sif. Zəkası olan, fəhmli, zehinli, ağıllı, fərasətli, istedadlı, zəkası kəskin. Zəkalı qız. – Uşaq zəkalıydı, alnı ay kimi
is. Zəkalı adamın xassəsi; zəka sahibi olma, zehinlilik, fəhmlilik, istedadlılıq
sif. Zəkası olmayan, fəhmsiz, zehinsiz, istedadsız
is. Zəkasız adamın xassəsi; idraksızlıq, zehinsizlik, fəhmsizlik, fərasətsizlik, istedadsızlıq
is. [ər.] İslam dinində: əldə edilmiş mal və pulun halallığını təmin etməkdən ötrü, onun dini ehtiyaclar və fəqir-füqəraya verilmək üçün ayrılan hissə
[ər.] bax zəka. Nə əhlimizdə ayıqlıq əlaməti görünəydi; Nə bir para oxumuşlarda bu zəkavət olaydı! M
bax zəkalı
bax zəkalılıq
[ər.] bax zəkalı. [Şeyx Kəbir:] Lakin ən son yerin, zəki Sənan! Olacaq son nəfəsdə Gürcüstan. H.Cavid
sif. Çox acı, zəqqum kimi. Bu meyvə zəqqəto zəhərdir. // Həddən artıq turş
bax zəqqəto
is. [ər.] 1. Acı meyvəsi olan bir cins ağac; ağı ağacı. [Xortdan:] Odabaşıdan xahiş etdim ki, zəqqum ağacını mənə göstərsin
f. 1. Zəqqum vermək, zəqqum yedirmək. 2. vulq. Yedirmək, doydurmaq (acıqla deyilir). 3. məc. Acılamaq, zəhərləmək
qayıd. vulq. Yemək (acıqla deyilir). [Qurbanəli:] Bir əppəkdənzaddan ver, zəqqumlanaq. N.Nərimanov
is. [ər.] 1. klas. Alçalma, alçaqlıq, həqarət, rəzalət, xarlıq. Bu nə zəlalətdir? 2. Zillət, əzab və əziyyət, çətinlik, möhnət
is. [ər.] klas. Doğru yoldan azma, düz yoldan sapma (çıxma); sapqınlıq. □ Zəlalət əhli klas. – doğru yoldan azmış adam
is. [ər.] klas. Qaranlıq, zülmət. Sanki göydən yağırdı hüznü zəlam; Çulğayırdı cahan üzün zülmət. C.Cabbarlı
is. 1. Şirin sularda yaşayan, heyvanların bədəninə yapışıb onların qanını sormaqla dolanan xırda qurd
sif. [ər.] Zəlalətə düşmüş; yazıq, bədbəxt, həqir, fəqir, xar. Mən indi hazıram, ömrüm bu dəm tamam olsun; Belə zəlil (z
zərf Yazıq-yazıq, fağır-fağır
zərf [ər. zəlil və fars. …anə] klas. Zəlil kimi, bədbəxtcəsinə, yazıq-yazıq. Mənsur bu mərhəmətdən bir növ taqətə gəlib göz yaşı tökərək, bir sövti-zə
“Zəlilləşmək”dən f.is
f. Zəlil olmaq, xar olmaq, pis günə düşmək
is. Zəlalətə düşmüş adamın halı; zəlalət, xarlıq, həqirlik, yazıqlıq, bədbəxtlik. Şadlıq ilə saxladığın aşığı; Zəlilliklə (z
is. [ər.] Yer qabığının bəzi sahələrinin vulkanik və ya tektonik proseslər üzündən güclü titrəməsi; yer sarsıntısı
sif. Tez-tez zəlzələ olan, zəlzələ baş verən; zəlzələyə məruz qalan. Zəlzələli yerlər
is. [ər.] Məkkənin yanında olub, suyu dindar müsəlmanlar tərəfindən müqəddəs sayılan bir quyunun adı (klassik şeirdə təmizlik, paklıq, saflıq, duruluq
[ər.] 1. Dövr, zaman. Səni mənə bəxş elədi zəmanə; Yaxşı olan nəsib olmaz yamanə. M.V.Vidadi. [Heydər bəy:] Pərvərdigara, bu necə əsrdir, bu necə zəma
is. [ər.] Zaminlik, zamin olma. [Əbdüləli bəy:] Balaş, sizin təməs-sükün vaxtı dünən qurtarmışdır. Çünki mən zəmanət vermişəm
is. Zəmanət verən adam, zamin olan adam; zamin
is. [ər. zəmanət və fars. …kar] bax zaminkar
is. [fars.] Əkin yeri, tarla. Taxıl zəmisi. – Muğan səhraları bir tamaşadır; Buğda zəmiləri qoşa-qoşadır
is. [fars.] 1. klas. Yer, torpaq. Əhlizəmanə qanına çox təşnədir, zəmin; Qanın kimin tökərsə fələk, ol zaman içər
bax zəmin 3-cü mənada. [Məsmə:] Məni yuxu aparmırdı. Məruzəm üzərində çıxışda bulunan natiqlərə verəcəyim cavab üçün zəminə düşünürdüm
sif. Heç bir zəmini, əsası olmayan, əsassız, zəminədən məhrum
is. [ər.] köhn. Köhnə qrammatikada: əvəzliyin adı
is. zool. Taxılların arasında yaşayıb, onlara ziyan verən gəmirici (siçan)
is. [ər.] Ərəb əlifbasında “ü” saitini əvəz edən və hərfin üstündə qoyulan işarəsinin adı; piş
is. [fars. “zənburək”dən] 1. Qədimdə: adətən dəvə üstündə gəzdirilən kiçik top. Əlliyə qədər atlı yavaş-yavaş gəlirdi
is. köhn. Zənbərək atan, zənbərək topuna xidmət edən. Birinci güllə zənbərəkçini aşırıb dəvədən saldı
is. [ər.] İçinə şey qoymaq üçün küləşdən, qarğıdan, çubuqdan və s.-dən hörülmüş qab. [Qız] kanalın yaxınlığında zənbilini yerə buraxıb bir daş üstündə
zərf Zənbillər dolusu, zənbillərlə. Ət bazardan daşınıb mənzilə zənbilzənbil; Etmədi mədələri yağlı qidanı təhlil
is. Kiçik zənbil, balaca zənbil
is. Zənbil toxuyan və satan adam
is. Zənbil toxuma və satma işi, zənbilçinin peşəsi. Zənbilçiliklə məşğul olmaq
sif. Əlində zənbili olan, zənbildə şey aparan. Zənbilli qız
is. [ər.] klas. Arı, cır arı. Bağrım şan-şan olur zənbur evi tək; Gözüm ki sən gəzən otağa düşər. Q.Zakir
is. [ər.] Köklərində efir yağları olan tropik bitki. // Bu bitkinin ədviyyə kimi işlənən kökü. [Hacı Mehdi:] Qəndimi, çayımı, istiotumu, darçınımı, zə
sif. Zəncəfil səpilmiş, zəncəfil tökülmüş. Zəncəfilli qoğal