fuko

Mişel Pol Fuko (fr. Michel Foucault, 15 oktyabr 1926[…], Puatye, Vyenna, Fransa – 25 iyun 1984[…], XIII arondisman, Fransa və ya Paris) — fransız filosof, mədəniyyət nəzəriyyəçisi və tarixçi. == Həyatı == Mişel Fuko 15 oktyabr 1926-cı ildə Fransanın Puatye şəhərində orta səviyyəli bir ailədə dünyaya gəldi. Atası cərrah, anası isə cərrahın qızı idi. Fuko həyatda "qüsurlu" olduğuna görə onu təhqir edən atası ilə problemli münasibətinin olduğunu vurğulamışdır. 1948-ci ildə ilk dəfə intihara cəhd etdi və bir müddət psixiatriya xəstəxanasına yerləşdirildi. Bu təcrübələrin hər ikisi onun homoseksuallığı ilə əlaqəli görünür, çünki psixiatr onun intihar cəhdinin cəmiyyətdəki marjinal statusu ilə motivasiya edildiyinə inanırdı. Hər ikisi də onun intellektual inkişafını formalaşdırmış və sapma, dəliliyin diskursiv çərçivəsinə diqqət yetirmişdir. Atası məşhur cərrah idi və istəyirdi ki, oğlu da onun yolunu davam etdirsin.1971-ci il may ayının 1-i Fuko və Jan — Mari Domenak "Sante" Paris həbsxanasının qapısında kriminalistika dosyelərini məhv etməyə çağırış vərəqələri payladıqları üçün saxlanmışdırlar.16 dekabr 1972-ci ildə şübhəli şəraitdə komissarlıqda öldürülmüş əlcəzairli işçi Məhəmməd Diabanın xatirəsinə həsr olunmuş mitinq zamanı polis tərəfindən saxlanılır. 1984-cü il 2 iyunda Fuko qəşş etdi və xəstəxanaya yerləşdirildi.

Yerin öz oxu ətrafında fırlanmasını sübut etmək üçün cihazdır. 1851-ci ildə Paris Panteonunda L.Fuko bu təcrübəni göstərmişdir. Leninqradda İsaakiyevski soborun tavanından 98 m uzunluğunda belə bir rəqqas asılmışdır. Rəqqas hərəkətə gətirildikdən bir neçə dəqiqə sonra onun yelləndiyi müstəvi Yerin fırlandığı istiqamətin əks tərəfinə xeyli meyl edir ki, bu da Yerin fırlanmasını sübut edir.

Mişel Pol Fuko (fr. Michel Foucault, 15 oktyabr 1926[…], Puatye, Vyenna, Fransa – 25 iyun 1984[…], XIII arondisman (Paris), Fransa) — fransız filosof, mədəniyyət nəzəriyyəçisi və tarixçi. Tarixdə 100 ən çox öyrənilmiş şəxsiyyətlər siyahısına daxil edilib. Mişel Fuko 15 oktyabr 1926-cı ildə Fransanın Puatye şəhərində orta səviyyəli bir ailədə dünyaya gəldi. Atası cərrah, anası isə cərrahın qızı idi. Fuko həyatda "qüsurlu" olduğuna görə onu təhqir edən atası ilə problemli münasibətinin olduğunu vurğulamışdır. 1948-ci ildə ilk dəfə intihara cəhd etdi və bir müddət psixiatriya xəstəxanasına yerləşdirildi. Bu təcrübələrin hər ikisi onun homoseksuallığı ilə əlaqəli görünür, çünki psixiatr onun intihar cəhdinin cəmiyyətdəki marjinal statusu ilə motivasiya edildiyinə inanırdı. Hər ikisi də onun intellektual inkişafını formalaşdırmış və sapma, dəliliyin diskursiv çərçivəsinə diqqət yetirmişdir. Atası məşhur cərrah idi və istəyirdi ki, oğlu da onun yolunu davam etdirsin.1971-ci il may ayının 1-i Fuko və Jan — Mari Domenak "Sante" Paris həbsxanasının qapısında kriminalistika dosyelərini məhv etməyə çağırış vərəqələri payladıqları üçün saxlanmışdırlar.16 dekabr 1972-ci ildə şübhəli şəraitdə komissarlıqda öldürülmüş əlcəzairli işçi Məhəmməd Diabanın xatirəsinə həsr olunmuş mitinq zamanı polis tərəfindən saxlanılır.

Fuko kəfkiri — Yerin sutkalıq fırlanmasını eksperimental olaraq nümayiş etdirmək üçün istifadə edilən riyazi kəfkir. Uzunluğu bir neçə on metrə qədər olan çevik asma üzərində bir neçə on kiloqrama qədər çəkisi olan bir cisimdir. İpin yuxarı ucu hər hansı bir şaquli müstəvidə kəfkirin sərbəst hərəkəti üçün asqıda və ya itələyici yastıqda sabitlənmişdir. Planetimizin gündəlik fırlanmasının mövcudluğu kəfkirin hərələt müstəvisinin Yerlə əlaqəli yerlərə nisbətən tədricən fırlanmasından məsuldur. Bu effekti ilk dəfə L. Fuko (1851) nümayiş etdirmişdir. Hazırda dünyada nümayiş məqsədilə istifadə olunan Fuko kəfkirləri fəaliyyət göstərir.

Jan Bernar Leon Fuko (fr. Jean Bernard Léon Foucault; 18 sentyabr 1819[…], Paris – 11 fevral 1868[…], Paris) — fransız fiziki, mexanik və astronom, Paris Elmlər Akademiyasının üzvü (1865) . Berlin Elmlər Akademiyasının üzvü, Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1860), London Kral Cəmiyyətinin xarici üzvü (1864) olmuşdur. 1845-ci ildən Journal des Debats-ın elmi şöbəsinə redaktorluq etmişdir. 1855-ci ildə Paris Rəsədxanasına fizik təyin edilmiş və tezliklə Uzunluqlar Bürosunun üzvü seçilmişdir. O, daha çox Fuko kəfkirinin yaradıcısı və giroskopun ixtiraçısı kimi tanınır.