sif. Məhəccəri olan; sürahili, barmaqlıqlı. Məhəccərli balkon. – Yaşıl məhəccərli dördkünc bağçada … Nizaminin tuncdan tökülmüş miniatür heykəli qoyul
is. [ər.] Qızıl və gümüşün əyarını təyin edən bir cins daş. □ Məhək daşı – 1) məhək; 2) məc. bir şeyin keyfiyyəti, dəyərini göstərən şey
[ər.] : məhəl qoymamaq – etina etməmək, maraqlanmamaq; saymamaq. Mən xotkar qızıyam, Nigardır adım; Şahlara, xanlara məhəl qoymadım
is. [ər.] Yer. Necə surət bağlasın könlüm xilasi-eşqdən; Eşqdir bir hal kim, ol halə könlümdür məhəl
is. 1. bax yerliçilik. 2. Öz yazılarında, əsərlərində yerli sözlər işlətmə meyli. Bədii əsərlərdə məhəlçiliyə yol verməməli
is. [ər.] 1. Bir şəhər və ya qəsəbənin bölündüyü hissələrdən hər biri. Hər məhəllədən iki-üç nəfər adam uşaqları ilə bir yerdə arabaya, faytona, ata,
sif. Yalnız bir məhəllə, bir yerə məxsus və aid olan, ümumxalq mahiyyəti daşımayan; yerli. Məhəlli sözlər
is. [ər. mühərrəm] 1. Ərəb qəməri təqviminin birinci ayı (şiələrin imamları bu ayda qətl edildiyi üçün yas ayı hesab olunur)
is. din. Məhərrəm ayında imamların qətli münasibətilə şiələrin tutduqları yas, saxladıqları matəm; təziyə, əza
is. [ər.] köhn. 1. Yığıncaq yeri. 2. Toplantı, dərnək
is. [ər.] köhn. 1. Qab, mücrü, sandıqça. 2. Qılaf
is. [ər.] 1. Cinayət işlərinə və mülki mübahisələrə baxan ədliyyə orqanı. Xalq məhkəməsi. Ali məhkəmə
is. [ər. məhkəmə və fars. …baz] Vaxtını məhkəmələrdə keçirməyi, hər bir iş üçün məhkəməyə müraciət etməyi sevən adam
is. Məhkəməbaz adamın xasiyyəti
sif. Məhkəməyə aid olan, məhkəmə vasitəsilə həll edilməli olan
sif. [ər.] 1. Haqqında məhkəmə tərəfindən hökm çıxarılmış, hər hansı bir cəzaya məhkum edilmiş. □ Məhkum etmək – haqqında hər hansı bir cəza hökmü çıx
[ər.] bax məhkumluq 2-ci mənada. Məhkumiyyət sözünü dünya tarixindən; Silmək istəyirəm mən. M.Dilbazi
is. 1. Etdiyi cinayətə görə məhkəmə cəzası alma. Məhkumluğun götürülməsi haqqında fərman. 2. Məhkum olma, itaətdə, asılı vəziyyətdə qalma; asılılıq, t
bax mahliqa. Vaqifa, bir məhliqayi-mehribanə meyil qıl; Ta kəmalieşqə ondan zərrə nöqsan olmaya! M.P
is. [ər.] Bərk və ya duru maddənin suda və ya başqa bir mayedə həll olunması nəticəsində alınan eynicinsli duru maddə
is. xüs. Məhlulu qarışdırmağa məxsus maşın, cihaz. // Sif. mənasında. Məhlulqarışdıran maşın
sif. Məhlul qarışıqlı, məhlulu olan
bax mahparə. Qəm alıb könlümü, çəkir zülmətə; Ta gəlməsə o məhparə xəbər ver. Aşıq Ariz
is. Dəsmal. Bayraməli bəy daxil olur, ayağında çust, əlində məhrəba, başıaçıq, acıqlı ətrafa baxır. N
sif. və is. [ər.] 1. Çox yaxın sayılan, yaxın dost sayılan; sirdaş. O gedəndən bəri bir məhrəmim yox; Ləzzətim yox, söhbətim yox, dəmim yox
zərf [ər. məhrəm və fars. …anə] 1. Yaxın adam kimi, çox yaxın dost kimi; dostyana. 2. Gizlicə, gizli-gizli
is. Yaxınlıq, dostluq, sirdaşlıq
sif. [ər.] Nəsibi, hissəsi, payı olmayan; nəsibsiz. İstedaddan məhrum bir adam. Bilikdən məhrum. – Ruhnəvaz gözəl deyil idi, nəşəli təbiətdən məhrumdu
is. [ər.] 1. Məhrum olma, binəsib olma, əli boşda qalma; binəsiblik, nəsibsizlik. 2. Ehtiyac. Siz … aclığa və məhrumiyyətə qarşı sinənizi gərən təbriz
is. Məhrum olma; nəsibsizlik
is. [ər.] 1. Torpaqda yetişdirilən taxıl, meyvə, tərəvəz və s. Məhsul yığımı. Buğda məhsulu. Üzüm məhsulu
top. [ər. “məhsul” söz. cəmi] İstehsal olunan, əldə edilən, hasil edilən məhsulun məcmusu. Neft məhsulatı
sif. [ər. məhsul və fars. …dar] 1. Çox məhsul verən; məhsullu, münbit, bərəkətli. Məhsuldar torpaq. – Ucubucağı görünməyən … məhsuldar çöllər yorulmad
“Məhsuldarlaşdırmaq” dan f.is
f. Daha da məhsuldar etmək, məhsul vermək qabiliyyətini artırmaq. Əməyi məhsuldarlaşdırmaq
“Məhsuldarlaşmaq” dan f.is
f. Daha da məhsuldar olmaq, məhsuldarlığı artmaq. İstehsal qüvvələri dəyişir, əmək məhsuldarlaşır. Mir Cəlal
is. Məhsul vermə qabiliyyəti, bol məhsul vermə. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı. Məhsuldarlıq planını yerinə yetirmək
bax məhsuldar 1 və 2-ci mənalarda. Məhsullu yer. Məhsullu il. – Gərək burada gözəl və məhsullu bağlar olsun… H
bax məhsuldarlıq
sif. Məhsulu olmayan. Məhsulsuz il. // Qeyri-münbit, məhsul verməyən; bərəkətsiz. Məhsulsuz yerlər
is. Məhsulun olmadığı hal; qıtlıq, bərəkətsizlik. Torpağın məhsulsuzluğu
bax məhsuldar 1-ci mənada
[ər.] 1. bax qiyamət 1-ci və 3-cü mənalarda. Vaqifəm, hicrandır mənim məhşərim; Gecə-gündüz canan olmuş əzbərim
is. [ər.] Yox etmə, ortadan qaldırma, tələf etmə, puç etmə, məhvinə səbəb olma. □ Məhv etmək – yox etmək, puç etmək, tələf etmək, qırmaq
sif. Məhv edən, yox edən, tələf edən; məhv etməyə qadir olan, dağıdıcı. Məhvedici atəş. Məhvedici təbii fəlakət
sif. Məhv edilməsi mümkün olmayan, yox edilə bilməyən. Materiyanın hərəkəti və inkişafı əbədi olduğu kimi, ziddiyyətlərin mübarizəsi, köhnə ilə yenini
əd. [ər.] Özündən sonra gələn sözü gücləndirir, nəzərə çarpdırır, ayırır; ancaq, yalnız, tək, təkcə, şübhəsiz, buna görə də
klas. bax məhz
is. [ər.] köhn. 1. Hazır olma. 2. Yığıncaq. 3. Cəmiyyət. 4. Akt, protokol