CİNS

1
I
сущ.
1. пол:
1) совокупность признаков организма, обеспечивающих размножение, по которым различаются мужские и женские особи
2) каждый из двух разрядов живых существ (мужчин и женщин, самцов и самок), различающихся по этим признакам. Qadın cinsi женский пол, kişi cinsi мужской пол, təbii cins естественный пол, hər iki cinsdən olan şəxslər лица обоего пола
2. порода (целостная устойчивая группа сельскохозяйственных или некоторых других животных одного вида, обладающая определёнными признаками или особенностями, передающимися по наследству). Yerli cins местная порода, ətlik cinslər мясные породы, südlük cinslər молочные породы, zərifyunlu qoyun cinsi тонкорунная порода овец, Qarabağ cinsindən olan at лошадь карабахской породы, yeni cinslərin alınması (yetişdirilməsi) выведение новых пород, cinsin cırlaşması вырождение (измельчание) породы
3. род:
1) биол. группа животных или растительных организмов, объединяющая близкие виды. бот. monotip cins монотипный род, politip cins политипный (многотипный) род, sədəflilər cinsi род перламутровых
2) разновидность, сорт, тип чего-л. Maddənin cinsi род вещества
3) лингв. в русском языке: грамматический класс слов, характеризующийся определёнными падежными окончаниями и особенностями согласования. Cins kateqoriyası категория рода, orta cins средний род, ümumi cins общий род, isimlərin cinsinin təyini определение рода имён существительных, sifətlərin cinsə görə dəyişməsi изменение прилагательных по родам, cinsə görə uzlaşma согласование в роде
4. породность (принадлежность сельскохозяйственных животных к потомству определенной породы); см. cinslik . Sürünün cinsinin yaxşılaşdırılması улучшение породности стада
II
прил.
1. породный:
1) относящийся к породе, производимый с учётом особенностей пород. Mal-qaranın cinsə görə rayonlaşdırılması породное районирование скота
2) породистый (с ярко выраженными признаками хорошей породы); чистопородный, высокопородный, чистокровный; племенной. Cins at породистая (чистокровная) лошадь, cins inək породистая (племенная) корова, cins mal-qara породистый (племенной) скот
2. племенной (оставленный для продолжения потомства породы). Cins döllük buğa племенной бык-производитель
3. сортовой:
1) относящийся к определенному сорту (категории, разряду) по качеству, расценке
2) связанный с принадлежностью к определенному сорту. Bağların cins tərkibi сортовой состав садов, cins keyfiyyəti сортовое качество, cins təmizliyi сортовая чистота
3) принадлежащий к какому-л. ценному, высококачественному сорту; сортный. Cins toxum сортовые семена, cins buğda сортовая пшеница
4. родовой:
1) биол. относящийся к роду как группе животных или растительных организмов; объединяющий близкие виды
2) относящийся к роду как грамматической категории (в русском языке). Sifətlərin cins şəkilçiləri родовые окончания прилагательных
◊ bəşər cinsi: 1. род человеческий; 2. человек
2
I
сущ. джинсы (одежда спортивного стиля из прочной хлопчатобумажной ткани, прошитая цветными нитками)
II
прил. джинсовый. Cins parça джинсовая ткань, cins kostyum джинсовый костюм, cins şalvar джинсовые брюки, cins yubka джинсовая юбка
CİNOTU
…CİNS
OBASTAN VİKİ
Actinotia (cins)
Aedophron (cins)
Alaca (cins)
Alaca (lat. Zygaena) — Pulcuqluqanadlılar dəstəsinə aid Kəpənək fəsiləsi. == Təsviri == Orta ölçüyə malikdir. Ön qanadları iri və ləkəlidir. Göy və ya, yaşıl metal rəngində olurlar. Günün əsasən şəfəq saçarkən aktiv olurlar. Bəzi növləri isə gecə həyatı keçirir. Pupları qısa enlii formaya malik olurlar. == Sistematikası == == Ədəbiyyat == K. A. Efetov, W. G. Tremewan & G. M. Tarmann (eds). Proceedings of the 7th International Symposium on Zygaenidae.
Anax (cins)
Anax (Anax, "lord, kral, zadəgan") — İynəcələr dəstəsinə aid cırcırama cinsi.
