Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • SOFİSTLƏR

    \ – ―müdriklik‖ və ―natiqlik‖ sahəsində peşəkar müəllimlər rolunda çıxış etmiş qədim yunan filosoflarını belə adlandırmışlar \

    Tam oxu »
  • SOFİZM

    \ – ümumi qəbul olunmuş təsəvvürlərə zidd hər hansı cəfəngiyyatı, yaxud paradoksal müddəanı əsaslandıran mühakimə və ya nəticə

    Tam oxu »
  • SOFİZM

    \ – Mugalata, safsatacılık: Başqalarını aldatmaq ucun irəli sürülən, ilk baxışda doğru, lakin əslındə doğru olmayan dəlil və ağıl iddiasıdır

    Tam oxu »
  • SOLİPSİZM

    \ – subyektiv idealist təlim. Təlimə görə ancaq insan və onun şüuru mövcuddur, obyektiv aləm isə, o cümlədən insanlar yalnız fərdin şüurunda mövcud

    Tam oxu »
  • SOLLİPSİZM

    \ – ―Yalnız mən varam, məndən başqa hər şey ancaq mənim ideyamdır‖ deyən obyektiv məni şüurlu mahiyyəti ilə birlikdə ancaq bir reallığı, yeganə varlı

    Tam oxu »
  • SONSUZ

    \ – sonunun düşünülməsi çətin olan. Sərhədləri qoyulmayan, verilmiş olan hər böyüklükdən daha böyük olan

    Tam oxu »
  • SORİT

    \ - əvvəlki solligizmin nəticəsinin ondan sonra gələn sillogizmin müqəddimələrindən biri kimi çıxış etdiyi və bu halda müqəddimələrdən birinin aydın

    Tam oxu »
  • SOSİAL FƏLSƏFƏ

    \ -

    Tam oxu »
  • Sosial Stereotip

    şüurda istər şəxsi həyati təcrübə əsasında və istərsə də müxtəlif informasiya mənbələrinin köməyilə əmələ gələn təsəvvürlərin sabit məcmusu

    Tam oxu »
  • Sosial Stratifikasiya

    cəmiyyətin strukturu haqqında sosioloji nəzəriyyə. Nəzəriyyəyə görə cəmiyyət sosial təbəqələrə və ya stratlara \ bölünür

    Tam oxu »
  • Sosial Struktur

    biliklər və onlar arasındakı məhsuldar qüvvələrin və istehsal münasibətlərinin inkişafının müvafiq səviyyəsi, ictimai əmək bölgüsü ilə şərtlənən

    Tam oxu »
  • SOSİALİZM

    ideologiyasının kökləri çox qədim zaman-lardan müşahidə edilib. Az-çox sistemli şəkildə sosializm ideya-ları böyük utopistlər T

    Tam oxu »
  • SOSİALİZM

    \ – ictimai iqtisadi formasiya. Geniş mənada insanların birlikdə yaşayışlarında sosial ədalətin təmin edilməsi üçün göstərdikləri hər növ fəaliyyət

    Tam oxu »
  • SOSİALLAŞMA

    fərd tərəfindən sosial-mədəni təcrübənin toplanılan və nəsildən nəslə verilən əmək vərdişlərinin, biliklərinin, normaların, dəyərlərin, ənənələrin mə

    Tam oxu »
  • SOSİOBİOLOGİYA

    insan da daxil olmaqla bütün canlı varlıqların davranışının bioloji əsaslarının elmi tədqiqi ilə məşğul olan istiqamət, insanın həyat fəaliyyətində

    Tam oxu »
  • SOSİOLOGİYA

    \ – istər qlobal \ və istərsə də xüsusi sosial sistemlərin inkişafı və fəaliyyət qanunauyğunluqları haqqında elm

    Tam oxu »
  • SPEKULYATİV

    Fəlsəfə \ – biliyin qurulmasının, təşkilinin spekulyativ tipinə, yəni praktikaya müraciət etmədən refleksiya-nın köməyi ilə yaradılmış fəlsəfi sistem

    Tam oxu »
  • SPEKÜLATİF

    \ – Nəzəri olan: Təcrübə edilməsi mümkün olmayan şeylərlə əlaqəli olan.

