is. [ər.] köhn. 1. Tərsinə düşmüş, başıaşağı çevrilmiş. 2. Nəyinsə əksi, ziddi, tərsi. 3. Əks-səda
is. [ər.] Məcmuə, jurnal və ya qəzetdə kiçik elmi və ya publisistik yazı. Qəzet məqaləsi. Tənqidi məqalə
is. [ər.] 1. Yer, məkan. Pişxidmətbaşı və Xacə Mübarək çıxdılar, hər birisi öz məqamına getdi. M.F.Axundzadə
is. [ər.] Qəbir, məzar
is. [ər.] 1. Qəbirlərin üzərində xüsusi tikili; türbə, mavzoley. Nizami məqbərəsi. – Böyük şair taxt-rəvandan düşüb, birbaş Azərbaycan şairi Xaqaninin
sif. [ər.] 1. Qəbul olunan, bəyənilən, xoşagələn, yaxşı. [Ağa Kərim:] Özün bilmirsən, sir-sifətin çəndan məqbul deyil! M
is. [ər.] Əldə edilməyə, nail olmağa çalışılan, qəsd olunan şey; məram, niyyət, arzu. Məqsədə nail olmaq
sif. Məqsədə müvafiq olan, cavab verən; niyyətə, arzuya düz gələn; münasib. Ən məqsədəuyğun üsullar
is. Məqsədəuyğun olma, qarşıya qoyulan məqsədlə düz gəlmə; münasiblik
sif. Müəyyən məqsəd güdən, müəyyən məqsədlə edilən, müəyyən məqsəd daşıyan. Məqsədli səfər
sif. Heç bir məqsəd güdməyən; məqsədlə edilməyən; boş, faydasız. Məqsədsiz gəzinti. Məqsədsiz həyat. // Zərf mənasında
is. [ər.] klas. İstənilən, arzu edilən şey; məram, niyyət, qəsd. Məqsudun nədir? – Şikəstə könlümün məqsudu, usta! Bu Təbrizin sonaları necədi? “Abbas
is. [ər.] 1. Şeirdə pauza, şeir oxuyarkən durulan yer. 2. ədəb. Qəzəlin son beyti (mətlə müqabili)
sif. [ər.] köhn. Öldürülmüş, qətl olunmuş. □ Məqtul olmaq – qətl edilmək, qətl olunmaq, öldürülmək (silahla)
sif. [ər.] köhn. Ağıllı, ağlabatan, ağlauyğun. Məqul söz
is. [ər.] Gözəllik, şirinlik, lətafət; cazibə, duzluluq. Xanəndənin səsində məlahət var. – Ortaboylu kəndli qızı məlahətdən məhrum deyil idi
sif. Gözəl, lətafətli, şirin, xoş; cazibədar, duzlu. Məlahətli qız. Məlahətli gülüş. – [Camaat:] Hacı Ağa, bu qız kim ola, nə məlahətli səsi var? Mir
is. Məlahətli olma
is. [ər. “mələk” söz. cəmi, Azər. dilində ən çox tək kimi işlənir] Mələk. [Molla deyir:] Balam, mən indiyə kimi saqqalımda bir dəfə də olsun məlaikə g
is. [ər.] Ürək sıxıntısı; usanma, bıqma. // Hüzn, kədər, qəm. Sizdən soran olsa, ata, halım; Keyfiyyəti-möhnətü məlalım
bax məlal. Sənin həsrətini vilayət çəkər; Qəmzən yayı dəyər, məlalət çəkər. M.P.Vaqif
sif. Qəmli, kədərli, həzin. Xeyir, o saf qəlbli, məhzun xəyallı; Aşığım bu saat qəmli, məlallı. M.Müşfiq
is. [ər.] Danlaq, danlama, məzəmmət, töhmət. Ey Füzuli, mən məlamət gövhərinin gənciyəm; Əjdəhadır kim, yatıb çevrəmdə zənciri-cünun
1. Bax məlaikə. [Niyaz:] Amma sənin arvadın bir candır ki, məleykə xasiyyətində. Ə.Haqverdiyev. 2. bax mələkə
is. 1. zool. Çox bərk sancan qanadsız, zəhərli bir cücü. 2. məh. Taxtabiti
is. [ər.] Döşəkağı. Bəy mələfəni götürüb, çarşab kimi saldı başına. C.Məmmədquluzadə
sif. Mələfə salınmış, üzərinə mələfə çəkilmiş; döşəkağılı
is. [ər.] 1. Dinə görə, Allahın göstəriş və əmrlərini yerinə yetirən, çox gözəl qadın surətində qeyri-maddi qanadlı bir məxluq; məlaikə
bax mələküzlü
is. [ər. məlikə] Padşah arvadı; şahbanu. O, neçə gündür ki, mələkənin dışarı çıxmasını gözləyirmiş. M
is. [ər.] Xalq şerində, folklorda gözəlin epitetlərindən biri. Bərabərin yoxdur huri pəridə; Tək düşübsən mələkmənzər içində
is. [ər.] klas. bax mələkmənzər. Məktəbdə onunla oldu həmdəm; Bir neçə mələkmisal qız həm. Füzuli
bax mələküzlü. Ey huriliqalım, mələksimalım; Gözəllikdə olmaz kimsə sən kimi! M.P.Vaqif. O mələksimalım, şahbazbaxışlım; O dodağı ballım, ceyran yeriş
is. [ər.] Dini təsəvvürə görə, mələklərin və ruhların olduğu yer
is. [ər. ölüm mələki] 1. Əzrail. Mən öləndə gördüm, mələkülmövt gəldi. Ə.Haqverdiyev. 2. məc. Çox kifir, bədheybət adam (ən çox qadın) haqqında
sif. şair. Üzü mələkə oxşayan, mələk kimi gözəl (gözəlin epitetlərindən biri). [Orxan:] Ah, gözəl çərkəz qızı, nazlı İsmət! Mələküzlü şeytan, incəbel
is. [ər. mələk və fars. …zadə] Folklorda, xalq şerində gözəlin epitetlərindən biri. Görməmişəm sən tək bir mələkzadə; Dərdini çəkərəm həddən ziyadə
“Mələləmək”dən f.is
f. Doğmaq vaxtı yaxınlaşanda döşə (yelinə) süd gəlmək
“Mələmək”dən f.is. Bu halda Qızıl inəyin mələməsi Qızxanımın qulağına çatdı. S.S.Axundov
f. 1. Çığırmaq, bağırmaq, səs çıxarmaq (qoyun-quzu, keçi, maral, inək və s. haqqında). Keçi mələdi. Maral mələyir
1. sif. Ağlar, gözüyaşlı, ağlayan, gözü yaşla dolu. 2. is. dan. Ev heyvanı. Qapıda mələri yoxdur. – Yan çevirsə talar Rumun elini; Qoymaz ölkələrdə mə
is. 1. Mələmə səsi. Qoyun mələrtisi. – …Qoyun-quzunun mələrtisi dağdadaşda əks-səda verirdi. B.Bayramov
sif. Turşaşirin, meyxoş, şirintəhər, turşməzə. Mələs nar
“Mələşmək”dən f.is. Qoyun mələşməsi, çoban tütəyi; Çəkir uzaqlara xəyalı, yaylaq. Aşıq Ələsgər. Quzuları qoyunlara qatmışdılar