Antoforalar (cins)
Antofora (lat. Anthophora) — Apidae fəsiləsinə mənsub arı cinsi. Dunyanın arılar faunasında bu cinsin 14 yarımcinsinə daxil olan 348 növü məlumdur. == Biologiyası == Tək yaşasalarda koloniya şəklində yayılırlar. Torpaqda olan boş yarıqlarda yuva qururlar. == Yayılması == Demək olar ki, Antarktidadan və Avstraliyadan başqa dünyanın hər yerində yayılmışlar. Ən çox növlərinə Afrikada rast gəlinir. Palearktikada 203, Rusiyada 42 , Azərbaycanda, o cümlədən Naxçıvan MR-də 27 növü yayılıb == Xarakteristikası == İri və orta ölçülü arılardır. Xortumu uzun olur.
Antoforidlər (cins)
Antofora (lat. Anthophora) — Apidae fəsiləsinə mənsub arı cinsi. Dunyanın arılar faunasında bu cinsin 14 yarımcinsinə daxil olan 348 növü məlumdur. == Biologiyası == Tək yaşasalarda koloniya şəklində yayılırlar. Torpaqda olan boş yarıqlarda yuva qururlar. == Yayılması == Demək olar ki, Antarktidadan və Avstraliyadan başqa dünyanın hər yerində yayılmışlar. Ən çox növlərinə Afrikada rast gəlinir. Palearktikada 203, Rusiyada 42 , Azərbaycanda, o cümlədən Naxçıvan MR-də 27 növü yayılıb == Xarakteristikası == İri və orta ölçülü arılardır. Xortumu uzun olur.
Ayıcalar (cins)
Azad (cins)
Azad — tut ipəkqurdu cinsi. 1949-cu ildə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat İpəkçilik İnstitutunda professor R. A. Hüseynov yetişdirilmişdir. Qurdun rəngi tam ağ deyildir. Bədənini 2 və 5-ci buğumunda bir cüt yarımayşəkilli, qəhvəyi xallar var. Baraması ağ, uzunsov buğumludur, yaxşı açılır, orta çəkisi 1,8–2,2 qram olur. Baramada ipəyin miqdarı 20–21%-dir; ipək teli hamardır.
Azərbaycan (cins)
Azərbaycan — tut ipəkqurdu cinsi. 1949-cu ildə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat İpəkçilik İnstitutunda professor R. A. Hüseynov yetişdirmişdir. Xarici mühitə çox həssasdır. Qurdu ağ olur, dərisi üzərində heç bir xal yoxdur. Baraması ağ və oval formalı, orta çəkisi 1,8 qram, baramada ipəyin miqdarı 22%-dir.
Baza (cins)
Kəkilli çalağan (lat. Aviceda) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Cins
Cins (insan)
Brameya (cins)
Catocala (cins)
Cins (biologiya)
Cins (latınca genus) - yarımcinsləri birləşdirən taksonomik kateqoriya. Təsnifat ierarxiyasında fəsilə qrupundan aşağında, növ qrupundan isə yuxarıda yerləşir. Hər bir nominal cinsin tipini "tipik növ" adlı, nominal növ təmsil edir. Tərkibinə tipik növ daxil olan yarımcins cinsin öz adını daşıyır. Yarımcins canlının adında cins ilə növ ifadə edən sözlərin arasında yazılır, məsələn Microtus (chionomys) nivallis. Növdən yüksək taksonomik kateqoriyalar uninominaldırlar, odur ki, bir sözdən ibarətdirlər. Cinsin adı ismin adlıq halında olmalı və böyük hərflə yazılmalıdır, məsələn Felis, Primula, Bacillis. Beynəlxalq kodeksin botanika nomenklaturasına görə cins qrupuna, cins və yarımcins (subgenus) müstəsna olmaqla, seksiya (sectio), yarımsıra (subseries) kateqoriyaları daxildir. Bunların adı uninominal deyil, ranq və taksonun kombinasiyasıdır. Məsələn, Primula series Acaules.
