(siyasi institut) (latın institutum təsisat, müəyyənləşdirilmə) 1. siyasi həyatın müstəqil təzahürü, siyasi sistemin qeyri-canlı varlığı, misal: dialo
(latın interpellatio hərfi mənada: nitqin kəsilməsi) bax Deputat sorğusu.
(ərəb; latın analoqu disciplina) ictimai inkişaf prosesində təbii yollarla və ya dinin, adətin, mədəniyyətin təsiri altında, bəzi hallarda isə dövlət
əmək hüququ normalarında nəzərdə tutulmuş qaydalarda, öz əmək vəzifələrini qanuna zidd olaraq, təqsirli surətdə yerinə yetirməməsi və yaхud nalayiq ye
sosial-siyasi təlabatdan irəli gələn, vahid dövlət daxilində, mərkəzi və yerli idarəetməni asanlaşdırmaq məqsədi ilə dövlət ərazilərinin müəyyən hissə
(ərəb; fransız analoqu réforme, latın analoqu reformare) mövcud quruluşun əsaslarını məhv edilməməsi şərtilə ictimai həyatın bu və ya digər tərəfinin
(ərəb; yunan analoqu despotéia) bax- despotizm.
dövlətin və ya onun konkret vəzifəli şəxsin yürütdüyü siyasi xətt və ya atdığı, təşkilati-siyasi addım və yaxud, cəmiyyətdə müvcud olan ictimai-siyasi
(birlik) 1. iki və ya bir neçə şəxsin, qrupların, partiyaların, cəmiyyətlərin, xalqların mükəmməl birliyi; həmin subyektləri özündə cəmləşdirən təşkil
(yunan hieros-müqəddəs və arché-hakimiyyət) - sistemin elementlərinin yuхarıdan aşağıya yerləşməsi, cəmiyyətdə hakim-tabeçilik münasibətlərinin mürəkk
(fransız, ingilis cadastre, alman Kadaster, rus кадастр) (siyahı, reyestr) – rəsmi orqanların, yaxud idarələrin tərtib etdiyi siyahı (cədvəl), misal:
(latın candidatus ağ rəngli geyinmiş; Qədim Roma Respublikasında dövlətin ali vəzifələrinə namizəd olan vətəndaşlar öz üzərlərinə ağ rəngli paltar gey
(alman Kanzler, latın cancellarius) tarixdə və müasir dövrdə bəzi dövlətlərdə yüksək vəzifəli şəxslərin və ya məmurların statusu: 1) orta əsr Avropa d
(fransız carriére qaçış, həyat yolu, ictimai mövqe sözündən) əsas məqsədi şəxsi uğura, xidməti iyerarxiya pilləsi ilə yüksəlişə nail olmaqdan ibarət o
(son latın cassatio ləğvetmə, məhvetmə) 1) qanuni qüvvəyə minmiş Məhkəmə qətnamələrindən, hökmlərindən yuxarı Məhkəməyə şikayət və ya protest vermə və
(ispan caaudillo başçı, rəhbər) hərbi güc (zorakılıq) vasitəsi ilə hakimiyyəti ələ keçirən və hakimlik edən, - Latın Amerika ölkələrinin diktatorların
(latın hibrida, hybrida mələz) milli mentalitet və ya tarixin mürəkkəb inkişafının nəticəsində konkret zaman çərçivəsində, eyni dövlətdə birbirinə əks
(son latın clericalis kilsə, ruhani) cəmiyyətin siyasi və mənəvi həyatında kilsənin rolunu gücləndirməyi tələb edən ictimai-siyasi cərəyan
1) Parlament seçkilərində heç bir siyasi partiya (siyasi blok) tam (Hökuməti formalaşdırmaq, onun fəaliyyətini istiqamətləndirmək) hüququnu qazanmadığ
(latın codex kitab) 1) qanun külliyatı – bax məcəllə; 2) “etik K.-i” – tarixin inkişaf prosesində formalaşmış və müəyyən ictimai mühitdə cəmiyyətin ək
(latın collegium birlik, yoldaşlıq) ümumi əhəmiyyətli işlərin bir qrup şəxslər (kollegiya) müzakirəsi və həlli; kollegial orqanın həyata keçirdiyi rəh
(latın commissio - tapşırıq) dövlətin hakimiyyəti orqanı və ya beynəlxalq təşkilat tərəfindən müəyyən məqsədlərlə yaradılan və müvafiq səlahiyyətlərlə
(latın committere tapşırmaq, həvalə etmək) 1) xüsusi tədbirlərin icra edilməsindən ötrü və ya müəyyən sahədə idarəşiliyi tətbiq etməsindən ötrü və, ya
(latın competentia hüquqa əsasən malik olmaq) hər hansı dövlət orqanının və ya vəzifəli şəxsin qanunla müəyyən olunmuş səlahiyyətlərinin (hüquq və vəz
(son latın confoederatio ittifaq, birlik, confoederere – sazişlə birləşdirmək sözündən) – 1) müəyyən iqtisadi, siyasi, hərbi və s
