is. [yun.] 1. Taledən xəbər verən ulduzların düzümü; ulduz falı. 2. Münəccimlik
is. 1. Müxtəlif maddələrdən ibarət sıyıq kütlə. [Qurban:] Qanın qaralmasın, Telli, yerə töküləni yığıb vermişəm, sexdə alma horrası qayırsınlar
“Hortlatmaq”dan f .is
bax hortuldatmaq. [Axund] bir də gözünün altından Qumruya baxdı, çayını hortlatdı. Mir Cəlal
“Hortuldatmaq”dan f.is
f. Hortultu ilə içmək; hortlatmaq. Ayranı hortuldatmaq. İnək horranı hortuldatdı. – Yarməmməd pərt olub tələsik çayını hortuldatdı… M
is. Mayeni udarkən qırtlaqdan çıxan səs. Oğlan horultu ilə su içən kəlləri çubuqlayıb arabanı suya saldı
is. [alm.] Hərbi xəstəxana. Səlim səhiyyə məntəqəsində başdan-ayağa sarınandan sonra səhra hospitalına, buradan da arxa hospitala köçürüldü
təql. Eşşəyi hərəkətə gətirmək, yerişini sürətləndirmək və ya dayandırmaq üçün çıxarılan səs. Hətta küçədə də bir tərəkəmə eşşəyinə hoş deyəndə mən da
is.[fr.] Mehmanxana, qonaq evi
is. dan. Kömək. Çataydı elimdən köməyim, hovum; Kəsərdən qalmayan qılıncım, sovum. Aşıq Şəmşir. Yaxınlarla sıx əlaqə yaradılmış, onlardan hov istənilm
bax ho, ho-ho. Cütçü hər şeydən bezar və cansız bir səslə hov, hov, hov deyə səslənir, səslənirdi. M
is. dan. Şişmə, iltihab (yara haqqında). □ Hov eləmək – şişmək, iltihab etmək. [Kazım Səfərə:] Ola bilər ki, ətin içində sümük qırığı da qalsın
“Hovxurmaq”dan f.is
f. Yarımbükülü barmaqlarını ağzına tutaraq nəfəsi ilə onları qızdırmaq. Hovxurub əllərini qızdırmaq. – Sən şaxtada bir küçəyə çıx! Əllərini hovxuran d
“Hovlamaq”dan f.is
f. dan. Kömək etmək, əlindən tutmaq. [Fərrux:] …Hovlayıb saxladığım camaatın hamısı düşmənim olub. Ə
“Hovlanmaq”dan f.is
f. dan. Şişmək, iltihab etmək (yara). Ürəkdə yara sızlar; Hovlanıb yara sızlar; Yaralılar dərdini; Nə bilir yarasızlar? (Bayatı)
is. dan. Az vaxt, an, müddət. □ Bir hovur – bir az, azca, azacıq zaman. Bir hovur gözlə. – [Şirməmməd:] Ay ana, nə vaxtadək sən məni bəbə hesab edəcək
is. [ər.] Su yığıb saxlamaq üçün daşdan, kərpicdən və s.-dən düzəldilmiş sututar; çarhovuz. Üzgüçülük hovuzu
is. Kiçik hovuz, balaca çarhovuz. Hovuzcuqda əl-üzünü yumaq. Hovuzcuqda qızılbalıqlar üzür. – Səkilərin küncündə daşdan hovuzcuqlar olardı
sif. Hovuzu olan. Hovuzlu həyət. Hovuzlu bağça
bax haydı. Hoydu, irəli! – [Koroğlu:] Hoydu, dəlilərim, hoydu; Yeriyin meydan üstünə. “Koroğlu”
hoydu-hoyduya götürmək dan. – gülərək, fitə basaraq, cürbəcür səslər çıxararaq ələ salmaq, masqaraya qoymaq, gülmək, dolamaq, hoydulamaq
