İNNAB
\[ər.\] сущ. иннаб (1. экуь-хъипи цуьквер жедай, кьурагьвилиз давамлу ттар ва адан яру чкал алай, къене кӀеви цил авай куьлуь ва верцӀи емиш; 2. классик шиирра ярувал манада; şərbəti-innab яру шуьрбет; ləbi-innab яру пӀузарар).
İnnab
İnnab (lat. Ziziphus jujuba) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin murdarçakimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
İnnab Azərbaycanın subtropik rayonlarında – Samur-Dəvəçi ovalığında, Abşeronda, Kür-Araz çayları ətrafındakı rayonlarda qədimdən becərilir. Hazırda innabın Abşeronda "Azərbaycan", "Abşeron", "Şirvan" və "Tacikistan" sortları vardır. Bundan başqa Respublikamızın bir neçə rayonlarında innaba həyətyanı sahələrdə tək-tək olsa da rast gəlinir.
İnnab çox faydalı, uzun ömürlü və bəhrəli bitkidir. Onun gövdəsinin aşağıya doğru meyl etmiş budaqları üzərində sıx sürətdə yerləşmiş yarpaqları vardır ki, bu yarpaqlar ağaca xüsusi gözəllik verir. İnnabın yaşıltəhər sarı rəngli gözəl çiçəkləri də vardır. Bunlar ulduzvarı şəkildə yerləşmişdir. İnnabın nəzəri cəlb edən sarı-qırmızı rəngli, şirin dadlı, xoş ətirli meyvələri olur.
Əsl innab
Əsl innab (lat. Ziziphus jujuba) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin murdarçakimilər fəsiləsinin i̇nnab cinsinə aid bitki növü.
== Təbii yayılması ==
Dünyanın bir sıra ölkələrində təbii və yabanı şəkildə rast gəlinir.
== Botaniki təsviri ==
6–8 m hündürlükdə yarpağını tökən kiçik ağac və koldur. Yarpaqları növbəlidir. Dairəvi yarpaqların qaidə hissəsində 2 ədəd tikana çevrilmiş yarpaqaltlıqları və çiçək qrupu yerləşir. Çiçəkləri 2 cinsli, 5 üzvlüdür. Ulduzvarı və görkəmsizdir, kasacığı nəlbəkivaridir. Geniş üçbucaq formalı, dilimlidir. Ləçəkləri xırda, enli, qaşıqvarı, erkəkcikləri əhatə edəndir.
Çin innabı
== Təbii yayılması ==
Çində, Yaponiyada, Kiçik və Orta Asiyada, Himalayda, Qafqazda dağların quru yamaclarında təbii yayılmışdır.
== Botaniki təsviri ==
Bu həmişəyaşıl kolun hündürlüyü 3–8 m-ə çatır. Yarpaqları yumurtavari, uzunluğu 2–5 sm, ucu biz, kənarları dişlidir. Xırda çiçəkləri dəstələrdə 3–5 ədəd və ya təkdir. Çiçəkləmə dövrü iyun-iyuldur. İnnabın yeməli, ətli meyvələri yumru, şarşəkilli, armudşəkilli və ya ellipsvari formalı ola bilər. Meyvələri avqustda-sentyabrda yetişir. Yetişmiş meyvələri zoğlarla birlikdə tökülür.
== Ekologiyası ==
Quraqlığa davamlı bitki kimi çin xurması quru subtropiklərdə becərilir.
== Azərbaycanda yayılması ==
Respublikamızda geniş yayılmışdır.
İnnabı
İnnabı - Azərbaycanin məşhur qədim qadın rəqslərindən biri.
== Söz açımı ==
Burada heç də innab meyvəsi nəzərdə tutulmur, meyvənin rəngi aktuallaşdırılır. İnnabı rəngi adıdır, tünd qırmızı rəngi bildirir. Bu, qadınların toy zamanı bər-bəzəyə, şala, qumasha, tafta-baftaya bürünüb simvolik şəkildə qırmızılaşdırılmasına, qırmızıya boyanmasına işarədir, alt-şüur səviyyəsində isə birbaşa qadın başlanğıcına işarədir.
== Tarixçə ==
İnnabı Azərbaycanın toy rəqsidir, bir rəqs forması kimi varlı qadınların evlərində meydana gəlmişdir. Onu adətən qonaqlardan olan iki rəqqasə ifa edərmiş. İnnabını Bakıda yalnız qadınlar oynardılar, bir çox rayonlarda isə onu həm qadınlar, həm də kişilər ifa edərdilər. Vaxtilə Azərbaycanda qadın və kişi toyları (və ya qız və oğlan toyları) ayrıca keçirilərdi. Kişi toyunda qadınlar, qadın toylarında kişilər iştirak etməzdilər. Bu dövrdə qadınların getdiyi yerlər də məhdud idi.
İnnabı (Rəqs)
İnnabı - Azərbaycanin məşhur qədim qadın rəqslərindən biri.
== Söz açımı ==
Burada heç də innab meyvəsi nəzərdə tutulmur, meyvənin rəngi aktuallaşdırılır. İnnabı rəngi adıdır, tünd qırmızı rəngi bildirir. Bu, qadınların toy zamanı bər-bəzəyə, şala, qumasha, tafta-baftaya bürünüb simvolik şəkildə qırmızılaşdırılmasına, qırmızıya boyanmasına işarədir, alt-şüur səviyyəsində isə birbaşa qadın başlanğıcına işarədir.
== Tarixçə ==
İnnabı Azərbaycanın toy rəqsidir, bir rəqs forması kimi varlı qadınların evlərində meydana gəlmişdir. Onu adətən qonaqlardan olan iki rəqqasə ifa edərmiş. İnnabını Bakıda yalnız qadınlar oynardılar, bir çox rayonlarda isə onu həm qadınlar, həm də kişilər ifa edərdilər. Vaxtilə Azərbaycanda qadın və kişi toyları (və ya qız və oğlan toyları) ayrıca keçirilərdi. Kişi toyunda qadınlar, qadın toylarında kişilər iştirak etməzdilər. Bu dövrdə qadınların getdiyi yerlər də məhdud idi.