sif. 1. Əsil-nəcəbi olan, nəcabətli, əsil. Əsilli adam. – Xotkar qızı, şah nəsilli; Ağır elli, xan əsilli
is. 1. Xalislik, saflıq. Bu qızılın əsilliyi məhəkdə məlum oldu. 2. Təmizlik, nəciblik, alicənablıq, comərdlik
sif. 1. Əsli, əsası olmayan; doğru, gerçək olmayan; yalan, uydurma. Əsilsiz xəbər. Əsilsiz şayiələr. – Əsilsiz söz sahibinə üz qarası gətirər
is. 1. Əsassızlıq, həqiqətdən uzaqlıq. Xəbərin əsilsizliyi. 2. Əsli-nəsəbi olmama, nanəciblik
is. [ər. əsil və fars. …zadə] köhn. 1. Zadəgan, kübar (xan, bəy). Bir adam ki … Müqim bəy Cavanşir kimi bir əsilzadənin mühafizi ola, daha nə üçün vəz
əsim-əsim əsmək – bərk titrəmək. Əynində paltarı əsim-əsim əsir. Hirsindən əsim-əsim əsmək. – [Telli:] Bədənim əsim-əsim əsir… Heç əqlimə gəlməyən iş
is. [ər.] 1. Müharibədə ələ keçirilən düşmən əsgəri, zabiti və s. Hərbi əsir. Əsir düşmək. Əsir olmaq
top. dan. Yoxsul, hüquqsuz, yazıq, aciz, kimsəsiz adamlar. □ Əsir-yesir eləmək dan. – əsir etmək, məftun etmək
“Əsirgəmək”dən f.is
f. 1. Rəhmi gəlib qorumaq, saxlamaq, hifz etmək, himayə etmək. [Səlim qızı:] Ulu tanrım, sən bu yetim yavrucuğu əsirgə!… C
“Əsirgənmək”dən f.is
məch. 1. Qorunmaq, saxlanmaq, himayə edilmək, hifz edilmək. Pəriyəm, durmuşam mərdü mərdanə; Əsirgənmə bu meydandan, ey Qədir! Aşıq Pəri
is. 1. Əsir düşmüş adamın hal və vəziyyəti, bu vəziyyətdə keçirilən həyat. Əsirlikdən qayıtmaq. Əsirlikdə olmaq
is. [fars.] məh. Arabanın at qoşulan iki uzun tirlərindən hər biri. Arabanın əskeşi sınmışdır
sif. 1. Keçmiş, köhnə. Əski adətlər. Əski qayda və ənənələr. Əski moda. Əski üsullarla işləmək olmaz
bax əsgi
sif. 1. Bütün olmayan, naqis, natamam, çatışmayan. Üç manatdan otuz qəpik əskik. Parça 3 santimetr əskikdir
zərf Lüzumsuz, artıq, yersiz, namünasib; ədəb, nəzakət həddini aşan. Əskik-artıq danışmaq
zərf Pis-pis, alçaq-alçaq, pis adamlar kimi. Əskik-əskik danışmaq. // sif. İnsanı alçaldan. Əskik-əskik söhbətlər
is. Qüsur, nöqsan, çatışmayan cəhət. Düzəlib işlərin əskik-gərəyi; Millətin dərdinə dərman oldu. M.Ə
is. 1. Çatışmazlıq, azlıq, natamamlıq, naqislik. □ Əskikliyə düşmək – ehtiyaca düşmək, yoxsullaşmaq. 2
“Əskildilmək”dən f.is
məch. Azaldılmaq, əskik edilmək, əskik hala salınmaq
“Əskilmək”dən f.is
f. 1. Bütöv bir şeyin bir qismi yox olmaq. Şüşənin ağzını möhkəm qapamasan, spirt uçub əskiləcək. // Azalmaq
“Əskiltmək”dən f.is
f. 1. Əskik etmək, azaltmaq. Lampanın işığını bir az əskilt. Sürəti əskiltmək. Tələblərini əskiltmək
“Əskimək”dən f.is
bax əsgiləşmək. Ən yaxşı sözləri seçərək bir-bir; Bunlar əskimişdir, – deyə uduxur. S.Vurğun
f.sif. Köhnəlmiş. Şamil [Aslan bəyi] diqqətlə müayinə etdi, … onda əskimiş, gəmiklərinə qədər işləmiş beş-altı xəstəlik tapdı
zərf [ər.] Heç, heç bir vaxt, qətiyyən. Bu işdən onun əsla xəbəri olmamışdır. – [Rüstəm bəy:] Sizin şimalda kişilər həlimdirlər ki, arvadları və ya qı
is. [ər. “silah” söz. cəmi] Silah. Evlərə od vurulduqda gizlin əsləhə anbarı partladı, çox qiymətli şeylər tələf oldu
sif. Silahlı, silahlanmış. Əsləhəli adamlar. – [Sadıq bəy:] Tamam kənd əhli də yaraqlı, əsləhəli onun buyruqlarına itaət eləməkdədirlər
zərf [ər.] 1. Nəsli, əsli etibarilə, əsilcə, soyca. O, əslən azərbaycanlıdır. Bəsrədə böyümüşdür, lakin əslən gürcüstanlıdır
is. Yaya yaxın açan və gözəl iyli gül. Əslibahar qızılgülə çatmaz
1. “Əsmək”dən f.is. 2. bax əsməcə. Əsmə azarı. Əsmə tutmuşdur. – Məs geyinib, məsi var; Canında əsməsi var
is. Bədənin və ya onun ayrıayrı hissələrinin titrəməsi şəklində təzahür edən xəstəlik. Başladı əsməcə tutmuş adamlar kimi titrəməyə
sif. Əsməcə xəstəliyinə tutulmuş, əsməsi olan
f. 1. Titrəmək. Soyuqdan yarpaq kimi əsirdi. Dodağı əsmək. Əli əsmək. Başı əsmək. – Xədicə əli əsə-əsə (z
is. bot. Qovağın bir növü
sif. [ər.] Qarabuğdayı, qarayağız. Əsmər qadın. Əsmər bənizli. – Yenə də bir vuraydı qəlbimiz gizli-gizli; Sən, ey əsmər bənizli! M
“Əsmərləşmək”dən f.is
f. Qaralaşmaq, qarabuğdayı olmaq. O gənc qadının … günəşdən əsmərləşən gənc çöhrəsində bir bahar təravəti duyulurdu
is. Qarabuğdayılıq, qarayağızlıq
is. [ər.] Vaxt, zaman, an. Bu əsnada küçədə hay-küy qalxdı. – Bu əsnada yaxındakı uca dağın təpəsində gözəl bir qız surətində nurani bir kölgə zahir o
is. [ər. “sinf” söz. cəmi] Sənətkarlar, peşəkarlar (dükançılar, dəmirçilər, misgərlər və s.); kustar – …Məclisdə oturan əsnaflar … rusca danışılan mət
is. Sənətkarlıq, peşəkarlıq, kustarlıq
bax əspərək. Keçmişdə xalq təbabətində qızılcaya qarşı çox işlənən əsnəgülü bitkisinin tərkibində alkoloidin tapılmasını xüsusilə qeyd etmək lazımdır
1. sif. Çox əsnəyən. 2. is. Əsnəmə. Əsnək gəlmək. – Əsnək əsnək gətirər. (Ata. sözü). 3. anat. Ağız boşluğundan qırtlağa gedən deşik