Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • İZAFİ

    \ – nisbi, qeyri-mütləq, əlavə. Mütləq \ sözünün bəzi mənalarının müqabilidir. İzafi sözü dilimizdə ―əlavə‖ kimi də mənalandırılır

    Tam oxu »
  • İZAH

    insanın idrakının, xüsusilə elmi tədqiqatın öyrənilən obyektin mahiyyətinin aşkara çıxarılmasından ibarət çox mühüm funksiyası və \

    Tam oxu »
  • İZHAR

    təzahür, biruzə vermək, ortaya çıxmaq. Aşkar etmə, meydanaçıxarma, göstərmə, bəlli etmə, bildirmə. Bəlli, aydın, məlum

    Tam oxu »
  • İZOMORFİZM

    \ – obyektlərin strukturları arasındakı uyğunluğu xarakterize edən anlayışlar.

    Tam oxu »
  • KABALA

    \ – yəhudilərin yazılı olaraq qorunub saxlanan dini ayinləri və qanunları özündə əks etdirən qanunnamələrlə birlikdə ağızdan – ağıza keçən dini buyru

    Tam oxu »
  • KAİNAT

    \- ənənəvi anlayışda maddi aləm, maddi obyektlərin, materiyanın keyfiyyətcə müxtəlif formalarının bütün məcmusu

    Tam oxu »
  • KAMAL

    i əvvəl \ – özünü təzahürlərində reallaşdıran öz, maddəyə forma verən, imkanı gerçəyə çevirən təsirli ideya

    Tam oxu »
  • KAOS

    \: kainatın bir nizama girmədən əvvəlki, şəkildən məhrum olan qarışıq vəziyyətini ifadə edər.

    Tam oxu »
  • KAPİTALİZM

    \ – ictimai-iqtisadi formasiya.

    Tam oxu »
  • KASTA

    portuqalca nəsil və qəbilə mənasındadır.

    Tam oxu »
  • KATARSİS

    \ – qədim yunan estetikasında anlayış.

    Tam oxu »
  • KATEQORİYA

    \ – Aritotetlə görə kateqoriya var olanın üzərindəki dəyişiklik formalardır və on kateqoriya mövcuddur

    Tam oxu »
  • KEYFİYYƏT

    \ – Nitelik: Bir şeyin quruluşunu göstərən, bir obyekti özünün var olduğu kimi edən xüsusiyyət. Keyfiyyət - nəyinsə yaxşı və ya pis olma xüsusiyyə

    Tam oxu »
  • KƏMİYYƏT

    \ – Nicelik: Ölçülüb sayıla bilən böyüklük.

    Tam oxu »
  • KİBERNETİKA

    \ – Əsasını informatikanın təşkil etdiyi idarə-etmənin tədqiq edildiyi sahədir. Bir başqa deyimlə, geniş texnologiyaların tətbiq olunduğu, həyatı mexa

    Tam oxu »
  • Koqito erqo sum

    \ – düşünürəm, demək ki varam.

    Tam oxu »
  • KOMMUNİKASİYA

    siyasi sistemlə mühit arasında qarşılıqlı fəaliyyət.

    Tam oxu »
  • KOMMUNİZM

    \ – bütün insanların bərabərliyi və bərabər haqlılığı daxilində ―hamıya vacibiyyatı‖.

    Tam oxu »
  • KOMPROMİS

    sl mənası qarşılıqlı məğlubiyyət olmasına baxmayaraq, bu söz hal-hazırda sülh bağlamaq üçün razılığa gəlmək anlamında işlədilir

    Tam oxu »
  • KONDİSİONALİZM

    \ – səbəb anla-yışını şərtlər \ kompleksi anlayışı ilə əvəz edən fəlsəfi təlim.

    Tam oxu »
  • KONFORMİZM

    \ – hər cür uyğunlaşmanı, şeylərin mövcud vəziyyətini, hakim rəyləri və s. passivcəsinə qəbul etməyi bildirən anlayış

    Tam oxu »
  • KONKORDAT

    latınca razılıqlı olmaq mənasındadır. Məsələn Vatikanla başqa bir dövlət arasında həmin ölkədə katolik kilsənin fəaliyyətinin müəyyən edən razılaşmal

    Tam oxu »
  • KONKRET

    \ – müəyyən bir zamanda müəyyən bir yerdə ortaya çıxan, təbii, müşahidə edilə bilən, əllə tutula bilən, hiss edilən yaxud da işarə ilə qavranılan

    Tam oxu »
  • KONKRET

    bax Abstrakt və konkret.

    Tam oxu »
  • KONSEKVENSİAL

    \ – etik nəzəriyyələrin bir tipi; burada əməlin əxlaqi qiyməti bu əməlin səbəbləri və ümumi əxlaqi prinsipləri nəzərə alınmadan onun praktiki nəticəl

    Tam oxu »
  • KONSEPT

    \ – ifadə edilmiş zehni obraz, ümumi fikir, anlayış \, məntiqi semantikada adın mənası.

