icb. Söyləməyə məcbur və ya sövq etmək; danışdırmaq, dindirmək. Hankı bir sərxoşu söylətdim, inan; Bəhs edər gördüm o, huşyarlıqdan
“Söymək”dən f.is
f. Nalayiq, pis, ədəbsiz sözlərlə təhqir etmək. Kişi evə qayıdıb götürür dəyənəyi və arvadına bir-iki çəkib başlayır söyməyə
is. bot. Adətən sulaq yerlərdə bitən, ensiz yarpaqları, elastiki budaqları olan ağac və ya kol. O tay-bu tay arx boyu düzülmüş cavan söyüdlərin zərif
is. bot. Ətirli çəhrayı və ya ağ çiçəkləri olan, ensiz yarpaqlı, həmişəyaşıl kol-bitki. Oleandr və ya söyüdgülü geniş becərilən bəzək bitkisidir, yarp
sif. Söyüd ağacları olan, kənarlarında söyüd bitən. Söyüdlü yollar. Söyüdlü bağlar. – Ey söyüdlü dərə, ey dumanlı dağ; Səfaya daldığım yerdir bu yerlə
is. Söyüd ağacları olan yer, söyüd olan yer. [Miraxurla Səfər] yaxındakı çayı keçib bir söyüdlükdə dayandılar
“Söyülmək”dən f.is
məch. Söyüşə məruz qalmaq. // Danlanmaq, məzəmmətlənmək. Hər gün söyülürəm, hey danlanıram; Bəlkə danlaqlardan xoşhallanıram
is. Nalayiq, qaba, təhqirli söz(lər). Bu söz Qurban üçün söyüşdən də pis oldu. T.Ş.Simurq. Hacı Aslan söydükcə qızışır, qızışdıqca söyüşünü qəlizləşdi
sif. və is. Söyüş söyməyə adət etmiş, çox söyüş söyən (adam). Söyüşçü adam. – Fərəc bəy … böyük şəhərlər gəzməsinə, məktəblərdə oxumasına baxmayaraq,
bax söyüşçü. Nadinc, söyüşkən, bu doqquz yaşında uşaq bütün müəllimləri təngə gətirmişdi. S.S.Axundov
“Söyüşmək”dən f.is
f. Bir-birini söymək, birbirinə nalayiq, qaba, təhqirli sözlər demək. Qonşular bir az söyüşdükdən sonra iş vuruşmağa müncər oldu
is. 1. Bir şey və ya hadisə haqqındakı anlayışın səslə ifadəsindən ibarət olan nitq vahidi; kəlmə. Sözün mənası
is. Danışıq, söz, dedi-qodu, mübahisə, narazılıq. Əsgər bostan suvaranların danışığını və söz-sovlarını qaldırmaq üçün Kosanın bostanına çatacaq miqda
1. Söhbət, danışılan sözlər. Söz-söhbəti naz oğlan; Keyf-damağı saz oğlan; Özün gələ bilməsən; Nə sözün var yaz, oğlan
sif. və is. Sözü, mətləbi, işarəni tez dərk edən, başa düşən; arif
ara s. Yeri gəlmişkən, yeri gəldikcə, söhbət əsnasında. Mirzə Kərim maaşının azlığını sahibkar olan Ağa Murad bəyə sözarası neçə dəfə söyləmişdisə də,
is. Əsərin (kitabın) axırında müəllif və ya naşir tərəfindən verilən son izah, məlumat, son söz
1. zərf Hər sözün əvvəlində, tez-tez. Hacı hər sözbaşı gözünün ucu ilə ona baxıb qorxa-qorxa davam edirdi
sif. və is. Dedi-qoduçu, sözgəzdirən, qeybətçi, xəbərçi, uydurma sözlər yayan, söz şişirdən. Sözbaz adam
is. Dedi-qoduçuluq, xəbərçilik, şayiə yayma, sözü şişirdib yayma, sözbazlıq eləmə
zərf Kəlməbəkəlmə, bir-bir, kəlmə-kəlmə. Sözbəsöz oxumaq
sözbir eləmək (olmaq) – sözü bir yerə qoymaq, gizlicə sözləşmək. [Mirzə:] Sözbir, əlbir olandan sonra yenə də [korluq] çəkmərik
is. Sözü bir eləmə, sözbirliyi, dilbirlik
is. və sif. Əsərdə, danışıqda yığcamlığa, məzmunun dərinliyinə, dolğunluğuna deyil, artıq sözlərə, uzunçuluğa yol vermə
sözdəyişdirici şəkilçi dilç. – ayrılıqda işlənməyən və sözlərin maddi hissəsinə bitişərək sözlər arasındakı qrammatik münasibəti bildirən, yəni həmin
is. dilç. Dildə sözlərin dəyişməsi, habelə belə dəyişmənin üsulları. Sözdəyişmənin məhsuldar növləri
sözdüzəldici şəkilçi dilç. – ayrılıqda işlənməyən, köklə sözdəyişdirici şəkilçilər arasında yer tutan, yəni sözlərin maddi hissəsinin axırlarına biti
is. dilç. Dildə sözlərin düzəlməsi, habelə bu düzəlmənin üsulları
sif. Məsləhət qəbul edən, deyilənə əməl edən, razılaşan, söz eşidən, sözə qulaq asan. Sözəbaxan oğlandır
sif. Deyilənə əməl etməyən, məsləhət qəbul etməyən, sözə qulaq asmayan. Sözəbaxmaz uşaq
zərf Yeri gəlmişkən, yerində, elə belə, məsəl üçün. [Balaş:] Dilbər, mən onu demədim, mən sözgəlişi deyirəm
sif. və is. Sözyayan, xəbərçi; arada söz, xəbər aparıb gəzdirən
sif. Məğrur, mütəkəbbir, dikbaş. Səkinə ərinin özünüsevən, sözgötürməz bir adam olduğunu bilirdi. M.İbrahimov
“Sözləşmək”dən f.is
f. 1. Bir-birilə danışıb razılığa gəlmək, razılaşmaq, müəyyən qərara gəlmək; qərarlaşmaq. Elçilər sözləşib evə qayıdırlar
sif. Deməyə sözü olan, ürəyində sözü olan, nə isə bir söz demək istəyən. Gülsabah atasının tez-tez ona baxmasının mənasını anladı; sözlü adam olduğunu
is. Lüğətlərdə izah və ya tərcümə ediləcək sözlərin tərkibi, lüğət üçün toplanmış sözlərin siyahısı. İzahlı lüğətin sözlüyü
sif. və zərf 1. Danışmadan, söz demədən, sözlə başa salmadan, sözlə ifadə etmədən. Sözsüz rol. – [Komandir:] Biz o qədər ünsiyyət bağlamışıq ki, sözsü
zərf Danışıqsız, mübahisəsiz, etirazsız, sakitcə. Abbas kişi hər işi sakitcə, sözsüz-sovsuz görməyi sevirdi
zərf Heç bir söz demədən, dinmədən, danışmadan, etirazsız. Təklifi sözsüzcə qəbul etdilər
sif. Dediyi sözün üstündə duran, sözündə sabit duran, dediyinə mütləq əməl edən. [Məşədi] …onun sözübütöv adam olduğunu yaxşı bilirdi
bax sözübütöv
sif. Hörmətli, nüfuzlu. Sözükeçən adam. – [Hacı Sultan] sözükeçər ağsaqqalların iştirakı ilə Həsənağa ilə olan ixtilafını həll etmək istədi