müsəlmanların cümə günü günorta vaxtında böyük məscidlərdə qıldıqları namazdır. İlk dövrlərdən başlayaraq müsəlmanların digər din mənsubların da (əhli
(56/676-cı ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin həyat yoldaşlarından biri, Bəni Müstəliq qəbiləsinin başçısı Haris ibn Dirarın qızı olmuşdur
sufi təriqətlərindən biridir. Təriqətin adı Muinəddin Həsən Çişti (633/1236) ilə bağlıdır. Onun soyu Sistandan gəlməkdədir
Kəbənin cənubunda yerləşən toplantı yeri olmuşdur. Darun-Nədvəni Qüreyş qəbiləsinin başçısı Qusay miladi 440-cı ildə inşa etdirmişdir
savaş və müharibə yerləri və ya İslam qanunları ilə idarə olunmayan, müsəlmanlara düşmən olan ölkələr və bölgələrdir
İslam qanunları ilə idarə olunan ölkə və bölgələr nəzərdə tutulur. Quranda bu terminə rast gəlinmir. Onun yaranması daha çox ictihadlarla bağlıdır
İsrail oğullarına göndərilmiş peyğəmbərlərdən biri olmuşdur. Qüds (Yerusəlim) şəhərində doğulub, orada da vəfat etmişdir
(202/817 – 270/883) – zahiri məzhəbinin qurucusu olmuşdur. O, dini elmləri Məhəmməd ibn İdris Şafiidən öyrənmişdir
gəlişi qiyamətdən öncə gözlənilən zalim bir insan obrazıdır. Onun gəlməsi axirət olaylarının əlamətlərindəndir
Allahın xaliq olduğunu inkar edənlərdir. Onlar materiyanın əbədi olması iddiasını irəli sürmüşlər. Dəhrilər daha çox fəlsəfi bir cərəyan kimi dəyərlən
səyahət edən, fiziki dünyadan əl çəkərək, mənəvi dünyada yaşayan, sufiliyi təbliğ edən dindar insanlardır
ibadətlərdən əvvəl bədən üzvlərinin: əllərin, ayaqların, üz və başın su ilə yuyulması və məsh edilməsidir
bax: DƏSUKİLƏR.
sufi təriqətlərindən birinin ardıcıllarıdırlar. Onları bürhanilər də adlandırırlar. Təriqətin adı Bürhanəddin İbrahim ibn Əbu Məcd Dəsuki (676/1277 il
(50/670-ci ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. O, Kəlbilər qəbiləsinin başçılarından biri idi
rəvayətlərə görə Quranda adı keçən Əshabi-Kəflə bağlı hadisələrdə möminləri təqib edən ölkə başçısı olmuşdur
tapınma, yol, təriqət, inanc kimi və s. sözləri özündə ehtiva edir. Latınca “religio” sözünün qarşılığı kimi işlədilir
bax: MƏSCİDÜLDİRAR.
qətlə yetirilmiş insanın yaxınlarına və ya əlil edilmiş insanın özünə cinayəti törətmiş insan tərəfindən kəffarənin ödənilməsidir
ismaili şiələrə yaxın ifrat dini təriqətin davamçılarıdırlar. Bu təriqətin qurucusu Dərazi olmuşdur. O, Qahirədə Fatimi xəlifəsi Biəmrillahın (386/996
Allahdan nə isə istəmək və diləmədir. Özünü Allahın qulu hesab edən hər bir kəs Onun gücü qarşısında öz acizliyi və gücsüzlüyünü hiss edib Ona sığınır
quşluq vaxtı deməkdir. Bu söz Quranda (20: 59, 79: 46, 93: 1) da anılmaqdadır. Duha vaxtı girəndə (günəşin doğuşundan iki saat sonra) eyni adlı namaz
insanı ölümünə qədər əhatə edən bütün maddi və mənəvi aləmdir. Ölüm anından sonra hər bir insan o biri dünyaya – yəni, axirət həyatına intiqal etmiş o
kətan və ya pambıqdan, altdan biçilməmiş iki parçadan ibarət olan müsəlman zəvvarın geyimidir. Parçanın biri beldən ayaqlara doğru sarılır, digəri isə
zəvvarın həcc və ümrədə ziyarətdə ihramda olarkən müəyyən əməllərin qadağan edilməsi halında olmasıdır
yaxşılıq etmə və yardımlaşmadır. Yardımlaşma həm maddi, həm də mənəvi davranışdır. Ehsan həmçinin Allah rızasını qazanmaq məqsədi ilə doğru yollarla q
