Толковый словарь философских терминов

  • FƏLSƏFƏ

    \ – istər varlığın \, istərsə də insan təfəkkürünün, idrak prosesinin tabe olduğu ən ümumi qanunauyğunluqlar haqqında elm

    Полностью »
  • FƏNA

    \ fəna, yox olma, ərimə, itmə. sufi məqamlarından biridir. Hərfi mənada yox olma, heçliyə qovuşma deməkdir

    Полностью »
  • FƏR

    \ – bölmə, şöbə. əsas olanın bölmələri, onu təşkil edənlər. Sözün kökü fərə`a dən gəlir.

    Полностью »
  • FƏRD

    individuum \ – Obyektlərin müəyyən növündən, cinsindən və ya sinfindən seçilib ayrılmış təkcə, ayrıca obyekt

    Полностью »
  • FƏRZ

    \ – dinin yerinə yetirilməsini vacib hesab etdiyi ibadətlərə deyilir. Fərzi yerinə yetirən şəxs savab qazanar, onu üzürlü səbəbdən yerinə yetirməyə

    Полностью »
  • FƏSAD

    \ – olmayan, yaxud yox olan şeylərə deyilir. Fəlsəfi terminologyada ―kövn‖ sözünün ziddidir. ―Fəsədə‖ \ yox olmaq, ortadan itmək mənasına gəlir

    Полностью »
  • FƏSAHƏT

    \ – açıqlıq, aydınlıq, dilin səlisliyi. Fəsahətli danışma. Fəsahət tələffüzün açıqlığına, səlisliyinə deyilir

    Полностью »
  • FƏTVA

    / fitva \ – hökm, fitva, qanun. Daha çox dini-fəlsəfi mətnlərdə qarşılaşılan termindir. Ərəbcədən hərfi mənada görüşünü, məsləhətini almaq yaxud ki

    Полностью »
  • FİDEİZM

    \ – elmi dinə tabe etməyə, elmi biliklərdən dini ehkamların müdafiəsində istifadəyə çalışan mürtəce təlim

    Полностью »
  • FİNALİZM

    \ – hər şeyin bir məqsədlə müəyyənləşdiyini, bir məqsədə yönəldiyini, yaxud hər şeyin bir məqsədyönlülük qaydasına görə olub-bitdiyini qəbul edən g

    Полностью »
  • FİNİTİZM

    \ – Sonsuzluq kateqoriyasının \ obyektiv real məzmununu inkar edən fəlsəfi kateqoriya; bu kateqoriya onu əsas tutur ki, nə kainatda, nə mikroaləmdə, n

    Полностью »
  • FİRAQ

    \ – yrılık, ayrılma, kader, hüzün. Sözün kökü ərəbcədəki fərəqə-dir. Hərfi mənada ayırmaq, bölmək deməkdir

    Полностью »
  • FİTRİ

    \ – hər hansı bir varlığın təbiətində olan, var olandan sonra özünün qazandığı öyrənilmiş şeylərin nəticəsi olmayan, anadanolma özü ilə var olan

    Полностью »
  • FORMA

    \ - Şeyin xarici görünüşü, şəkli. Bir şeyin məzmununu ifadə etmək üçün istifadə olunan bədii vasitələr sistemi

    Полностью »
  • FORMALİZM

    \ - İşin mahiyyəti zərərinə olaraq, onun ancaq zahiri cəhətinə riayət etmək.

    Полностью »
  • FREYDİZM

    psixoanaliz nəzəriyəsinin və metodunun adı. Z.Freydin \ adı ilə adlandırılmışdır. Psixologiya və psixopatologiyada insanın bütün hərəkətlərinin başl

    Полностью »
  • FUNKSİONALİZM

    (ing. functionalism) – sosioloji tədqiqatlarda və biologiyada yayılmış konsepsiya; cəmiyyətin təşkilinin təhlilinə yanaşmaların geniş spektrini əhatə

    Полностью »
  • FUNKSİYA

    \ – Mövcud münasibətlər sistemində hər hansı bir obyektin xassələrinin xarici təzahürü; məs., orqanizmdə hiss orqanlarının funksiyaları, pulun funk

    Полностью »
  • FUTUROLOGİYA

    \ – bəşəriyyətin gələcəyi haqqında təsəvvürlər, sosial proseslər perspektivlərini əhatə edən biliklər sahəsi

    Полностью »
  • FÜYUZAT

    (ف ٍٛضبد ) – həftəlik ictimai-siyasi, ədəbi-tənqidi jurnal, 1906-cı il noyabrın 1-dən 1907-ci il noybrın 1-dək Bakıda Azərbaycan dilində nəşr edilmiş,

    Полностью »
  • FÜZULİ

    \ – boş, mənasız, cəfəng. Əslində orijinal ərəb dilində maraqlı, hər şeylə maraqlanan, hər işə qarışan kəs demək-dir

    Полностью »
  • GENERALIZM

    \ tək – tək yaxud da xüsusi vəziyyıtlərdən ümumi bir qanunun, prinsipin çıxarılması.

    Полностью »
  • GENESIZ

    \ – ―G.‖ termini ilk dəfə qədim yunan mifologiyasında işlənmişdir.sonralar fəlsəfədə, həmçinin təbiəətşünaslıqda yayılmışdır

    Полностью »
  • GENETIKA

    \ – orqanizmlərin irsiyyəti və dəyişkənliyi haqqında təlim.

