DƏYMƏK I f. Toxunmaq. Daş atanın daşı özünə dəysin; Toxunmasın dırnağına Vətənin (Aşıq Şəmşir). DƏYMƏK II f
DIRNAQ I is. Əl və ayaq barmaqların bərk və iti ucu. Kim bilir, bayaqdan dırnaqlarını tutdurmağa getmişdi (C
DİK I sif. Şaquli. Çox keçməmiş dik yoxuşla Lətifəgilin evinə sarı qalxdı (M.Hüseyn). DİK II f. Zilləmək
DİL I is. anat. Ağızda olan çox əzələli ət parçası. Ay keçdi, ilim yandı; Köynəkdə milim yandı; Dərddən ürək tutuşdu; Ağızda dilim yandı (Bayatı)
DİN I is. [ ər. ] Üstqurum formalarından biri. Zülm nə din bildi, nə dil, nə Vətən; Cəhalət uydurdu İslam adına (B
DİRRİK I is. Yaşayış. Ağlamaq istəyirəm, gözlərimdən yaş gəlmir; Bu nə güzəran, bu nə dirrikdir? (S.Vurğun)
DİVAN I is. [ fars. ] Oturmaq və uzanmaq üçün taxt. Əkbər stəkanı götürüb, çəkilib kənarda bir divan üstündə oturdu (İ
DOĞRU I sif. Düzgün, həqiqi. Haşım bunları düz və doğru adam bilib, bunlarla tanış oldu (B.Talıblı). DOĞRU II qoşma İstiqamət mənasında işlədilən qoş
DOLAMA I is. tib. Dırnaq altının iltihab verməsi, irinlənməsi. Barmağına dolama çıxıb. DOLAMA II sif
DOLAMAQ I f. Sarılmaq, qucaqlamaq. Sevgilim! Qolunu dola boynuma; Kəlmələr od kimi düşsün dilindən (S
DOLANMAQ I f. Gəzmək, fırlanmaq. Quzeydəki qara da; Göydə quşlar dolanır (B.Azəroğlu). DOLANMAQ II f
DOLU I is. coğr. İlin isti dövründə buz halına düşən yağıntı. Cıdır meydanına dolu yağanda; Bəxtinə yəhərsiz bir yabı düşər
DON I is. Uzun qadın paltarı. Qızılgüldən, lalədən; Don biçib gey qırmızı (Ə.Cəmil). DON II is. Şaxta
DONDURMA I is. Müxtəlif şeylərdən hazırlanmış dadlı yemək. Dənizdə dondurma yemək istəyirəm, gətir. DONDURMA II sif
DONLUQ I is. Maaş, əməkhaqqı. Nəcəf, hacını zorla razı salmışam, donluğu qabaqcadan sənə verəcəkdir (Q
DÖVLƏT I is. [ ər. ] Hökumət. DÖVLƏT II is. [ ər. ] Əmlak, var, sərvət. Dövlət ki yerin deyişindən çıxmaz (Ə
DÖVR I is. [ ər. ] Dolanma; bir şeyin öz oxu ətrafında hərəkəti. Nolaydı, anamız Yer kürəsi də; Laylalar qoynunda dövr eləyəydi (B
DÖVRƏ I is. [ fars. ] Dərin nimçə. Bu dəfə onun əlində içi plov dolu dövrə vardı (Ə.Cəfərzadə). DÖVRƏ II is
DURU I sif. Sulu, qatı olmayan. Dəsturov ərizələri və sair kağızları dəmir qələm və duru mürəkkəblə yazmaz idi (Ə
DUVAQ I is. [ ər. ] Örpək. Dönüb baxdılar. Zərnigar da üzündəki duvağı araladı (İ.Şıxlı). DUVAQ II is
DÜYÜN I is. Toy. Bir düyün quracaq işin sonunda; Mən də süzəcəyəm onun toyunda (S.Rüstəm). DÜYÜN II is
DÜZ I is. coğr. Qurunun hamar, alçaq-hündürlük fərqləri az olan sahəsi. Haqqım yoxdu yamacına düz deyim onun; Ölüm adlı bir araba durur qapıda (M
EFİR I is. [ yun. ] Fəza, hava. Kürsülərdə, efirdə, zəhərləyib havanı; İndi meydan sulayır neçə söz pəhləvanı
EHTİYAT I is. [ ər. ] Tədarük, yaşayış üçün toplanılan vəsait. Şoferdən də bir litr benzin al, özünə ehtiyat saxla (S
ELƏ I əvəz. İşarə etmək məqsədilə işlədilir. Cahanda yox elə bir qüvvə baş əyim ona mən (C.Cabbarlı)
