[ər.] 1. is. Son, axır, qurtaracaq. Hər şeydə başlanğıc və nəhayət vardır. Bu işin nəhayəti nə olacaq? – Həyat nəşəsilə titrəyir içim; Parlaq gələcəyi
sif. və zərf Sonsuz, bitməz, tükənməz, sonu-axırı, hədd-hüdudu olmayan. Nəhayətsiz dalğalar bir-birini qovurdu
is. Sonsuzluq, intəhasızlıq, axırı, sonu olmama. [Ceyranlar] incə qulaqlarını qısıb dalbadal havaya atlandıqca düzənliyin nəhayətsizliyi fonunda qərib
sif. [ər.] Son dərəcə böyük, iri, çox yekə, azman. Nəhəng bina. Nəhəng adam. Nəhəng qala. – Buğlana-buğlana nəhəng maşınlar; Qar təpələrinə hücum çəkd
is. Həddindən artıq böyüklük; yekəlik, irilik, azmanlıq
is. [ər.] Böyük çay, axar su. Heç maraq etmə, yaxınlarda səni; Yenə Kür nəhri öpər. H.Cavid. Tərlan keçən ilin yazında olduğu kimi indi də Kür nəhrini
[ər.] 1. sif. Uğursuz, məşum, ağır, tərs gətirən. Nəhs ay. Nəhs ayaq. – Elə ki, nəhs günlərə keçdim və istədim bu bəndi də oxuyam, qırmızısaqqal rəfiq
is. Uğursuzluq, məşumluq, pislik, bədlik. Kim isə bütün bu işləri bu yerin adının nəhsliyinə yozur… Ə
[ər.] bax sintaksis
[ər.] bax sintaktik. Aman, ay Molla, bu şeri oxu, mənasına bax! Sərfinə, nəhvinə, imlasına, inşasına bax! Ə
is. [ər.] 1. Qadağan, qadağan etmə. Zahid şərab nəhyi üçün ayə söyləyir; Lakin sorulsa, anlamayır hansı ayədir
bax naxış
Mənaca güzəşt bildirən mürəkkəb bağlayıcı. Vəliqulu nəinki anasına nisbət, bəlkə özgələrə görə də artıq üzüyola oğlandı
dan. “Kimdir?”, “Nəçidir?”, “Nə cürətin sahibidir?”, “Ağzı nədir?” mənalarında sual əvəzliyi məqamında işlənir
is. [ər.] Xəstəlikdən təzə qalxıb özündə əzginlik hiss edən, hələ tamamilə sağalmamış adamın halı; zəiflik, süstlük, əzginlik, nasazlıq
is. [ər.] mus. Nəğmənin hər bəndindən sonra təkrarlanan beyt və misralar. Kupletlər bir-birindən nəqərat vasitəsilə ayrılır
is. [ər.] 1. bax nağıl. Qəhrəman balaca Sabir üçün müxtəlif nəql danışırdı. S.Rəhimov. □ Nəql etmək – bir əhvalatı, hadisəni, hekayəni və s
[ər.] : nəqli cümlə qram. – müəyyən bir hadisə, əşya, əlamət və s. haqqında məlumat verilən cümlə növü
is. [ər. “nəql” söz. cəmi] 1. Xalq təsərrüfatının, adamların və yüklərin daşınması ilə əlaqədar olan sahəsi, habelə bu və ya başqa daşıma vasitələrini
is. Nəqliyyat işçisi. Nəqliyyatçılar … motovozları vaxtından qabaq təmir edib işə salmışlar. (Qəzetlərdən)
[ər.] klas. bax naxış. O, gözünü bir nöqtəyə, oturduğu xalçanın nəqşinə zilləmişdi. M.S.Ordubadi. Xalının rəngi, çeşnisi, nəqşi tərifəlayiq idi
[fars.] bax plan 1 və 3-cü mənalarda. [Məsmə:] İndi öz otağıma daşındıqda, ta qızlığımdan xəyalımda nəqşəsini çəkdiyim otağı hazırlamağa başladım