Cins (insan)
Cins (cinslilik olaraq da adlandırılır ) , kişi və qadının arasındakı cinsilik əsaslı bioloji fərqliliyi və feminist nəzəriyyədə qadın və kişi davranışı arasındakı ictimai olaraq inşa edilmiş fərqlilikləri göstərən və bu istiqamətiylə fərqli məzmunlarda fərqli istifadəyə sahib bir anlayışdır. Gender anlayışı , bir fərdin sahib olduğu fiziologiya , bioloji və genetik xüsusiyyətləri olaraq da təyin oluna bilər. Bu xüsusiyyətlər fərdlər arasında bərabərsizliyin meydana gəlməsi üçün bir səbəb deyil. Bu xüsusiyyət yalnız cinsiyyət fərqi yaradır. Yenə tibb elmlərində gender iki şəkildə; dişi və kişi cinsiyyət olaraq ikiyə ayrılır. == Bioloji və ictimai cinsiyyət == İctimai cinsiyyət anlayışı , bioloji cinsiyyətdən fərqli olaraq , bir adamın , "sosial " və ya " psixoloji" cinsiyyətini müəyyən edir. Söz mövzusu anlayış İngilis dilindən , xüsusilə ictimai cinsiyyət ( gender) ilə bioloji cinsiyyət (sex) arasındakı ayrı-seçkiliyin fərqinə varmaq üçün alınmışdır. Türk dilində " gender " hər iki mənada da istifadə edilə bilər; cəmiyyət və ictimai elmlərdə bu anlayış (gender) xüsusiyyət bir texniki termin olaraq funksionallıq qazanmaqdadır. Bioloji mənada , iki cins vardır : Qadın və kişi. Artma sistemləri , bu cinsiyyətləri ayıran xüsusiyyətdir.
Cins dəyişdirici
Cins dəyişdirici' - (ingiliscə gender changer, rusca разнополый переходник) – hər iki ucunda ya çəngəl, ya da yuva olan bağlayıcı (konnektor). O, çəngələ qoşulduqda rozet olur və tərsinə; bu qayda ilə iki çəngəli və ya iki rozeti birləşdirmək olar. == Ədəbiyyat == İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Collimorpha (cins)
Collimorpha (lat. Collimorpha) — Pulcuqluqanadlılar dəstəsinə, Ayıcalar fəsiləsinə aid kəpənək cinsi.
Cyrebia (cins)
Danaidlər (cins)
Danaidlər (lat. Danaus) — Nymphalidae fəsiləsinə və Danainae alt fəsiləsinə daxil olan kəpənək cinsi. == Növləri == Danaus cleophile (Godart, 1819) — Yamayka monarxı Danaus plexippus (Linnaeus, 1758) — Danaida monarxı Danaus erippus (Cramer, 1780) — Cənub monarxı Danaus ismare (Cramer, 1775)) Danaus genutia (Cramer, 1779) Danaus affinis (Fabricius, 1775) Danaus melanippus (Cramer, 1777) Danaus petilia (Stoll, 1790) Danaus chrysippus (Linnaeus, 1758) Danaus dorippus Linnaeus, 1758) Danaus eresimus (Cramer, 1777) — Tropik kraliça Danaus gilippus (Cramer, 1776)Əvvəllər cins üç alt cinsə bölünürdü: Danaus, Salatura, və Anosia. == Ədəbiyyat == Ackery, P. & Vane-Wright, R. (1984) Milkweed Butterflies: Their Cladistics and Biology. London: British Museum (Natural History). Jiggins, F. M.; Hurst, G. D. D.; Jiggins, C. D.; Schulenburg, J. H. G. v. D. & Majerus, M. E. N. (2000): The butterfly Danaus chrysippus is infected by a male-killing Spiroplasma bacterium. Parasitology 120(5): 439–446. Lushai, G., Goulson, D., Allen, J. A., Maclean, N., Smith, D. A. S., & Gordon, I. J. (2003). Incomplete sexual isolation in sympatry between subspecies of the butterfly Danaus chrysippus (L.) and the creation of a hybrid zone.
Dichagyris (cins)
Düyü (cins)
Düyü (lat. Oryza) - qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Qabıqlı halda çəltik deyilir. Çəltiyin qabığı alınanda düyü əmələ gəlir. Düyü dayaz sularda bitən bir bitkidir. Dünyanın, demək olar ki, hər yerində istehlak olunur. == Düyü məhsulları == == Tərkibi == Kimyəvi tərkibi: su 13 %, nişasta 7 %, yağ 2,2%, karbohidrat 73 %, minerallar 1,2 %. == Düyü istehsalı ilə məşğul olan ölkələr == Düyünün illərə görə istehsalı min. ton.
