irbis

İrbis (lat. Panthera uncia) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinə aid heyvan növü. Məhv olma həddindədir. Sayı getdikcə azalmaqdadır. == Ölçüləri == 103-130 sm. olan iri pişik. Quyruğun uzunluğu 92-105 sm. Bədən quruluşu yetərincə ağırdır. Bədəni, peysərdə daha hündür olmaqla, alçaqdır, beli aşağı hissədən çiyinlərinə qədər mülayim enişlidir. Gövdəsi uzunsovdur.

İrbis (650 - 652) — Rus mənbələrinə görə ilk xəzər xaqanı və xaqanlığın təsisçisidir. Onun mənşəyi Türk-Aşina sülaləsinə söykənirdi.

İrbis Şekuy xaqan (乙毗射匮可汗) — Göytürk hökmdarı. == Hakimiyyəti == 642-ci ildə Nuşibilərin dəstəyi ilə hakimiyyətə gəlmişdir. Bəzi tarixçilər onu Xəzərlərin birinci xaqanı sayır . Amma bu məlumatın dəqiqliyi bilinmir. Yükük şadı Künduzə qovaraq tam hakimiyyəti əlinə almış, Çin şahzadəsi ilə evlənmək istəmişdi amma imperatorun cehiz olaraq Xotan və Qaşqar daxil olmaqla 4 böyük şəhəri tələb etməsi bu evliliyi mümkünləşdirmədi. == Ölümü == 646-cı ildə üsyan edən Xallıq İşbaranı məğlub etmişdi. 650-ci ildə Çindən özünə ordu toplayan və şərqə gələn Xallıq İşbara tərəfindən öldürülmüşdü.

İrbis İşbara Yabqu xaqan (əsl adı Aşina Baobu 阿史那薄布) — Göytürk xaqanı. == Hakimiyyəti == İl Külüg şadın oğlu idi. Nuşibilərin dəstəyi ilə hakimiyyətə gəlmiş, cəmi 1 il taxtda qalmasına baxmayaq Kuça, Çaç və Səmərqənd kimi əsas şəhərləri əlində saxlamışdı. 641-ci ildə öldürülmüşdür.