    Tam oxu »
  • SPİRİTUALİZM

    \ – bütün reallığın və həqiqətlərin əsasının ruhun təşkil etdiyini, hər bir gerçək olanın ruhi olduğunu və maddi olanın ancaq ruhi reallığın təzahü

    Tam oxu »
  • SPİRİTÜALİZM

    \ – Ruhçuluq - Tinselcilik: İnsanda onun orqanik quruluşundan ayrı mənəvi bir prinsipin yəni, ruhun öz-özünə bir gərçək olduğunu, maddəyə icra edil-

    Tam oxu »
  • SPONTANLIQ

    \ – öz-özünə baş verməklik; xarici təsirlərlə deyil, daxili səbəblər nəticəsində meydana gələn proseslərin xarakteristikasıdır; həmçinin özfəaliyyətd

    Tam oxu »
  • STOASİZM

    \ - əqlin hökmranlığını, təbiətə uyğun yaşamağı, ruhun sarsılmazlığını hissiyyatsızlığı və dünya yurddaşlığı ideyasını qayə olaraq qoyan Kipirli Zeno

    Tam oxu »
  • STOİKLƏR

    e.ə. IV əsrin sonunda Ellin mədəniyyəti zəmnində kosmopolit və fərdiyyətçilik ideyalarının və riyazi biliklər əsasında texnikanın inkişafı ilə əlaqədə

    Tam oxu »
  • STRUKTUR

    \ – sistemin təşkilinin ünsürləri arasındakı sabit qarşılıqlı əlaqələrin, bu əlaqələrin qanunlarının vəhdəti kimi çıxış edən quruluşu və daxili form

    Tam oxu »
  • STRUKTURALİZM

    \ – Son illərdə xüsusilə də Fransada inkişaf edən, əsas bir həqiqət olaraq sturktura əsaslanan struktur üzərində qurulan elm qaydası

    Tam oxu »
  • SUBLİMASİYA

    \ – enerjinin sosial cəhətdən əlverişli olmayan \ məqsədlərdən və obyektlərdən \ məqsəd və obyektlərə keçirilməsi

    Tam oxu »
  • SUBSTANSİALİZM

    \ – bir ya da çox substansiyanın varlığını qəbul edən təlimlər. Ruhun bir substan-siyası olduğunu qəbul edən təlim

    Tam oxu »
  • SUBSTANSİYA

    \ – bax: cövhər; özünün bütün formalarının, insan və onun şüuru da daxil olmaqla təbiət və tarix hadisələrinin daxili vəhdətində götürülmüş ob

    Tam oxu »
  • SUBSTRAT

    \ – müxtəlif predmetlərin və ayrıca, təkcə predmetin, şeyin müxtəlif xassələrinin və onların məcmusunun vəhdətinin, eyniyyətinin əsası \

    Tam oxu »
  • SUBYEKT

    \ – Subyekt termini Aristotelə görə sonra da Orta əsrlərdə cövhər mənasında işlədilirdi. Bugünkü mənasında isə XVII əsrdən sonra işlədilir

    Tam oxu »
  • SUBYEKTİV

    \ – subyektlə bağlı olan, subyektdə əsaslandırıla bilən, subyektlə müəyyənləşmiş olan, subyektə bağlı olan

    Tam oxu »
  • SUFLİ

    ərz \ – yerə Aydan fərqli olaraq sufli, yəni aşağı olan, alçaq.

