cəm zool. Təkhüceyrəli ibtidai heyvanlar; əsasən şirin sularda yaşayan və qamçıya oxşar hərəkət orqanı olan mikroskopik heyvanlar
is. [ər.] 1. Boy, boy-buxun, qədd. Der idim qamətinə sərv, vəli özgə imiş. Füzuli. Qamətin tək heç bir qamət biçilməz
sif. Boylu-buxunlu, təndürüst, sərrast bədəni olan. Rəşid … sadə geyimli, qamətli bir qızın ardınca düşüb heç yana baxmadan tələsik gedir, özünü ona y
is. 1. Sulaq yerlərdə bitən uzun, içiboş gövdəli, buğumlu bir bitki; qarğı. Görürsən on üç yaşında bir uşaq nə qədər ki, qamışdan at qayırıb, minib kü
is. zool. Əsasən qamışlıq yerlərdə yaşayan kiçik bir quş
is. Çoxlu qamış bitən yer. [Heydər bəy:] …Gərək qıraqdan uzaqlaşaq, qamışlıqda gizlənək. M.F.Axundzadə
is. Xarrat işləri zamanı yerə tökülən nazik taxta – talaşa. …Sarı əlinə düşən çör-çöpü, qamqalağı, çır-çırpını samovara atır
is. dan. Nizamsız bir halda boşaldılıb, bir-birinin üzərinə tökülmüş şeylər
[yunan əlifbasının 3-cü hərfinin adı] 1. mus. Bir yaxud bir neçə oktava daxilində qalxan, yaxud enən səslərin ardıcıl sırası
“Hamı” sözünün qədimi forması. Qamu bimarinə canan dəvayi-dərd edər ehsan; Neçün qılmaz mənə dərman, məni bimar sanmazmı? Füzuli
is. [ər. əsil mənası “dəniz, dərya”] Böyük lüğət kitabı; ensiklopediya
is. 1. Orqanizmin damarlarında dövr edib, onun bütün hüceyrələrinin qidalanmasını və maddələrin mübadiləsini təmin edən qırmızı maye
is. Çox ağır, əziyyətli, yorucu, gərgin iş nəticəsində bərk tərləmə. Su gəlir lülə-lülə; Yar gəlir gülə-gülə; Əlində güllü dəsmal; Qan-tərin silə-silə
is. Göz yaşı, ağlama, yas. □ Qan-yaş axıtmaq (tökmək) – çox ağlamaq, çox kədərli olmaq, çox təəssüflənmək, yasa batmaq
zərf Bilə-bilə, qəsdən. Sözü qana-qana dur; Çəkin, yana-yana dur; Daha məni görməzsən; Sızla, yana-yana dur! (Bayatı)
is. 1. Düşüncə, şüur, anlaq. Amma mənim qanacağıma görə, sizin kitabınızda olan məlumat məhz Avropa və Rusiya mənbəyindən əxz olunmuşdur
sif. Qanacağı olan, mərifətli, şüurlu, düşüncəli, anlaqlı; ədəbli, nəzakətli. Qanacaqlı adam. Qanacaqlı uşaq
is. Mərifətlilik, düşüncəlilik, anlaqlılıq; ədəblilik, nəzakətlilik
sif. Qanacağı olmayan, düşüncəsiz, mərifətsiz, anlamaz, ədəbsiz. Qanacaqsız adam. Qanacaqsız hərəkət
is. Düşüncəsizlik, mərifətsizlik, anlamazlıq, ədəbsizlik, nəzakətsizlik; düşüncəsiz hərəkət
is. 1. Quşlarda və cücülərdə uçmaq orqanı. Quş qanadı. Qanad açıb uçmaq. Göyərçinin qanadı. Milçəklər qanadlarında, xortumlarında və ayaqlarında külli
“Qanadlandırmaq”dan f.is
f. Ürəkləndirmək, ruhlandırmaq, cürətləndirmək, ruh vermək
“Qanadlanmaq”dan f.is
f. 1. Qanad çıxarmaq, qanadı çıxmaq, pərvazlanmaq. Çəyirtkə qanadlanınca qabağını almaq çətin olur. 2
f.sif. Qanad çıxarmış, uçacaq hala gəlmiş, pərvazlanmış; pərvaz. Qanadlanmış quş. // Obrazlı təşbehlərdə
sif. 1. Qanadı olan, qanad çıxarmış. Qanadlı qarışqa. – Bir az keçmədən qırmızı qanadlı arılar qocanın başı üstünə qalxdı
is. məh. bot. Müxtəlif növləri olan ot-bitki
sif. 1. Qanadı olmayan, qanad çıxarmamış, yaxud qanadı qırılmış. Qanadsız arı. – Qanadsız bir quşa bənzər; Gənclik, yoxsa şux xəyalı
is. Qan damarlarından qanın dışarıya çıxıb axması. Yaralı qanaxmadan tələf oldu
is. tib. Müalicə məqsədi ilə bədəndən qan axıtma
“Qanamaq”dan f.is
f. Dərinin yaralanması, zədələnməsi və s. nəticəsində damardan qan çıxmaq, qan axmaq, qan sızmaq. Əli qanamaq
f. Qanamasına səbəb olmaq
“Qanatmaq”dan f.is
f. Qan axacaq surətdə yaralamaq, yaxud yaranı qurdalayaraq, bir şey toxunduraraq qanamasına səbəb olmaq, qan axdırmaq
is. Qalın, miləmil ipək parça. // Bu parçadan tikilmiş. Qanavat yorğan. – Xozeyinlər hamama gələndə özləri üçün qanavat boğçanın içində fitə, qətfə gə
is. tib. Qanda qırmızı qan kürəciklərinin (hemoqlobin) azlığı nəticəsində əmələ gələn xəstəlik
sif. Bir qandan, bir nəsildən, bir soydan olan. Kassir ilə dədə-babadan qanbir qohum çıxanlar bir-birinə yapışmışdılar
bax qozbel
“Qanburlaşmaq”dan f.is
f. Qanbur olmaq, donqarlaşmaq, qozbel olmaq
is. Qozbellik, donqarlıq
is. Yəhərin dal və bəzən qabaq tərəfində ip, qayış keçirmək üçün deşik, ya halqa. □ Qancığa bağı – heybə və s
sif. və is. dan. Eşşəyin, qatırın, itin, canavarın dişisi
is. vulq. Xəyanət, alçaqlıq, rəzillik, dönüklük
is. 1. Bərk vurulmaq, toxunmaq və ya sıxılmaq nəticəsində bədənin bir yerində dəri ilə ət arasında bərkiyib laxtalaşan qan
“Qançırlamaq”dan f.is
f. Qançır olmaq
bax qançırlamaq. Bütün vücudunda göyərib qaralmayan, qançırlanmayan bir nöqtə olmadığı görülərdi. Ə.Əbülhəsən