    Tam oxu »
  • KONSEPTUALİZM

    \ - Küllülərin yəni İnsan-Heyvan kimi mücərrəd anlayışların bir təsəvvür olmaları baxımından, özlərini düşünən zehində onların gerçək varlıqları

    Tam oxu »
  • KONSTRUKTİV

    Metod \ – elmi nəzəriyyələrin deduktiv qurulması üsullarından biri \[deduktiv metod

    Tam oxu »
  • Konvensionalizm

    \ – fəlsəfi konsepsiyaya görə elmi anlayışlar və nəzəri fikirlər öz əsasları etibarı ilə alimlər arasındakı sazişin məhsuludur

    Tam oxu »
  • KONVERSİYA

    \ – məntiqdə hər hansı bir prinsipdə köklə ona aid olan təyinlərin yerlərini dəyişməsidir. Misal üçün, Hər insan canlıdır

    Tam oxu »
  • KONYUNKSİYA

    \ – məntiqi bağlayıcı ―və‖nin köməyi ilə \ birləşən iki mülahizədən mürəkkəb bir mülahizənin əmələ gətirən məntiqi əməliyyat

    Tam oxu »
  • KOORDİNASİYA

    \. Eyni sıradakı şey və obyektlərin bir-birinin yanında olması, eyni nizamda dayanması; eyni təsnifatda olan iki və yaxud da daha çox anlamın bir arad

    Tam oxu »
  • KOSMOQONİYA

    \ – səma cisimləri və sistemlərinin mənşəyi və inkişafının öyrənən elm sahəsi.

    Tam oxu »
  • KOSMOLOGİYA

    \ – astronomiyanı bölməsi, bütöv əlaqəli tam kimi kainat haqqında və bu tamın bir hissəsi kimi kainatın astronomik müşahidələrlə əhatə olunan bütü

    Tam oxu »
  • KOSMOPOLİTİZM

    \ – vətənpərvərlik hisslərindən, milli mədəniyyət və ənənələrdən ―bəşər nəslinin birliyi‖ naminə imtina edilməsinə çağıran burjua təlimi

    Tam oxu »
  • KOSMOS

    \ – kainat, bütövlükdə aləm və bir tam kimi Yer, Günəş sistemi, bizim qalaktika və bü-tün qalaktikalarda daxil olmaqla hərəkət edən materiyanın b

    Tam oxu »
  • KOZMOGONİ

    \ Aləmin oluşu-Tekevvün-ü aləm: Aləmin necə təşəkkül edib meydana gəldiyini şərh etməyə çalışan nəzəriyyə

    Tam oxu »
  • KOZMOLOJİ

    \ – Alem bilgisi: Kainatı idarə edən ümumi qanunları araşdıran elm.

    Tam oxu »
  • KÖVN

    \: Aləmin doğuşu.

    Tam oxu »
  • KREASİONİZM

    \ – dün-yanın, canlı və cansız təbiətin vahid yaradıcılıq əməli ilə yaradıl-ması haqqında idealist təlim

    Tam oxu »
  • KRİTERİYA

    \ – ayırma və ittiham etmə vasitəsi, doğrunu səhvdəm ayırd etmək üçün bir vasitə.

    Tam oxu »
  • KRİTİSİZM

    \. İnsan biliyinin sərhəddi üzərində fəlsəfi şüuru və bu şüurun oyanıq tutulması. Kantda əql və biliyin sərhəddini və imkanlarını təyin etmək şərti

    Tam oxu »
  • KÜLLİ

    \ – Tümel: Bütün aləmə şamil olan. Ümumi olan. Külli – bütün şeylərin əslinə aid olan, ümumi olan, bütün olanlara aid olan

    Tam oxu »
  • KÜTLƏ

    \ – sosial – psixoloji anlam olaraq öz daxilində bölünməmiş, ya gəlib keçici hissiyatında yaxud da bir xarici gücün təsiriylə bir bütün əmələ gət

    Tam oxu »
  • QABİLİYYƏT

    \– geniş mənada fərdin davranışını tənzim edən və onun həyat fəaliyyətini şərtləndirən psixi xüsu-siyyəti

    Tam oxu »
  • QANUN

    \ – hadisələrin mühüm daxili və sabit əlaqəsi olub, onların müəyyən qaydada dəyişilməsini şərt-ləndirir

    Tam oxu »
  • QAVRAYIŞ

    \ – hər hansı bir dərk edilənin mahiyyətinin birbaşa qavranılması. Kantda isə idrak növlərinin eyni bir məcrada birləşməsinə deyilirdi

    Tam oxu »
  • QAYDA

    \

    Tam oxu »
  • QEYRİ

    müəyyən \. 1.Sonu harda bitəcəyi naməlum olan, sonlu və ya sonsuz olduğu bilinməyən şey.

    Tam oxu »
  • QƏBİLƏ

    \ – insanların ibtidai icmalarda iqtisadi münasibətlər zəminində meydana gəlmiş və qan qohumluğu əlaqələrinə əsaslanan birlik forması

    Tam oxu »