Толковый словарь философских терминов

  • PLURALİZM

    \ – monizmə əks konsepsiya: mövcud olan hər şey eyni hüquqlu, bir-birindən təcrid olunmuş, vahid başlanğıca müncər edilməyən mahiyyətlərin çoxluğund

    Полностью »
  • PLÜRALİZM

    \ – həqiqətin açıqlanmasında birdən çox prinsipin mövcud olmasını qəbul edən təlim, yəni fəlsəfədə həqiqətin növ-növ olduğunu, aləmi təşkil edən varlı

    Полностью »
  • POLİSİLLOGİZM

    Mürəkkəb sillogizm \; sillogizmlərin ardıcıllığını, zəncirini ifadə edir; bu ardıcıllıqla və zəncirdə əvvəlki sillogizmlərin nəticələri sonrakı sillo

    Полностью »
  • POLİTEİZM

    \ – Çok tanrıcılık: Bir çox məbuda inanıb, tapmaq.

    Полностью »
  • POLİTEİZM

    \ – çoxallahlılıq və təkallahlılıq, bir neçə allaha və ya bir allaha sitayiş edilməsi.

    Полностью »
  • POLİTOLOGİYA

    Yunanca, politika – siyasət, loqos – elm. Cəmiyyətin siyasi həyatının müxtəlif təzahür formalarını tədqiq edir

    Полностью »
  • POSTULAT

    \ – müəyyən elmi nəzəriyyənin baçlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilən və bir qayda olaraq, həmin nəzəriyyə çərçivəsində isbat olunmayan prinsip və ya hök

    Полностью »
  • POZİTİVİZM

    müsbət münasibət, təsdiqedici olma, etimad göstərmə. Pozitivizm \ – tədqiqat-larını aktlara, həqiqətlərə əsaslanan, metafizik açıqlamaları nəzəri ol

    Полностью »
  • PRAQMATİKA

    Semiotikanın bölməsi.

    Полностью »
  • PRAQMATİZM

    \ – düzgünlüyü və həqiqəti təktərəfli olaraq ancaq doğurduğu hərə-kətlərin nəticələri və uğurları ilə dəyərləndirilən fəlsəfi təlim

    Полностью »
  • PRAQSİOLOGİYA

    \ – müxtəlif hərəkətlərin və ya hərəkətlər məcmusunun onların səmərəliliyinin müəyyən edilməsi baxımından nəzərdən keçirilməsi metodikasını öyrənən

    Полностью »
  • PREDİKABİLİYALAR

    \ – Aristotel məntiqində xəbərin növləri.

    Полностью »
  • PREDİKAT

    \ – ənənəvi məntiqdə hökmün iki terminindən biri. XIX əsrin sonuna qədər məntiqdə hökm subyekti, bir qayda olaraq, qrammatik mübtəda ilə, Predikat i

    Полностью »
  • PREDMETLİLİK

    hər hansı bir hadisənin, hərəkətin, vəziy-yətin və s.-nin predmetlərlə bağlı olduğunu və ya bu hadisənin, hərəkətin və vəziyyətin özünün subyektin f

    Полностью »
  • PRİMİTİV İBTİDAİ

    \ – zaman baxımından ən köhnə olan, ilk olan. İnkişafın əsasını təşkil edən, hələ inkişaf etməmiş olan

    Полностью »
  • PRİNSİP

    \ – başlanğıc, ilk olan, özündən başqa bir şeyin çıxdığı təməl, əsas, ilk prinsip. İdeyalar təməl ideyalara və mənəvi ideyalar, metafizik ideyalar, o

    Полностью »
  • PRİNSİP

    \ – davranışın ilk başlanğıcı, rəhbər ideyası, əsas qaydası.

    Полностью »
  • PROBİDENSİALİZM

    \ – dini fəlsəfi baxış; bu baxışa görə bəşər cəmiy-yətinin inkişafı \ əsrarəngiz, tarixi prosesə münasibətdə xarici olan qüvvələrlə-bəsirətlə, allah

    Полностью »
  • PROBLEM

    \ – elmi metodlarla həll etmək şərtilə ortaya atılan sual. Həllini tələb edən hər növ çətinlik, məsələ

    Полностью »
  • PROBLEMATİK

    \ – həlli yolu və vasitəsi qeyri-müəyyən olan, yaxud da doğru olma ehtimalı olsa da, əslində şübhə oyandıran, dəqiq olmayan şeydir

    Полностью »
  • PROQNOZ

    \ – elmi qabaqgörənliyin növlərindən biri. Hər hansı bir hadisənin perspektivlərinin xüsusi tədqiqi

    Полностью »
  • PROLETARİAT

    Fəhlə sinfi.

    Полностью »
  • PROPEDEVTİKA

    \ - əvvəlcədən məşq etmək, hər hansı bir elmə hazırlıq, müntəzəm və qısa formada şərh olunmuş giriş kursu

    Полностью »
  • PROSES

    Latınca, irəliyə doğru hərəkət.

