İL
İLAHƏ
OBASTAN VİKİ
.il
.il — İsrailin internet kodu.
İl
İl — Yer kürəsinin Günəş ətrafında dövr etməsi ilə bağlı olan zaman ölçü vahididir. Təqvim ili qriqorian və yulian təqvimlərində qısa ildə 365, uzun ildə 366 sutkaya bərabərdir. Kosmologiya elmində « qiqaqod » (milyard il) anlayışı da işlədilir. == İlin müxtəlif uzunluğu == 346,620047 gün — əjdaha ili , Günəşin Ay orbitinin əvvəki nöqtəsinə qayıtdığı zaman. 353, 354 və ya 355 gün — qısa ilin bəzi təqvimlərdə uzunluğu.
Akademik il
Akademik il — ali məktəblərdə dərslərin başlanmasından qurtarmasınadək (payızdan o biri ilin yazına qədər) olan müddət. Təqribən 8–10 aydır. Azərbaycanda bütün ali təhsil müəssisələrində işlədilən "tədris ili" termini akademik il termininə uyğundur.
Böyük il
Böyük il — il ərzində ən çox sayda quşları müşahidə edənlər üçün keçirilən yarışma.
Elazıq (il)
Elazığ ili — Türkiyədə il. Elazığ şərqi Anadolu bölgəsində yerləşmiş olub, şimalında Tunceli, şərgində Bingöl, cənubunda Diyarbəkır və qərbində Malatya illəri yerləşir.
O İl
O İl (1 yanvar 1978) — Şimali Koreyanı təmsil edən stolüstü tennisçi. == Karyerası == O İl Şimali Koreyanı 2004-cü ildə Afina şəhərində baş tutan XXVIII Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil edib və fərdi turnirdə 33-cü pillənin sahibi olub.
Ot-İl
Ot-İl (fr. Haute-Isle) — Fransada bələdiyyə , region — İl-de-Frans, departament — Val-d’Uaz, rayon — Pontuaz, kanton — Manö-an-Veksen. Əhalisi — 333 nəfər (2005). Bələdiyyə Paris şəhərinin təxminən 60 km şimal-qərbdə, Serji belediyyənin 30 km şimal-qərbdə yerləşir.
Qalaktik il
Qalaktik il və ya kosmik il — Günəş sisteminin Süd yolu ətrafında tam bir dövrə vurması üçün lazım olan vaxt. Bir Qalaktik il təxminən 225-250 milyon Yer ilinə bərabərdir. Günəş sistemi Süd yolu qalaktikası ətrafında 828.000 km/saat sürətlə hərəkət edir. Qalaktik il kosmik və geoloji zaman dövrlərinin başa düşülən olması üçün istifadə olur. Geoloji hadisələr arasındakı zaman fərqinin başa düşülməsində milyard il şkalası mane olur. == Əhəmiyyətli hadisələr Gİ ilə == Qeyd: Aşağıda Gİ 225 milyon il olaraq götürülmüşdür. === Keçmiş === === Gələcək === 1 Gİ sonra: Superqitənin yaranması 2-3 Gİ sonra: Ayın Yerdən uzaqlaşması, Günəş tutulmasının baş verməməsi. 6 Gİ sonra: Günəşin istiliyinin artmağa başlaması. 22 Gİ sonra: Andromeda ilə Süd yolu qalaktikalarının toqquşması. 25 Gİ sonra: Günəşin partlaması.
Tropik il
Tropik il, (Günəş ili) fəsillərin dəyişməsinə əsaslanan il. 1 Yanvar 2000-ci ildə tropik ilin uzunluğu: 365,2421897 gün, başqa sözlə 365 gün 5 saat 48 dəqiqə 45,19 saniyəyə olaraq hesablanışdır. Hal-hazırda dünyanın əksər ölkələrinin, o cümlədən Azərbaycanın rəsmi təqvimi olan Qriqori təqvimi tropik ilə əsaslanır.