bax naxışlı 1-ci mənada. Belində zərif nəqşli tirmə … var idi. M.Rzaquluzadə. [Aslan:] [Anamın] toxuduğu nəqşli ərəqçinlər hamını valeh edirdi
is. Stəkan, fincan altına qoyulan müxtəlif ölçülü çini və ya şüşə qab. Dilşad xanım çayı nəlbəki ilə içər
is. [ər.] köhn. Başmağa oxşar ayaqqabı. [Molla Qasım] ayağına qara meşindən dikdaban Təbriz dübəndisi və bəzi vaxt sarı rəngli nəleyin geyərdi
is. 1. Yaşlıq, islaqlıq, rütubət. Nəm çəkmək. Nəmini almaq. // sif. Azca yaş, islaq, rütubətli. Nəm torpaq
nəm-nüm etmək (eləmək) dan. – özünü naza qoy-maq, zahirən narazılıq göstərmək, razı olmamaq. [Pərzad:] …Bunun qabağında beş min manat başlıq nədir ki
“Nəmçiləmək”dən f.is
f. Narın-narın yağmaq, yağış çiləmək. Yavaş-yavaş yağış nəmçiləyir, xırda damcılar Gülzarın üzünə, döşlərinə toxunurdu
“Nəmçimək”dən f.is
f. 1. Nəm çəkmək, yaş olmaq, nəm olmaq. İndi bildim ki, qocalmışam. Yoxsa mən olam, iş görəndə alnım nəmçiyə
sif. və is. [fars. nəmək bə… və ər. həram] Yaxşılığı itirən, nankor, duz-çörək itirən (çox vaxt söyüş mənasında)
is. [fars.] Duzqabı. Süfrəyə nəməkdan qoymaq. – Dedim ki, nankorsan, duz-çörək yedin; Həyat süfrəsində sındı nəməkdan
sif. [fars.] Təbiətcə şux, məzəli, duzlu. O çox nəməki adamdır. – [Mirzə Ələkbər Sabir] nəməki danışmağı, şux, zərif və hazırcavablığı səbəbindən az z
is. [fars.] Xarab olmamaqdan ötrü yağı, pendiri və s. qoymaq üçün hazırlanan duzlu su
dan. köhn. “Nə?”, “necə?” mənalarında sual əvəzliyi. [Molla Səfi:] Ay Cəbi, bu qutudakı nəmənədir? N
is. etnoqr. Xalq adətincə toyda, nişanda paylanan şirni, pul və s. [Toyda] o qədər xələt, o qədər nəmər yığıldı ki, hədsizhesabsız
is. məh. Alaçığın içəri-sində qarğıdan hörülmüş bağlı yer; anbar. [Güldəstə:] Atam karıxdığından nəminin qapısını açıq qoyub gedibdir
sif. Rütubətli, yaş, nəm. Nəmiş külək. – [Odunçuoğlu] arxası üstə nəmiş torpaq döşəmə üstündə uzanmışdı
“Nəmişlənmək”dən f.is
bax nəmlənmək
is. 1. Yağmurluluq, yağışlılıq, yağıntı. Yaz nəmişlik (z.) keçdi. – [Babakişi:] Bu il, qızım, türkün sözü, nəmişlik olmadı, havalar quru keçdi, mən də
“Nəmləndirmək”dən f.is
f. Nəm etmək, rütubətləndirmək
“Nəmlənmək”dən f.is
f. Nəm olmaq, canına su çəkmək; rütubətlənmək. Torpaq yağışdan sonra nəmlənib
“Nəmləşmək”dən f.is
f. Nəm olmaq, rütubətlənmək, yaş olmaq
sif. 1. bax nəm 1-ci mənada. Nəmli torpaq. Nəmli divar. – [Vaqif:] Gözümün işığı, canım, ciyərim; Bu nəmli torpaqlar olsa da yerim
is. Yaşlıq, rütubətlik, rütubət. Havanın nəmliyi. Küləyin nəmliyi. – Qar az yağdığından torpağın nəmliyi kifayət deyil