    Полностью »
  • PROSES

    \ – müəyyən bir nəticəyə varan düşüncə axışı. Hadisələrin yaxud da prosesin müəyyən bir nəticəyə doğru yol alması

    Полностью »
  • PROSTAVLIQ

    \ – xristianlığın mühüm cərəyanlarından biri; başlıca olaraq Şərqi Avropa, Yaxın Şərq və Balkanlarda yayılmışdır

    Полностью »
  • PROTESTANTİZM

    \ – pravoslavlıq və katolizmdən sonra xristian-lığın Reformasiya dövründə meydana gəlmiş cərəyanı.

    Полностью »
  • PSİXİKA

    \ – canlı sistemin ətraf aləm-lə siqnal şəklində qarşılıqlı təsirinin, əlaqəsinin məhsulu və şərti.

    Полностью »
  • PSİXOANALİZ

    \ - əsəb xəstəliklərinin və psixi xəstə-liklərin Z.Freyd tərəfindən təklif olunmuş ümumi nəzəriyyəsi və müalicəsinin metodu, freydizmin nəzəri əsasl

    Полностью »
  • PSİXOLOGİYA

    \ – insanın fəaliyyəti və hey-vanların davranışı prosesində obyektiv reallığın psixi inikasının yaranması və fəaliyyət göstərməsi qanunları haqqında e

    Полностью »
  • PSİXOLOGİZM

    \ – xüsusilə ruhi və mədəni hadisələri birtərəfli qaydada ancaq psixoloji baxımdan tədqiq etmə və açıqlama yaxud da psixologiyanı bütün elmlərin və

    Полностью »
  • PUBLİSİSTİKA

    \ – geniş mənada, silsilə ictimai həyat məsələlərini işıqlandıran ədəbiyyat növü.

    Полностью »
  • RADİKALİZM

    \ – tədqiq etdiyi mövzunun son səbəb-lərinə, köklərinə qədər enən düşünmə forması. Həyat formalarını, həyat əlaqələrini tənqid edib kökdən dəyişdirm

    Полностью »
  • RASİX

    Sağlam, əsaslı, sağlam təməlli. Din fəlsəfəsində rasix çox dərin elmə malik olan bir şəxs kimi qəbul edilir

    Полностью »
  • RASİONALİZM

    \ – Akılcılık: əqli biliyə əsaslanan doğruluğun miqyasını hisslərdə deyil, düşünmədə və nəticələrdə görən təlimin ümumi adı

    Полностью »
  • RASİONALİZM

    \ – ağıllı – səhih biliyin mənti-qi əlamətləri olan ən ümumilik və zərurilik təcrübədən və onun ümumiləşdirmələrindən əldə edilə bilməz; bunlar yal

    Полностью »
  • REAKTOLOGİYA

    \ – yüksək inkişaf etmiş heyvanların və insanın psixikasını xarici təsirlərlə cavabların hesabı məcmusu, cəmi kimi nəzərdən keçirən mexanistik konsep

    Полностью »
  • REALİZM

    \ – Gerçekçilik: Düşüncədən və ya bilən subyektdən ayrı, xarici aləmin və obyektlərin varlığını, onlar haq-qında obyektiv məlumatın inkişafını qəbul

    Полностью »
  • REALİZM

    \ – incəsənətin obyektiv idraki və estetik-dəyişdirici təbiətini daha dolğun şəkildə təcəssümləşdirən bədii metod

    Полностью »
  • REALLIQ

    \ – Həqiqi olan, var olan şeylərin hamısı. Bu mənada həqiqətin şüurdan, düşüncədən asılı olan və olmayan varlıqlar mövcuddur

    Полностью »
  • REDUKSİYA

    \ – məntiqdə ikinci, üçüncü yaxud da dördüncü qisim fiqurlardan birinin \ birinci fiqurun dörd bağ-layıcısından birinə geri qaytarması

    Полностью »
  • REFLEKSİYA

    \ – idrak inikasını, tədqiqini bildirən təlim.

    Полностью »
  • REFORMASİYA

    \ – XVI əsrin birinci yarısında Avropada protestantizmin əsasını qoymuş geniş antifeodal və antikatolik hərəkatı

    Полностью »
  • REFORMİZM

    Fəhlə hərəkatında sinfi mübarizənin, sosia-list inqilabı və proletar diktaturasının zəruriliyini inkar edən siyasi cərəyan

    Полностью »
  • REQRUTASİYA

    latınca, cəmiyyət üzvlərinin siyasi fəaliy-yətə cəlb olunması.

    Полностью »
  • RELYATİVİZM

    \ – insan idrakının nisbiliyi, şərtiliyi və subyektivliyi haqqında idealist təlim.

    Полностью »
  • RES

    \ – Res cogitans – düşünən varlıq, nəfsi natiqə, düşünən öz; res extensa – məkan tutan varlıq.

    Полностью »
  • RESPUBLİKA

    (latınca republic – ―dövlət işləri, ictimai işlər‖ deməkdir) elə idarəçilik formasıdır ki, burada dövlət başçı-sını seçmək və dəyişdirmək mümkündür

    Полностью »
  • RƏY

    \– antik fəlsəfədə səhih bilikdən – həqiqətdən fərqli olaraq səhih olmayan, subyektiv bilik.

    Полностью »
  • RİHLƏ

    Hədis axtaran insanların çıxdıqları səyahətlərə verilən addır.

    Полностью »