Euchalcia (cins)
Galeodes (cins)
Galeodes — Bövlər dəstəsinə, Galeodidae fəsiləsinə aid cins. Cinsə ümumilikdə 175 növ daxildir.
Geogarypus (cins)
Geogarypus — Yalançıəqrəblər dəstəsinə, Geogarypidae fəsiləsinə aid cins
Hadena (cins)
Acremonium cinsi
Acremonium cinsi — göbələklər aləminin Ascomycota şöbəsinin Hypocreales sırasının Acremonium cinsinə aiddir. == Təsviri və təbii mühiti == Acremonium növləri cosmopolitan,filamentar göbələklərdirlər ki,adətəd bitki qalıqları və torpaqda geniş yayılıblar. Acremonium növlərində cinsi çoxalma müəyyənləşdirilmədiyindən onları bir çox müəlliflər Deuteramycota şöbəsinə aid edirlər. Digərləri isə struktur xüsusiyyətləri Ascomycota şöbəsinə bənzədiyindən onları bu şöbəyə aid edirlər. == Növləri == Xəstəlik törədicisi kimi Acremoniumun əsasən 3 növü geniş yayılıb.Acremonium falciforme, Acremonium kiliense,Acremonium recifeii. == Patogenlik və klinik xüsusiyyətləri == Ağ taxıllarda mikozlar yaradırlar. Nadir hallarda göz xəstəlikləri,endokardit,peritonit,osteomielit və digərlərinin yaranmasına şərait yaradırlar. == Makroskopik xüsusiyyətləri == Acremonium cinsli göbələklərin koloniyaları özünəməxsus sürətlə inkişaf edir və 5 günə tam inkişfa çatırlar. 25C də PDA(Potato dextrose agar-kartoflu qidalı mühit) 7 gün qaldıqdan sonra koloniyaların ölçüsü 1–3 sm olur. Yaşlandıqca koloniyaların səthi sərbəst hiflərin böyüməsi ilkə əlaqədar olaraq pambığabənzər forma ala bilər.
Adam cinsi arasında cins adam (film, 1998)
Adam cinsi arasında cins adam qısametrajlı sənədli televiziya filmi rejissor Vahid Mustafayev 1998-ci ildə çəkilmişdir. Film ANS televiziyasında istehsal edilmişdir. Film Azərbaycanın milli qəhrəmanı, reportyor Çingiz Mustafayev haqqında kinoxatirədir. Müəllifin Çingiz haqqında xatirələri üzərində qurulan filmdə onun vaxtilə İnşaat Mühəndisləri İnstitutunda baş həkim işlədiyi dövrlər, cins geyimdə dramatik qaynar süjetlərə əsaslanan reportyorluq fəaliyyəti ilə qəhrəmanlıq zirvəsinə yüksəlməsi bir daha xatırlanır. == Məzmun == Film Azərbaycanın milli qəhrəmanı, reportyor Çingiz Mustafayev haqqında kinoxatirədir. Müəllifin Çingiz haqqında xatirələri üzərində qurulan filmdə onun vaxtilə İnşaat Mühəndisləri İnstitutunda baş həkim işlədiyi dövrlər, cins geyimdə dramatik qaynar süjetlərə əsaslanan reportyorluq fəaliyyəti ilə qəhrəmanlıq zirvəsinə yüksəlməsi bir daha xatırlanır. Çingiz söz adamı deyildi, şəkil adamıydı. Onun işləməsinə hər şeydən əvvəl vətənpərvərliyi mane olurdu. (müəl.
Adaçayı cinsinə aid növlər
== A == Salvia abbottii Urb., 1922. Salvia absconditiflora Greuter & Burdet, 1985. Salvia abyssinica L.F., 1782. Salvia abyssinica Hochst. ex Engl., 1891 Salvia abyssinica Jacq., 1781-86 Salvia abyssinica R.Br. Salvia acaulis Vahl, 1804 Salvia acetabulosa L., 1767 Salvia acuminata Ruiz & Pav, 1798. Salvia acuminata Vent., 1800. Salvia acuminatissima Steud., 1841 Salvia acutata Brot. Salvia acutifolia Ruiz & Pav., 1798. Salvia adenoclada Briq., 1898.