isbatlanmış obyektiv biliklərdir. Bu anlayış İslamda ehkamlarla çərçivələnmişdir. İslama görə elmin qaynağı Allahdır
sevgi hissinin ən yüksək mərtəbəsidir. Müsəlman hər şeydən öncə Allahı sevməlidir. Çünki, Allahı sevmək hər bir müsəlman üçün əsasdır
özünə qapanma və ya inzivaya (təkliyə) çəkilməkdir. Müəyyən şərt və istəklərlə məsciddə Allaha ibadət etmək üçün bir necə gün təkliyə çəkilmək anlamın
Mədinə qəbilələrindən biri olmuşdur. İslamı qəbul etdikdən sonra evsilər ənsarlardan olmuşdurlar. Bu qəbilə öncə Yəməndə yaşamışdırlar
Fil ilində Məkkəyə hücum etmiş Həbəşistan kralı Əbrəhənin qoşunlarına, Allahın buyruğu ilə hücum edərək onları darmadağın etmiş quşlardır
(13/634-cü ildə həlak olmuşdur) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. O, Mədinədə dünyaya göz açmışdır
Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. Qüreyşlilərdən olan Əbban İslamı gec qəbul etmişdir
(1265/1849-1322/1905) – Camaləddin Əfqanin tələbəsi və davamçısı olmuşdur. O, Misirdə türkmən ailəsində doğulmuşdur
Məhəmməd peyğəmbərin babası olmuşdur. Haşimin (Haşimilərin lideri) ölümündən sonra həccin təşkili ilə bağlı işləri onun qardaşı Müttəlib ibn Əbdul-Mən
(32/652 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin tanınmış səhabələrindən biri olmuşdur. Müsəlman olmamışdan əvvəl Əbdül-Kəbə (Kəbənin qulu) adı ilə
(13/634 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin ən yaxın dostu, görkəmli ictimai və siyasi xadim, İslamın birinci Raşidi xəlifəsidir
(2/624-cü ildə öldürülmüşdür) – Məhəmməd peyğəmbərin barışmaz düşməni olmuşdur. Qureyş qəbiləsinin məxzumilər qoluna məxsus idi
(212/827 – 275/889) – görkəmli mühəddis və fəqih olmuşdur. Onun tam adı İmam Sabit Seyidül-Hüffaz Süleyman ibn Əşəs ibn İshaq Sicistani olmuşdur
(32/653 ildə vəfat etmişdir) – hədis və İslam hüququnun ən mahir bilicilərindən biri olmuşdur. Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biridir
(13/634 ildə həlak olmuşdur) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. Mədinədə dünyaya göz açan Əbu Dücanə İslamı hicrətdən əvvəl qəbul et
(52/672 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin səhabələrindən biri olmuşdur. Xəzrəc qəbiləsinə məxsus Əbu Əyyub Ənsari Mədinədə doğulmuşdur
(80/699 – 150/767) – görkəmli İslam mütəfəkkiri və fəqihi olmuşdur. İslamın ən yayılmış hüquq məzhəblərindən biri olan hənəfi məzhəbi onun adı ilə bağ
(57/676 ildə vəfat etmişdir) – sünni məzhəblərində etibarlı hədis ravilərindən biri kimi tanınmışdır
(2/624 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin əmisi olmuşdur. O, müsəlmanların amansız düşməni idi
(333/994 ildə vəfat etmişdir) – görkəmli İslam kəlamçısı olmuşdur. Ən çox yayılmış etiqadi məzhəblərindən biri olan maturidiliyin adı onunla bağlıdır
(44/666 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin ən tanınmış səhabələrindən biri olmuşdur. Yəməndən olan Əbu Musa Əşərinin əsl adı Abdullah olmuşdu
(74/693 ildə vəfat etmişdir) – Məhəmməd peyğəmbərin ən tanınmış səhabələrindən olmuşdur. Təxminən hicrətə 10 il qalmış Mədinədə müsəlman ailəsində doğ
(32/653 ildə vəfat etmişdir) – qüreyş qəbiləsinin öndə gedən başçılarından biri olmuşdur. O, Əməvilərdən idi
(18/639 ildə vəfat etmişdir) – İslam ordusunun görkəmli sərkərdəsi və siyasət adamı, Məhəmməd peyğəmbərin ən yaxın səhabələrindən biri olmuşdur