    Tam oxu »
  • SUFLİ

    aləm – Ay altı aləmdir. Ruhani varlıqlara görə aparılan bu bölgüyə görə, ay altı aləm maddi varlıqların yaşadıqları mə-kandır

    Tam oxu »
  • SÜBUT

    \ – Sübutun tezisi olan hər hansı fikrin həqiqiliyini \ əsaslandırmaq məqsədi daşıyan mühakimə. Kökü ərəbcədəki səbutə-dən \ götürülmüşdür

    Tam oxu »
  • SÜNNƏ

    \ – \ – Məhəmməd Peyğəmbər və onun kəlamları haqqındakı hədisləri təşkil edən ―müqəddəs rəvayətlər‖ məcmusu, sünnilik məzhəbinə etiqad edən müsəlma

    Tam oxu »
  • SÜNNİLİK

    islam dinində ən geniş yayılmış ortodoksal təriqət. VII-VIII əsrlərdə xilafət daxilində gedən dini-siyasi mübarizə şəraitində meydana gəlmiş, IX əsrd

    Tam oxu »
  • ŞAFİLİK

    sünni məzhəblərindən biri; banisi islam hüququ-nun dərin bilicisi, fakih və mühəddisi, Fələstinin Qəzzə şəhərində anadan olmuş Məhəmməd bin İdris ə

    Tam oxu »
  • ŞAMANİZM

    ibtidai-icma quruluşunda bəzi xalqlarda yaran-mış erkən din. Şamanın \ ruhlarla ünsiyyətinə inama əsas-lanır

    Tam oxu »
  • ŞEY

    \ – hər hansı bir düşüncəni dilə gətirən naməlum termin. Həqiqi olan, şüurun xaricində öz başına var olan yeganə obyekt \

    Tam oxu »
  • ŞEYXİLİK

    XIX əsrin birinci yarısında şiəlik əsasında yaranmış dini-siyasi cərəyan. Şeyx Əhməd Əhsai \ yaratmışdır

    Tam oxu »
  • ŞƏXS

    \ mənası bölünməyən, parçalanmayan deməkdir. Latıncadakı devidere sözündən törə-mişdir = a-tomon – bölünməyən, özlüyündə hissələrə ayrılmaz olan

    Tam oxu »
  • ŞƏRAİT

    \ – predmeti əhatə edən və predmetin onlarsız mövcud ola bilmədiyi xarici hadisələrə münasibətini ifadə edən fəlsəfi kateqoriya

    Tam oxu »
  • ŞƏRƏF

    \ – insanın duyan, düşünən və azad bir varlıq olaraq özündə daşıdığı dəyər, insaniyyətinin dəyəri

    Tam oxu »
  • ŞƏRİƏT

    \ – müsəlman qanunlarının sistemləşdirilmiş toplusu. Şəriətdə bütün qeyri-dini və dini problemlər islam baxımından işıqlandırılır; təsərrüfat həya

    Tam oxu »
  • ŞƏRT

    \ – bir başqa şeyin özünə bağlı olduğu, bir başqa şeyi imkanlı qılan şey. Şərtli imperativ \

    Tam oxu »
  • ŞOVİNİZM

    \ – millətçiliyin ifrat, mürtəce formalarından biri. Başqa millət və xalqlara nifrət və ədavəti qızışdırmağa yönəldilmiş şovinizm siyasəti guya ―ikin

    Tam oxu »
  • ŞÜUR

    \ – 1. Insanın özü, yaşadıqları və dünya haqqındakı məlumatı. Bundan başqa düşünmək və özünü tanımaq qabiliyyəti

    Tam oxu »
  • TABU

    \ Qeyri-normal gücə sahib olan bir nəsnə, insan və ya söz tabu syıla bilər. İbtidai xalqlarda: əfsanəvi etiqadlara, mövhumi təsəvvürvə – zehniyyətlə

    Tam oxu »
  • TALE

    insanların həyatında bütün hadisələri qabaqcadan müəyyən edən fövqəltəbii qüvvə haqqında dini-idealist təsəvvürü ifadə edən anlayış

    Tam oxu »
  • TANRI

    \ – Dini iman sistemində fövqəltəbii və fövqəladə xüsusiyyətləri, yetişkin bir əsas olaraq ən yüksək varlıq

    Tam oxu »