyyat, filologiya v
[lat. humanus – insan] 1. İntibah dövrünün, insan şəxsiyyətinin azad inkişafı, feodalizm və katolisizm zəncirindən azad olması prinsipini elan etmiş m
cəm IV əsrdə Asiyadan Avropaya gələn türkdilli köçəri tayfalar. Belə yaşamışdır dünən və bu gün; Bizim keçmişimiz – oğuzlar, hunlar
is. [ər.] Əsil mənası “cənnət qızı” olub, klassik şeirdə təşbeh yolu ilə gözəlin epitetlərindən biri kimi işlənir
is. [fars.] 1. Diqqət, fikir. …Bir iskamyada oturan oğlanın huşunun yarısı müəllimdə olanda, yarısı da yanındakı qızda olacaq… C
zərf Bütün diqqətini toplayaraq, diqqətlə, diqqət yetirərək, fikrini cəmləşdirərək. Huş-guşla məruzəçini dinləmək
sif. Huşu, ağlı başında olan; fərasətli, dərrakəli, hafizəli. Huşlu adam. Çox huşlu uşaqdır
sif. Hafizəsi, yaddaşı yaxşı olan; hafizəli. Anlaşılırdı ki, Nisə xala bütün kənd işləri ilə əlaqədar, təsərrüfatçı, huşlu-başlı qadındır
sif. və zərf 1. Huşu, yaddaşı olmayan, yadında şey qalmayan; unutqan, hafizəsiz, fikridağınıq. Huşsuz adam
is. 1. Huşu olmayan, yadında şey qalmayan adamın halı; hər şeyi unutma, yadından çıxartma; unutqanlıq
sif. və is. [fars.] klas. Ağıllı, düşüncəli, şüurlu, dərrakəli. Huşyar adam. – Mülki-dünya aqibət bərbad olur, ey huşyar! S
is. Ağıllılıq, dərrakəlilik, şüurluluq, düşüncəlilik. // Ayıqlıq, sayıqlıq, diqqətlilik
“Huylamaq”dan f.is
f. “Huy” deyə çağırmaq; səsləmək, haylamaq. …Pası özünü təkrar tənbəki və boranı çəpərinin içinə salıb, toyuqları kişləməyə və huylamağa başladı
is. [ər.] 1. Yağış yağanda su üstündə əmələ gələn qabarcıqlar. 2. köhn. Köpük. Bu vilayət şahının qəlbi inam nöqtəsi; O da ki, su üzündə bir köpükdür,
is. [ər.] biol. Canlı orqanizm quruluşunun protoplazma, nüvə və qişadan ibarət ən sadə vahidi. Çünki hər dəqiqəniz; əvvəlkinə bənzəmir; Bədəndə hüceyr
sif. biol. Hüceyrə toxumaları arasında olan. Hüceyrəarası (hüceyrədaxili) maddə. – Tər şəklində bədəndən çıxan su əsasən hüceyrəarası mayedən və qanda
is. [ər.] Məscid, təkyə, karvansara və s. yanındakı kiçik otaqlardan hər biri. Mən Hacağa karvansarasının bir hücrəsində yaşayırdım
is. [ər.] 1. İrəliləmək məqsədilə qoşunların düşmənə qarşı apardığı hərbi əməliyyat; həmlə. Cəbhə boyu hücum
1. sif. hərb. Hücum üçün olan, hücum edən. Hücumçu dəstə. Zirehli hücumçu təyyarələr. // is. Hücum edən qoşun hissəsi, tank dəstəsi, təyyarə və s
bax şanapipik. Şahlıq tac ilə olmaz, əldə cami-Cəm gərək; Yoxsa vardır, ey pərivəş, hüd-hüdün başında tac
is. [ər. “hədd” söz. cəmi] 1. Sərhəd. Vətənin hüdudlarını qorumaq. – [Qızıl Arslan:] Atabəy Məhəmməd sənin tərəfindən vəkil ediləndən bəri məmləkətin
“Hüdudlamaq”dan f.is
f. Hüdud qoymaq, hüdudunu müəyyən etmək, sərhəd çəkmək, hədd qoymaq
sif. Həddi-hüdudu olmayan, ucsuz-bucaqsız, sonsuz. Hüdudsuz okean. Hüdudsuz səma. – Uydurmanın; Riyanın; Gah əskilən, gah artan; Hüdudsuz arşınıyla; H
is. Həddi, hüdudu olmama, sonsuzluq