Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • ZÖHD

    is. [ər.] klas. Dinin qadağan etdiyi şeylərdən çəkinərək vaxtını ibadətə sərf etmə; pəhrizkarlıq (bəzən “zöhd və təqva”, “zöhdü təqva” şəklində işləni

    Tam oxu »
  • ZÖHR

    is. [ər.] Günorta. Elə isə sabah zöhr zamanı məni Qəsafə cameyinin qarşısında gözləyin. M.S.Ordubadi

    Tam oxu »
  • ZÖHRƏ

    is. [ər.] 1. astr. Günəş sisteminə daxil olan yeddi ulduzdan biri və bütün görünən ulduzların ən parlağı; Karvanqıran, Venera

    Tam oxu »
  • ZÖHRƏOTU

    is. bot. Qarşı-qarşıya yerləşmiş yarpaqları olan çoxillik zəhərli bitki (yarpaqlarından və gövdəsindən göy rəng hasil edilir)

    Tam oxu »
  • ZÖHRƏVİ

    sif. [ər.] tib. Əksər hallarda cinsi əlaqə ilə keçən. Zöhrəvi xəstəlik

    Tam oxu »
  • ZÖKƏM

    is. [ər.] Burnun daxili qişasının iltihabı nəticəsində burundan selik axma və tez-tez asqırma şəklində təzahür edən xəstəlik

    Tam oxu »
  • ZÖKƏMLİ

    sif. və is. Zökəm olmuş, zökəm xəstəliyinə tutulmuş (adam)

    Tam oxu »
  • ZÖVC

    is. [ər.] kit. Kişi, ər. Demək, Mahmudun atası Allahın rəhmətinə vasil olandan hənuz zövq ixtiyar etməyibsən

    Tam oxu »
  • ZÖVCƏ

    is. [ər.] kit. Arvad, həyat yoldaşı, qadın. Taleyin varmış, əzizim, Jasmen! Daha dilbərdir ölən zövcəndən

    Tam oxu »
  • ZÖVQ

    is. [ər.] 1. Hər hansı bir xoş təəssüratdan duyulan sevinc hissi, məmnunluq hissi; ləzzət, həzz, nəşə

    Tam oxu »
  • ZÖVQ-SƏFA

    [ər.] bax zövq 5-ci mənada. Bir ay belə zövq-səfa ilə vaxt keçirib, yazıq Əsmaya yenə bir xəbər yollamadılar

    Tam oxu »
  • ZÖVQLƏNMƏ

    “Zövqlənmək”dən f.is

    Tam oxu »
  • ZÖVQLƏNMƏK

    f. Zövq almaq, ləzzət aparmaq, nəşələnmək. Vaqif yağışdan sonra təmizlənib, işıldayan otlara və çiçəklərə baxıb zövqlənirdi

    Tam oxu »
  • ZÖVQLÜ

    sif. 1. Yaxşı zövqü olan (bax zövq 3-cü mənada). 2. Zövq verən, nəşə verən, kef verən

    Tam oxu »
  • ZÖVQSÜZ

    sif. 1. Zövqü olmayan (bax zövq 3-cü mənada). Zövqsüz adam. // Estetik tələblərə cavab verməyən, gözəllikdən, incəlikdən məhrum

    Tam oxu »
  • ZÖVQSÜZCƏSİNƏ

    zərf Zövqsüz, yaxşı zövqə, zərifliyə, incəliyə, estetik tələblərə uymaz bir surətdə. …Bu da müharibədən əvvəl zövqsüzcəsinə və savadsızcasına çəkilmiş

    Tam oxu »
  • ZÖVQSÜZLÜK

    is. Yaxşı zövqün, gözəllik duyğusunun olmaması; pis zövq

    Tam oxu »
  • ZÖVQÜ SƏFA

    bax zövq-səfa. Bayram günüdür, zövqü səfa xanələr içrə; Cananım oturmuş neçə cananələr içrə. Q.Zakir

    Tam oxu »
  • ZUBUL

    is. Odun doğramaqda, bərk materialda deşik açmaqda istifadə olunan mıxça

    Tam oxu »
  • ZUMAR

    is. məh. Qış ehtiyatı. Hamının anbarında üzümü, narına-heyvasınatan qış zumarı [var]. Mir Cəlal

    Tam oxu »
  • ZÚMMER

    is. [alm. Summer] tex. Səs siqnalları vermək üçün radiotexnika və telefoniyada işlədilən elektrik cihazı və cihazda eşidilən qırıq səs

    Tam oxu »
  • ZUR

    klas. bax zor. Bir tərəfdə görürəm qüvvəti-zur; O biri yanda bilik, fənn, şüur… Ə.Nəzmi. Qızlara insan deyib; məxluq edir başına zur

    Tam oxu »
  • ZURNA

    is. Nəfəslə çalınan boruşəkilli, ağzıgen, kəskin səsli musiqi aləti. Zurna çalmaq. – Birdən qulağıma zurna səsi gəldi

    Tam oxu »
  • ZURNA-BALABAN

    is. Zurna və balaban. [Qarovulçu:] Odur kəndin camaatı, uşaqlıböyüklü zurna-balabanla buraya gəlirlər

    Tam oxu »
  • ZURNA-BALABANLI

    sif. Zurna və balaban çalınan (çalğılı). [Tükəz qarı:] Sənə toy lazımdır, kişi, özü də zurna-balabanlı bir toy… S

    Tam oxu »
  • ZURNA-QAVAL

    is. Zurna və qaval. Zurna-qaval səsi. – Çalma, dəxi bu zurnaqavalın işə keçməz! Bifaidədir, cəngü cidalın işə keçməz! Ə