    Полностью »
  • GEOPOLITIKA

    \ – imperialist ekspansiyanın müxtəlif formalarına iqtisadi və siyasi coğrafiyanın məlumatlarına saxta istinadlarla haqq qazandıran konsepsiya

    Полностью »
  • GEOSENTRİZM

    \ – yerin mərkəz qəbul edilməsi: Dünyanı bütün aləmin mərkəzi qəbul edən görüş.

    Полностью »
  • GERÇƏKLIK

    real mövcud olub inkişaf edən, özündə xüsusi mahiyyət və qanunauyğunluq olan, həmçinin xüsusi təsir və inkişaf nəticələrinə malik şey

    Полностью »
  • GƏLDƏÇ

    türk dilində gələcək, istiqbal mənalarını verməkdədir.

    Полностью »
  • GƏLƏCƏK

    zaman çərçivəsində və məkan hüdudlarında fantaziyanın gizli söylədiklərinin hamısının formasız və qeyri-müəyyən baş verməsi

    Полностью »
  • GÖK

    1 – Tanrı, Tanrıdan. Tanrısal, müqəddəs 2 – Mavi, Göyün rengi 3 – Yer üstü, göy üzü 4 – Əzəl-ebed, başsızlıq və sonsuzluq 5 – Gözəllik, göz alıc

    Полностью »
  • GÖRÜNMƏ

    obyektin, yaxud hadisənin qavrayışında saxtalıq anını ifadə edən anlayış.

    Полностью »
  • GÖZƏL

    \ – konkret anlamda görmə zamanı gözə çox xoş görünən, göz oxşayan. Estetikada geniş istifadə olunur

    Полностью »
  • GÖZƏLLİK

    ən yüksək estetik məziyyətli hadisələri səciyyələndirən estetik kateqoriya.

    Полностью »
  • GÜC

    \ – fiziki və əxlaqi olaraq təsir edə bilmə yaxud da bir təzyiqə qarşı müqavimət göstərə bilmək qabiliyyəti

    Полностью »
  • HADİS

    başlanğıcda mövud olmayıb, sonradan var olan şeydir. hadis hallar – başlanğıcda olmayıb sonradan baş verən hallar, əslə aid olmayanlar

    Полностью »
  • HAKİMİYYƏT

    cəmiyyətin siyasi təşkilinin əsas funksiyalarından biri, bir-birinə zidd fərdi və ya qrup mənafelərini əlaqələndirməklə insanların hərəkətini idarə et

    Полностью »
  • HAQQ

    əl-yəqin – daxili hiss və təcrübənin verdiyi, insanın özündə hiss etdiyi, özündə müşahidə etdiyi elmə deyilir

    Полностью »
  • HAQQ

    (ing. Real; ər. حمك ) – sözünün lüğət mənası ―dəyişməz‖ deməkdir. Termin olaraq mənası isə ―hər şərt altında doğru olan şey‖ deməkdir

    Полностью »
  • HAL

    ərbabı – hal əhli. Hər hansı bir məqama sahib olan kəslər.

    Полностью »
  • HARAM

    dinin yerinə yetirilməsini qadağan etdiyi əməllərə deyilir. İnsan öldürmək, oğurluq etmək, ana-ataya qarşı çıxmaq və s

    Полностью »
  • HARMONİYA

    \ – çoxluğun və qarışıqlığın sistemli bir birlik yaratması.

    Полностью »
  • HARMONİYA

    ahəngdarlıq.

    Полностью »
  • HEDONİZM

    \ – Hazcilik-Zevkçilik: ləzzət və zövqü həyatın məqsədi qəbul edən bütün əxlaq anlayışlarına verilən isim

    Полностью »
  • HEDONİZM

    \ – əxlaqi tələblərin əsaslandırılması prinsipi; qədim dövrdə meydana gəlmişdir; xeyirxahlıq \ həzz gətirən və iztirablardan azad edən, şər isə iztira

    Полностью »
  • HELİOSANTRİZM

    \ – Güneş merkezcilik: Kopernik və Galileyin ortaya qoyduğu Günəş mərkəz görüşü.

    Полностью »
  • HELM

    yumşaq xasiyyətlilik, mülayimlik, səbirli, təmkinli olmaq.

    Полностью »
  • HERMENEVTİKA

    \ – açıqlamaq, yorumlamaq, izah etmək. Bir mətni anlamağa yönələn, mətnin izahından bəhs edən təlim.

    Полностью »
  • HERMENEVTİKA

    \ – məqsədi mətnin obyektiv \ və subyektiv \ əsasları-na görə mənasını müəyyən etmək olan şərh məharəti nəzəriyyəsi

    Полностью »
  • HERMETİZM

    \ – ellinizm mərhələsində və son aitik dövrdə təşəkkül tapmış dini-fəlsəfi təlim.

    Полностью »
  • HERUSTİKA

    \ əslən yunan mənşəlidir heuruskein – tapmaq, ortaya çıxarmaq deməkdir. Fəlsəfədə herustika nəyisə, hansısa metodu tapıb ortaya çıxarmaq mənasında işl

    Полностью »