Adi kirpilər cinsi
Adi kirpilər cinsi (lat. Erinaceus)-Orta ölcülüdür. İri başında iynələr “yivlə” iki hissəyə bolünmüşdür. Onlar səthi hamardır. Rəngi qonurumtul və açıq zolaqların növbələnməsindən ibarətdir. İrəli qatlanmış qulağı başın uzunluğunun yarısından qısadır.Cinsin arealı Avropa, Asiya və Afrikada geniş əraziləri əhatə edir. 40 qədər növü var. Qafqazda yalnız bir növü yaşayır. == Xarici görünüşü == Kütləsi 426-1305 q, bədəninin uzunluğu 200-352, quyruğu 20 -41, pəncəsi 35-47.9 mm olan iri heyvanlardır. İynəli zirehinin rəngi çox muxtəlif olub açıq bozdan qara qonura qədər dəyişir.
Anturium cinsinə aid bitki növləri
Astrakanta cinsi
Astrakanta (lat. Astracantha) — paxlaçiçəklilər sırasının paxlakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Təbii yayılması == Geniş yayılma arealı yoxdur. Əsasən Azərbaycan ərazisində, orta dağ qurşağında açıq sahələrdə təbii halda yayılmışdır. == Botaniki təsviri == Təbiətdə yarpağını tökən, 5-15 sm-ə qədər hündürlükdə kolcuqdur. Nazik budaqları 5–15 mm-ə qədər diametrdə olub, tikanlarla örtülüdür. Yerə yatıq, yarpaqcıqları 7-8 cüt olub, uzunsov, dağınıq, kirpikvarı tüklüdür. Çiçəkləri sarı, şarvarı başcıq çiçək qrupunda toplanmışdır. Paxlası uzunsov-yumurtavarı, bir qədər yumşaq tüklüdür. İyul ayında çiçəkləyir.
Azərbaycan tayuğu (cins)
Ağ qağayı (cins)
Ağ çovdarçı (cins)
Ağ çovdarçılar (lat. Chionidae) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin çovdarçıkimilər dəstəsinə aid heyvan fəsiləsi.
Ağcaqayın cinsinə aid növlər
Acer cinsinə aid 100-dən çox növ var. == Növləri və sinonimlər == Acer albopurpurascens Hayata See A. oblongum Acer acuminatum Wall. ex D.Don Acer aidzuense Franch. Acer ambiguum Dipp. See A. pictum Acer amplum Rehder Acer argutum Maxim. Acer barbatum Michx. See A. floridanum Acer barbinerve Maxim. Acer buergerianum Miq. Acer caesium Wall. ex Brandis Acer calcaratum Gagnep.
Ağnaz cinsi
Ağqaz cinsi
Balabas cins qoyunları (film, 1976)
Balabas cins qoyunları qısametrajlı sənədli filmi rejissor Əli Musayev tərəfindən 1976-cı ildə çəkilmişdir. "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında istehsal edilmişdir. Kinolent Azərbaycanda heyvandarlığın inkişafında Balabas cins qoyunlarının yetişdirilməsinin əhəmiyyətindən bəhs edir. == Məzmun == Kinolent Azərbaycanda heyvandarlığın inkişafında Balabas cins qoyunlarının yetişdirilməsinin əhəmiyyətindən bəhs edir.
Banksiya cinsinə aid növlər
Biql (it cinsi)
Biql — ov itləri cinsi. == Haqqında == Dovşan və tülküləri təqib etmək üçün istifadə olunur, ovunu dəstə ilə qovur, dözümlüdür, güclü iybilmə qabiliyyəti var. Adı yazılı mənbələrdə ilk dəfə 1475-ci ildə çəkilir. İlk standartı Böyük Britaniyada təsdiq edilib. Biqllər mütənasib quruluşlu, canıbərk və qıvraq itlərdir. Süysününün hündürlüyü 33–40,5 sm, kütləsi 8–13 kq-dır. Üzü bir qədər qısa, gözləri mülayim ifadəli, qulaq ları uzun və sallaqdır. Beli düz, sinəsi batıqdır. Quyruğu qılıncşəkillidir, qaçarkən onu dik saxlayır. Tükləri qısa, sıx və coddur.

Значение слова в других словарях

биогео́граф выселя́ться допы́тывать кни́жно натоща́к ошеломи́тельность пораскла́дывать процара́пывание шмо́льница япо́нка весь в мать дек клёпочный крайисполко́мовский малокали́берный мужска́я рифма нерести́ться опа́д собственное ropy screen-wiper горох кокон котловина музей