Uzun il
Uzun il — hal-hazırda istifadə etdiyimiz Qriqori təqvimində fevral ayı 28 gün əvəzinə 29 gün çəkən və 365 gün əvəzinə 366 gün davam edən hər dördüncü il. Bunun səbəbi Yer planetinin Günəş ətrafında tam dövretmə vaxtının (astronomik il), Günəşin eyni meridiandan iki dəfə keçməsi arasındakı ortalama vaxtın tam günə bərabər olmamasıdır. Belə ki, bir astronomik il 365 gün yox, 365,242 gündür. == Uzun ilin təyin edilməsi == Əksərən uzun illər 4-ə qalıqsız bölünən illərdir: 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2016, 2020 və s.Ancaq bu halda astronomik ilin 365,250 olması lazım idi. Bu rəqəm isə 365,242 gün olduğu üçün qaydanın iki istisnası vardır: 100-ə qalıqsız bölünən illərdən ancaq 400-ə qalıqsız bölünənlər uzun il sayılır: 1200, 1600, 2000, 2400 uzun illərdir (400-ə qalıqsız bölündüyü üçün), ancaq 1700, 1800, 1900, 2100 uzun il deyildir (4-ə qalıqsız bölünməyinə baxmayaraq). Astronomik ili daha da dəqiqləşdirmək üçün 4000-ə qalıqsız bölünən illər də (400-ə tam bölünməsinə baxmayaraq) uzun il kimi qəbul edilməyəcək: 4000, 8000, 12000, 16000 və s.
Yaysız il
"Yayı olmayan il" (ing. “Poverty Year”, “The Summer that Never Was”, “Year There Was No Summer”) — 1816-cı il Şimali Amerikada və Qərbi Avropada çox soyuq keçdiyindən həmin il tarixdə bu adla qalmışdır. Meteoroloji müşahidələrin başlandığı dövrdən bəri ən soyuq il olmuşdur. ABŞ-də 1816-cı ili, həm də “Eighteen hundred and frozen to death” (“Min səkkiz yüz və ölümcül şaxta”) adlandırırlar. == Səbəbləri == 1920-ci ildə amerikalı iqlim tədqiqatçısı Uilyam Hamfreys “Yayı olmayan ili” izah edə bilmişdir. O iqlimdə baş verən dəyişiklikləri Sumbava adlı İndoneziya adasında yerləşən Tambora vulkanının püskürməsi ilə izah etmişdir. Bu püskürmə tarixən müşahidə edilmiş ən güclü vulkan püskürməsi sayılır. 1815-ci ildə baş vermiş bu püskürmə VEİ şkalası üzrə 7 bal gücünə malik idi və atmosferə atılmış 150 km3 kül növbəti illərdə şimal yarımkürəsində vulkanik qış effekti yaratmışdı. Başqa bir məlumata görə, 1809-cu ildə tropiklər ərazisində daha bir vulkan püskürməsi baş vermişdi və onun barəsində yazılı qeydlər olmasa da, onun püskürmə gücü Tambora vulkanı ilə müqayisə edilən idi. Bu iki püskürmənin nəticəsində növbəti onillik (1810-1819) son 550 il ərzində ən soyuq onillik kimi tarixdə qalmışdı .
Yeni il
Yeni il və ya Təzə il bayramı — dünyanın müxtəlif xalqları üçün ənənəvi bayrama çevrildiyi kimi, Azərbaycanda da insanların məişətinə daxil olub. Bir çox mədəniyyətlər hadisəni hansısa şəkildə qeyd edirlər. Bu gün ən çox istifadə edilən təqvim sistemi olan Qriqorian təqvimində Yeni il yanvarın 1-də (Yeni il bayramı, Yeni il ərəfəsindən sonra) baş verir. Bu həm də orijinal Yuli təqvimində və Qədim Roma təqvimində (e.ə. 153-cü ildən sonra) ilin ilk günü idi. Yəhudilərdə Roş-Ha-Şana və islamda Hicri yeni il qeyd edilir. Bəzi fərziyyələrə görə Yeni ili ilk dəfə qədim çinlilər qeyd ediblər. Digər mənbələrdə bu, qədim germanlar və romalıların adı ilə bağlanır. Başqa bir mənbə isə ənənənin Mesopotamiyada yarandığını sübut etməyə cəhd edir. == Tarixi == Bu bayramın yaranmasının azı 25 əsrlik tarixi var.