ENERJİ I is. [ rus. ] fiz. Cərəyan, işıq. Kinonun maraqlı yerində enerji kəsildi. ENERJİ II is. [ rus
EŞQ I is. [ ər. ] Məhəbbət, sevgi. Salam, inandığım o əziz günə; Eşqin, gözəlliyin böyüklüyünə (S.Vurğun)
EVLİ I is. Mənzili olan. O, dağdan düşüb həmin bu kəndin yerində olan dörd evli binəyə gəlir, uşağı qadınına göstərir (M
Ə I Azərbaycan əlifbasının yeddinci hərfi. Ə II nida Çağırış, xitab, müraciət bildirir. Başa düşmürəm, nəyi deyirsən ə, bir adam kimi danışsana! (Q
ƏKMƏK I f. Basdırmaq. Quba bağlarında şitillər alıb; Alma da, armud da, ərik də əkdi (S.Vurğun). ƏKMƏK II f
ƏQRƏB I is. [ ər. ] Saatda vaxtı göstərən dəmir mil. Qucaqlaşıb öpüşdü saatın əqrəbləri... (O.Sarıvəlli)
ƏLƏM I is. [ ər. ] Kədər, qəm, qüssə, dərd. Ələmlər qəlbinə sirdaş kəsildi; Nə dilin açıldı, nə üzün güldü (B
ƏLLİ I say 49 sayından sonra gələn rəqəm. Tükəzbanın olub həm əlli yaşı; Onu sən al əlimdən, ya ilahi! (M
ƏMƏL I is. [ ər. ] İş, hərəkət. Son zamanlar Dəryanın sözü ilə əməli arasında gizli bir təzad gördüm (S
ƏNTƏR I is. [ ər. ] zool. Meymun cinsi. Gözünün üstündə buxara papaq; Əntərə bənzəyir o kor yapalaq (S
ƏR I is. Arvadın həyat yoldaşı. Sən xoşbəxtsən, Mədinə, çünki sənin ərin var! (Ə.Əylisli). ƏR II is. İgid, cəsur
ƏRZ I is. [ ər. ] Yer, torpaq. Ərzi qan içində yox; Azad və xoşbəxt görək (Ə.Cəmil). ƏRZ II is. [ ər
ƏSƏR I is. [ ər. ] Bir adamın yaratdığı şey, iş. Bu əsər ümumiyyətlə, ədəbiyyatımızda bir dönüşdür (S
ƏSMƏ I is. bot. Çöl bitkisi. Talada əsmə əlindən yerimək mümkün deyildi. ƏSMƏ II is. Titrəmə, titrəyiş
FAL I is. [ fars. ] Tale və bəxtdən xəbər vermək üçün fal açmaq. Qarı dua etməkdən, fal açmaqdan yorulmuş (B
FAZA I is. [ yun. ] Mərhələ, dövr. FAZA II is. [ yun. ] tex. Generatorun hər bir sarğı qrupu. Transformatordan kəndə üç faza gəlir
FERMA I is. [ fr. ] Kolxoz və sovxozlarda ixtisaslaşdırılmış təsərrüfat. FERMA II is. [ fr. ] tex. Çatı
FƏNN I is. [ ər. ] Elm, bilik. Elmə, fənnə, üdəbayə baxalım nifrət ilə (M.Ə.Sabir). FƏNN II is. [ ər
FƏSİL I is. [ ər. ] İlin dörd qismindən hər biri. Dəyişdi fəsillər, dolandı illər; Axdı gah bulanıq, gah duru sellər (M
FİQUR I is. [ lat. ] riyaz. Qapalı xətlə məhdudlaşdırılmış düz səthin hissəsi. Bu fiqurun çəkilməsinə on dəqiqə vaxt sərf etdi
FİL I is. zool. Ən nəhəng, xortumlu heyvan. Hindistandakı fillər istiyə daha dözümlü olurlar. FİL II is
FORMA I is. [ lat. ] Xarici görünüş. Onun forması mənə yaxşı təsir bağışlayır. FORMA II is. [ lat. ] Rəsmi paltar (hərbi və mülki xidmətçilər və məktə
GƏR I is. bot. Tut ağacının bir növü. Bağban öz bağında gər əkdi bir gün (Aşıq Şəmşir). GƏR II sif. Yoğun
GƏRƏK I is. Lazım, zəruri, vacib. Səbr elə, ehtiyat gərək... (S.Vurğun). GƏRƏK II is. modal Ehtimal, arzu, təkid mənalarını ifadə edir
GƏZ I is. Halvaya bənzər Şərq şirniyyatı. Molla Musa gəzdən bir az götürüb ağzına qoyduqdan sonra yenidən söhbətə başladı