“Hoydulamaq”dan f.is
bax hoydu-hoyduya götürmək (“hoydu-hoydu”da)
sif. dan. Səliqə ilə iş görə bilməyən, iş görərkən şeyləri sındıran, dağıdan, əlindən salan, yöndəmsiz iş görən
“Höccələmək”dən f.is
bax hecalamaq. Kazım gecələr hisli neft lampasının işığında hıçqıra-hıçqıra sözləri höccələyib oxumaqdan doymazdı
[ər.] 1. is. Öz dediyindən, əməlindən, xasiyyətindən əl çəkməmə; inad, inadkarlıq, tərslik. [Rüstəm kişi:] Nə höcətsən, ay arvad! Deyirlər, yemlə, yem
sif. Yersiz höcət etməyi, mübahisə etməyi sevən adam; höcətkar, inadcıl, inadkar, tərs. Höcətçi adamdır
is. Höcətçi adamın xasiyyəti; höcətkarlıq, inadcıllıq, inadkarlıq, tərslik. Höcətçiliyindən əl çəkməmək
sif. [ər. hüccət və fars. …kar] bax höcətçi. Höcətkar adam
bax höcətlik
“Höcətləşmək”dən f.is
qarş. İnadlarından əl çəkməyərək bir-biri ilə mübahisə etmək, höcət etmək, bəhsləşmək, bir-birinə güzəştə getməmək
is. Höcət adamın xasiyyəti; inadkarlıq, inadcıllıq, tərslik. [Mahmud:] Görünür, sən ərindən əl çəkərsən, höcətliyindən əl çəkməzsən
is. [ər.] 1. Əmr, buyruq, sərəncam. [Mirzə Məmmədqulu:] Camaat, bu gün cənab naçalnikin hökmü mövcibincə burada bir siyahı qərar verilib
is. [ər. hökm və fars. …dar] Padşah, şah, hakim. Ağvan hökmdarı. – [Şeyda:] Fəqət atəşli bir qəlblə inqilaba başladı, [elə] xunxar, məğrur bir hökmdar
is. Padşahlıq, şahlıq, hakimiyyət, səltənət. Səfəvilərin hökmdarlıq dövrü. □ Hökmdarlıq etmək – padşahlıq etmək, şahlıq etmək, hökm sürmək, ağalıq etm
zərf [ər.] Mütləq, necə olursa olsun, hələm-həlbət. Axşam hökmən bizə gəl. – Amma Teymur istəyirdi ki, Güldəstə hökmən o gecəni xatırlasın
is. [ər. hökm və fars. …fərma] Hökm sürmə, hökmran olma. Lakin … [Muxtar] sabaha qədər yata bilmədi, tərəddüd yenə hökmfərma idi
sif. 1. Amiranə, əmredərcəsinə, əmredici, ötkəm. Rüstəm kişi hökmlü səslə [Lal Hüseynə] qışqırdı: – Qan sizi tutub! Əlli toğlu Sarıqamışlıqda nə gəzir
[ər. hökm və fars. …ran] 1. is. Hökmdar, diktator. [Ruhani:] Rəiyyəti hökmranlar itaətində saxlayan, onlara tabe etdirənlər biz ruhanilərik… S
is. 1. Hakimiyyət, diktatura. Siyasi hökmranlıq. □ Hökmranlıq etmək – hakimiyyət sürmək, hakimiyyət başında durmaq
is. [ər.] Dövlət hakimiyyətinin, dövləti bilavasitə idarə edən icraedici və sərəncamverici orqanı. Hökumət binası
is. Bir ölkədə hökumətin olmadığı vəziyyət; hakimiyyətsizlik, anarxiya, hərc-mərclik
zərf Səslə, hönkürtü ilə, hıçqıra-hıçqıra. …Sıxıntı və ciddiyyətdən [Anaxanım] uşaq kimi hönkürəhönkürə ağlamağa başladı