    Tam oxu »
  • ZURNAÇI

    is. 1. Zurna çalan çalğıçı. Qızı öz kefinə qoysan ya zurnaçıya gedər, ya halvaçıya. (Ata. sözü). Zurnaçılar çalmağa başlayırlar

    Tam oxu »
  • ZURNAÇILIQ

    is. 1. Zurnaçının işi, peşəsi, sənəti. 2. məc. Uzunçuluq, boşboğazlıq, naqqallıq

    Tam oxu »
  • ZÜBDƏ

    is. [ər.] köhn. 1. Ən çox bəyənilmiş hissə. 2. Nəticə, xülasə. 3. Qaymaq

    Tam oxu »
  • ZÜHƏL

    is. [ər.] Saturn planetinin ərəbcə adı (klassik şeirdə gözəlin surəti buna bənzədilir)

    Tam oxu »
  • ZÜHUR

    [ər.] Zahir olma, meydana çıxma, görünmə, çıxma. Günəşin zühuru. Ayın zühuru. – Hər zərreyi-zahirin zühuri; Bir özgəyə bağlıdır zəruri

    Tam oxu »
  • ZÜKUR

    is. [ər. “zəkər” söz. cəmi] klas. Kişilər. Hər yerdə zükur və ünas bimaristanları olurdu ki, qərib və bikəs mərizlərə orada müalicə edib pərəstar olur

    Tam oxu »
  • ZÜLAL

    is. [ər.] 1. Saf, sərin, dadlı su (klassik şeirdə adətən təmizlik, saflıq rəmzi kimi işlənmişdir). Şəfayi-vəsl qədrin hicr ilə bimar olandan sor; Züla

    Tam oxu »
  • ZÜLALİ

    sif. [ər.] biol. Zülala aid olan, zülaldan ibarət olan. Zülali birləşmələr. Zülali maddələr

    Tam oxu »
  • ZÜLAM

    [ər. zəlam] klas. 1. bax zülm. 2. bax zülmət. Ətraf zülam içində yeksər; Göylərdə görünməyir bir əxtər

    Tam oxu »
  • ZÜLF

    is. [fars.] şair. Saç (xüsusilə üzün iki tərəfində sallanan tellər). Təbriz üstə Marağa; Zülfün gəlməz darağa; Axtarıram yarımı; Düşüb soraq-sorağa

    Tam oxu »
  • ZÜLFLÜ

    sif. Zülfü, zülfləri olan. Pərişan zülflü gözəl

    Tam oxu »
  • ZÜLM

    is. [ər.] Ədalət və insafa zidd olan hal və hərəkət, güclünün gücsüzə qarşı göstərdiyi amansız təzyiq, haqsızlıq, insafsızlıq, ədalətsizlik, cəfa

    Tam oxu »
  • ZÜLMAT

    bax zülmət

    Tam oxu »
  • ZÜLMATLI

    bax zülmətli. Vərəmli, zülmatlı zindan görünür; Hər gül bir zəhərli tikan görünür. M.Rahim

    Tam oxu »
  • ZÜLMƏT

    is. [ər.] 1. Qaranlıq. Axşamdır, gün batmış, şəfəq saralmış; Çölə zülmət çökmüş, hava qaralmış. A.Səhhət

    Tam oxu »
  • ZÜLMƏTXANA

    is. [ər. zülmət və fars. …xanə] klas. Qaranlıq yer. Yatıbsan, oyan, dağlar! Al-yaşıl boyan, dağlar! Bura zülmətxanadır; Necədir o yan, dağlar! (Bayatı

    Tam oxu »
  • ZÜLMƏTLİ

    sif. Qaranlıq. Sən gözləmirmisən yaşamaqdan çox il hələ; Zülmətli yollar içrə gəzirsən neçin belə? A

    Tam oxu »
  • ZÜLMKAR

    is. [ər. zülm və fars. …kar] Zalım, zülm edən, müstəbid. Əzəl fürsət bizdə idi həmişə; İndi fürsət zülmkara düşübdü

    Tam oxu »
  • ZÜLMKARCASINA

    zərf Zalımcasına, insafsızcasına, amansızcasına

    Tam oxu »
  • ZÜLMKARLIQ

    is. Zülm etmə, zalımlıq etmə, zülmkarlara xas olan hal və sifət. Deyirlər, məclislərdə mənim zülmkarlığımdan danışırsan

    Tam oxu »
  • ZÜLUM

    sif. [ər. zəlum] klas. 1. Həddindən artıq zülm edən, haqsızlıq edən, qəddar, çox zalım. 2. Zülm. Cahan, cahan deyil daha, züluma aşiyanədir; Qalıbsa ə

    Tam oxu »
  • ZÜLÜM-ZÜLÜM

    zülüm-zülüm ağlamaq – acı-acı ağlamaq, zar-zar ağlamaq. …Bir maral yerə uzanıb gözlərinin yaşını abineysan kimi tökür, zülüm-zülüm ağlayırdı

    Tam oxu »
  • ZÜMRƏ

    is. [ər.] 1. Silk, ictimai təbəqə, sinif. Ziyalı zümrəsi. – Mirzə Səməd şəhər məktəbini qurtarıb iyirmi yaşından etibarən məmur zümrəsinə daxil olmuşd

    Tam oxu »
  • ZÜMRÜD

    [ər.] 1. is. Yaşıl rəngli qiymətli daş. 2. Sif. mənasında. Zümrüddən qayrılmış. Zümrüd bilərzik. Zümrüd üzük qaşı

    Tam oxu »