sif. Sifəti, üzü iri olan. İrisifət oğlan
“İrişdirilmək”dən f.is
məch. Bir-birinə çatdırılmaq, bir-biri ilə qovuşdurulmaq, yetişdirilmək
“İrişdirmək”dən f.is
f. Yetişdirmək, çatdırmaq, qovuşdurmaq
zərf Dişlərini ağardıb güləgülə, boş-boş gülə-gülə. [Vəli irişə-irişə:] Mən bilirəm, sən nə istəyirsən… Ü
sif. Yetmək, çatmaq, mümkün olmayan; əlçatmaz. Mən ağ bir göyərçin olsaydım; Əngin, irişilməz üfüqlərdə yaşardım
“İrişmək”1dən f.is
“İrişmək”2dən f.is
f. dan. Boş-boş gülmək, hırıldamaq; dişlərini ağartmaq. Ramazanov mənə yaxınlaşdı, məni tanıyıb, yalandan irişdi
f. Çatmaq, yetişmək. Bahar oldu, açıldı yüzündən pərdə gülzarın; İrişdi qönçənin dövrü, zamanı qalmadı xarın
sif. Yanaqları iri olan. İriyanaqlı uşaq
sif. Yarpaqları iri olan. İriyarpaqlı ağac
f. məh. Ürkmək. Dəmirqaya əvvəl baxışda irkildi. H.Nəzərli
is. [ər.] Mənşə və bəzi irsi xüsusiyyətlərinə (saçlarının, dərilərinin rənginə, başlarının quruluşuna və s
is. bot. Qızılgül fəsiləsindən dağlıq və qayalıq yerlərdə bitən kol bitki. İrqa 2 metrə qədər hündürlükdə, qışda yarpağı tökülən koldur
is. İrqçilik tərəfdarı
is. “Yüksək” və “aşağı”, “kamil” və “qeyri-kamil” insan irqləri olması fikrinə əsaslanan ifrat mürtəce, elmə zidd nəzəriyyə və siyasət; irqlər (xalqla
sif. İrqə aid olan. İrqi əlamətlər. İrqi ayrı-seçkilik (müstəmləkəçilərin ağ irqə mənsub olmayan xalqların hüququnu tapdalaması)
is. İrlandiya əhalisindən olan, İrlandiya vətəndaşı
is. Çay. Onda ki ağ omuzlara töküldü saçlar; Əsdi yarpaq, coşdu irmaq, güllər oynadı. C.Cabbarlı. Qatıldım bu yerdə əyləncələrə; Anlamış hər irmaq, bi
f. Çatmaq, yetişmək, irişmək. Mən Cüməyəm, bir murada irmədim; Ha ki cəfa çəkdim, səfa sürmədim. Molla Cümə
is. Adətən mal-qaraya verilən iri və yaxşı əzilməyən buğda, arpa unu. // Narın kəpək
bax ürpə. □ İrpə getmək – ürpərmək. …Bir qoca qarı öz gəlini ilə bulaqda mənə rast gəldi, gəlin mən tərəfə baxmadı, baxmağı o yana dursun, hələ bədəni
sif. [lat.] 1. fəls. Fəlsəfədə: ağılla dərk edilə bilməyən, məntiqə uymayan, məntiqcə izah edilə bilməyən
[lat.] Fəlsəfədə: obyektiv varlığı irrasional hesab edən və elmi, məntiqi idrakı inkar edən cərəyan
is. Ağılla dərk edilə bilməmə, məntiqə uymama, məntiqcə izah edilə bilməmə
[lat.] k.t. Rütubəti az olan torpaqların məhsuldarlığını artırmaq üçün onların süni surətdə suvarılması
is. [ər.] 1. Sahibinin ölümündən sonra başqasının (övladın və ya yaxın qohumların) ixtiyarına keçən mal, mülk və s
is. [ər.] klas. Göndərmə, yollama. □ İrsal etmək (qılmaq) – göndərmək, yollamaq. Ənam edibən ona bəsi mal; Leyli tələbinə qıldı irsal
[ər.] köhn. Yazışma, məktublaşma, bir-birinə məktub göndərmə. □ İrsal-mərsul etmək, irsal-mərsula girmək – yazışmaq, məktublaşmaq, məktub göndərmək
zərf [ər.] İrsi olaraq, irs yolu ilə, ata-anadan keçərək. Lamarka görə, həyat şəraitinin təsiri ilə baş verən dəyişmələr irsən nəslə keçir
sif. [ər.] 1. Miras olaraq qalan, miras yolu ilə keçən. İrsi torpaq. İrsi mülk. 2. İrs olaraq ata-anadan keçən, nəslən keçən
is. İrs olma, irsdən gəlmə, irsi hal
is. [ər.] 1. Orqanizmin öz əcdadından almış olduğu təbii xüsusiyyətlərin məcmusu. 2. Canlı orqanizmin öz fiziki və psixi xüsusiyyətlərini nəslinə keçi
is. [ər.] klas. Doğru yol göstərmə, doğru yola çəkmə, qəflətdən oyatma. İrşadını bilmədim qənimət; Yüz vay ki, fövt olundu fürsət
is. [ər.] Rabitə, əlaqə, bağlılıq. …Bizim səadətimizlə yoldaşımızın səadəti arasında böyük bir irtibat vardır
is. hərb. Rabitəçi, rabitə əsgəri. …Arada bir irtibatçısından öyrəndi ki, … top da hələ yaxşı müqavimət göstərməkdədir
sif. Rabitəsiz, rabitəsi, əlaqəsi olmayan, bir-birinə uyğun gəlməyən, bir-biri ilə bağlı olmayan. [Gülzarın] sözləri irtibatsız və nizamsız olduğu üçü
is. [ər.] Dövrü keçmiş hakim siniflərin ictimai tərəqqiyə qarşı siyasi, iqtisadi və ideoloji müqaviməti; cəmiyyətin inkişafına mane olan keçmiş köhnə
is. Siyasi irtica tərəfdarı, mədəniyyət və tərəqqi düşməni
is. İrtica tərəfdarlığı, irtica siyasəti yeritmə, ictimai tərəqqiyə və mədəniyyətə düşmənlik
is. [ər.] Qabaqcadan düşünmədən sinədən şeir və ya söz söyləmə; bədahət
zərf [ər.] Qabaqcadan düşünmədən, sinədən; bədahətən. [Çopo:] İrticalən söylədiyi şeirdən [Milnirin] şair olduğu meydana çıxdı
[ər. irtica və fars. …pərəst] bax irticaçı
bax irticaçılıq
is. [ər.] köhn. 1. Yüksəlmə, yuxarı qalxma. 2. Tərəqqi etmə, inkişaf etmə. 3. Yüksəklik
is. [ər.] köhn. Günah iş görmə, günaha batma, pis və ya qadağan edilmiş bir iş görmə. □ İrtikab etmək – günah iş görmək, qadağan edilmiş pis bir iş gö