(son latın conferentia, latın confero bir yerə yığıram sözündən) hər hansı bir məsələni müzakirə etmək üçün Hökumət orqanlarının, siyasi partiy və blo
(latın congressus görüş, yığıncaq) 1) dövlət, ərazi, təşkilat, birlik(lər) rəhbərlərininin və yaxud səlahiyyətli nümayəndəlrinin müəyyən məqsədlərdən
(fransız conservatisme, latın conservare qoruyub saxlamaq, mühafizə etmək) (mühafizəkarlıq) - geniş mənada; cəmiyyətin siyasi, elmi, incəsənət və s
(latın concessio icazə, güzəşt) – dövlətə və yaxud dövlət daxilində Bələdiyyəyə məxsus olan torpaqların, (yer altı) təbii sərvətlərin və digər təsərrü
( ərəb analoqu məşrutə Parlamentli monarxiya) – (məhdud monarxiya) – bəzi dövlətlərdə (xalqlarda) mürəkkəb siyasi-hüquqi inkişaf prosesi nəticəsində,
1) Hakimiyyət bölgüsü və onların Konstitusiya ilə məhdudlaşdırılması əsasında, eləcə də insan hüquq və azadlıqların təminatı əsasında dövlət ilə vətən
(latın constitutio - quruluş, müəyyən etmək) - dövlətin Əsas Qanunu, dövlətin ictimai, siyasi və iqtisadi quruluşunu, idarəetmə formasını və dövlət qu
insanların əsas hüquqlarının və azadlıqlarının mühafizəsinə yönəlmiş və bu məqsədlə dövlətin məcburi qüvvəsi ilə təmin edilmiş, dövlət hakimiyyətinin
müəyyən dövlətin Konstitusiyası ilə və digər Konstitusiya hüquqi aktları ilə müəyyənləşdirilən və qorunan siyasi-hüquqi, iqtisadi və sosial münasibətl
bir sıra dövlətlərdə yeganə yaxud əsas funksiyası Konstitusiya nəzarətini həyata keçirməkdən ibarət olan – dövlətin xüsusi orqanı
(latın constructio quraşdırma, qurma) – ictimai həyatın, ictimai münasibətlərin normal axarı ilə uzlaşan və, hətta onların inkişafını arzulayan, onlar
(latın continens qitə və ingilis shelf – sahilyanı rayon) 1) qitə çöküntüləri ilə çərçivələnən, sahil dövlətə mənsub olan Dünya okeanının dib hissəsi;
(kontrassiqnasiya) (son latın contrasignatura, kontr əks və siqnare – imzalamaq) bir sıra dövlətlərdə: 1) Baş nazirin, yaxud onun müvəkkilinin, dövlət
(latın cooptatio –əlavə seçki) mürəkkəb sosial-siyasi vəziyyətlərdə, əlavə seçkilərirn keçirilməsinin mümkünsüz olan təqdirdə seçkili kollegial orqanı
(latın creatura yortma) – kiminsə himayəsi ilə irəli sürülmüş; (məcazi) kiminsə adamı.
(durum) (latın crimen, crimenalis - cinayət, cinayətə aid olan) müəyyən cəmiyyətdə, dövlətdə, müəyyən zaman çərçivəsində, cinayətkarlığın səviyyəsinin
(yunan kritikế araşdırma, mühakimə etmə məharəti) – bax tənqid.
bəzi dövlətlərdə seçkilər milli, dini, irqi və ya müəyyən senzlərlə, dərəcələrə və ya kurialara bölən - dövlətin təmsilçi (hakimiyyət) orqanlarına keç
qeyri-mütəşəkkil, məkan, zaman və maraqca yaxınıqlı bir qrup insanın qisamüddətli, yığışıb - bir yerə toplaşması və yüksək dərəcəli komfomizmlə (oxşar
(latın quorum (praesnetia sufficit) kimlərin (iştirakı kifayətdir) İngiltərədə hakimləri təyin etdikdə istifadə edilən ifadənin ilk sözü) – yetərsay:
(latın quota-hər kəsə düşən hissə; quot - nə qədər) yetərsay; 1) kollegial orqan tərəfindən akt(lar)ın qəbul edilməsinə səlahiyyəti çatması üçün, onun
əksər hallarda dövlətin qanunvericilik hakimiyyəti orqanı (Parlament) tərəfindən, nadir hallarda referendum vasitəsilə xalq tərəfindən qəbul edilən (v
kateqoriyalar eyni prinsiplər üzərində formalaşan hüquq subyektlərinin hüquqları, azadlıqları, vəzifələri və mahiyyəti ilə uyğunlaşan və formal normat
(latın collisio-toqquşm) dövlətdaxili (milli) və ya beynəlxalq hüquqi aktlarda (iki və ya daha çox normativ, hüquqi aktlarda), eyni məsələnin tənzimlə
Parlament; müstəqil hakimyyət orqanı; “hakimiyyət bölgüsü prinsipi”nə uyğun olaraq dövlətdə bir-birini tarzlaşdıran üç hakimiyyət orqanlarından (İcrae