İl günləri
45 il
45 il filmi rejissor Endryu Heyq tərəfindən 2015-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Əsas rolları Şarlotta Remplinq və Tom Kortni ifa edirlər. == Məzmun == Keyt və Ceff Merser cütlüyü uşaqsız ailədir. Onlar 45 illik evliliklərini təntənəli qeyd etməyə hazırlaşırlar. Ceffin aldığı məktub hadisələrin məcrasını dəyişir. Məktubda Ceffin keçmiş sevgilisi olan alman əsilli Katinin Alp dağlarında meyitinin tapıldığı yazılır. Hadisə Ceffin Keytlə evliliyindən 5 il əvvəl baş vermişdi. O zaman Katinin meyiti taplmamışdı.Evlilik ildönümünə hazırlaşan Ceffin Kati ilə bağlı xatirələri aldığı məktubdan sonra yenidən canlanır, öz-özünə bu sualı verir — "Kati ölməsəydi görəsən, həyatı necə olardı?". Ceff Keytlə münasibətinə yenidən nəzər yetirməli olur..
1-ci il
1 (I), 1 AD və ya 1 CE Anno Domini təqvim dövrü üçün epox ilidir . Bu, eramızın birinci ili , 1-ci minilliyin və 1-ci əsrin birinci ili idi . Bu, şənbə və ya bazar günü başlayan ümumi il idi , proleptik Julian təqvimi ilə şənbə günü başlayan ümumi il və proleptik Qriqorian təqvimi ilə bazar ertəsi başlayan ümumi il idi . Roma İmperiyasında , 1 AD Roma konsulları Qay Sezar və Lusius Aemilius Paullusun adını daşıyan Sezar və Paullusun Konsulluğu İli kimi tanınırdı və daha az tez-tez Roma İmperiyası daxilində 754 AUC (ab urbe condita) ili kimi tanınırdı . Bu il üçün "AD 1" nominasiyası , anno Domini (AD) təqvim erası Avropada illərin adlandırılması üçün geniş yayılmış üsula çevrildiyi orta əsrlər dövründən bəri ardıcıl olaraq istifadə olunur . Bu, Xristian / Ümumi eranın başlanğıcı idi . Əvvəlki il eramızdan əvvəl 1 — dir ; bu nömrələmə sxemində 0 ili yoxdur . The Anno Domini tanışlıq sistemi eramızdan əvvəl 525-ci ildə Dionysius Exiguus tərəfindən hazırlanmışdır . Roma təqviminin eramızdan əvvəl 45-ci ildə islahatı olan Julian təqvimi eramızın 1-ci ilində Roma tərəfindən istifadə edilən təqvim idi. == Hadisələr == ==== Roma İmperiyası ==== İmperator Avqustun əmri ilə Tiberius Almaniyadakı üsyanları yatırır (eramızdan əvvəl 1–5).
10-cu il
10 il (Onuncu il) — Cümədən başlayan uzun olmayan il. == Hadisələr == == Doğumlar == Heron — Yunan mühəndisi, riyaziyyatçısı, mexaniki.
100-cü il
100-cü il (Yüzüncü il) — Cümədən başlayan uzun il. == Hadisələr == == Doğumlar == Yustin == Vəfatlar == İosifus — Qədim Roma tarixçisi.
1000-ci il
== Hadisələr == Qıpçaqlar tərəfindən Oğuz dövlətinin süquta uğradılması. Normandiyada kəndli üsyanının baş verməsi.
1001-ci il
== Hadisələr == 1001-ci ildə Ləşkərinin ölümündən sonra Dərbənd əhalisi Şirvanşah Yəziddən özlərinə əmir seçmək istədikləri Əbu Nəsrin azad olunmasını tələb etdilər.
1002-ci il
== Hadisələr ==
1003-cü il
== Hadisələr ==
1004-cü il
== Hadisələr ==
109-cu il
== Hadisələr ==
1090-cı il
== Hadisələr ==
1091-ci il
== Hadisələr ==

Значение слова в других словарях

бу́лочка коммунали́стский кровоостана́вливающий латиноамерика́нцы обоепо́лый пе́чка позицио́нность раззва́нивать масли́нный серебри́сто стоматологи́ческий тандемный дягнуть тентере false representation gammoning ill use monophagous oversown seamless tornadic undertint вакации недоспелый служить