Толковый словарь терминов перевода

  • Heca kompressiyası

    bu, məlumatın heca həcminin ixtisar olunması, yaxud tərcümə dilində məlumatdakı hecanın sayının orijinal dilindəki məlumata nisbətən ixtisar olunması

    Полностью »
  • Həddən artıq tərcümə ölçüsü

    bax, tərcümənin həddən artıq interpretasiyası.

    Полностью »
  • Hərbi materialların tərcümə xüsusiyyətləri

    hərbi materiallara sözün geniş mənasında tərcüməçi-referent, hərbi-bədii materialları, «hərbi-publisistik materialları» və «hərbi-siyasi materiallar

    Полностью »
  • Hərbi materialların tərcüməsinin üslubi xüsusiyyətləri

    tərcümənin adekvatlığının əldə olunması üçün ən mühüm problem əslin üslubunu vermək məsələsidir

    Полностью »
  • Hərfi tərcümə

    transparant tərcümə, kalkalaşma, tərcümə mətninin dil və tematik səviyyədə xətti əvəzlənməsidir ki, burada orijinal və qəbuledən mətndə onların obra

    Полностью »
  • Hipermətn

    ənənəvi yazı mətnindən fərqlənir. Bu anlayış kompüterlərin işi ilə əlaqədar yaranmışdır. Hipermətnin tərifi saytda (“Elektron labirint”) yerləşdirili

    Полностью »
  • Hipertekstuallıq

    Hipermətnin səciyyəvi xüsusiyyətlərinin məcmusu, informasiyaya girmənin təşkili və strukturudur.

    Полностью »
  • Xarici (əcnəbi) sözlər lüğəti

    1. Əcnəbi dil mənşəli, az ya çox, xüsusi və onların izahını özündə əks etdirən lüğət. 2. Xarici dil mənşəli sözlərin siyahısını, onların izah və et

    Полностью »
  • Xəbərdarlıq siqnalları

    təhlükə haqqında xəbər vermək üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi işarələr.

    Полностью »
  • Xidməti siqnallar

    xidməti danışıqların aparılması, çevik və inamlı əlaqələrin aparılması üçün nəzərdə tutulan xüsusi siqnallar

    Полностью »
  • Xülasəedici əlaqə

    mətnin «düz olmayan nitq» prinsipi üzrə istiqamətlənən mətnlərarası əməliyyat, daha doğrusu, mətnin xülasəsi, cəmlənməsi (adaptasiya), lap kiçik öl

    Полностью »
  • Xüsusi dialekt

    başqa sosial qrupun dialekti.

    Полностью »
  • Xüsusi ensiklopediyalar

    onlar ümumi ensiklopediyalar kimi qurulmaqla, adı çəkilənlərdən həm də məzmunla fərqlənir; məsələn, tibbi ensiklopediyalarda bütün məqalələr yalnız

    Полностью »
  • Xüsusi əlavə dil

    onlar dil elementlərinin yığımı, kiçik linqvoüslubi və həmcins mövzulu mətnlərdə onların münasibətləri olan sistemaltılardır

    Полностью »
  • Xüsusi lüğət

    hər hansı xüsusi problemin, məsələn, semantik sintezin və s. həll olunması üçün formalaşmış lüğət

    Полностью »
  • Xüsusi politexnik qoşadilli lüğətlər

    bu lüğətlər ümumitexnik və ümumielmi terminlərin ekvivalentlərini və eləcə də elm və texnika dilində geniş istifadə olunan adi sözlərin ekvivalentl

    Полностью »
  • Xüsusi siqnallar

    hər hansı komanda, əmr, xəbərlə bağlı ixtisar olunmuş şərti işarələrdir. Xüsusi işarələrdə hər hansı say, söz, yaxud rəqəm və hərf kombinasiyaları va

    Полностью »
  • Xüsusi slenq

    müxtəlif jarqon və peşəkar leksikanı özündə birləşdirən slenqin dar sahəsi.

    Полностью »
  • Xüsusi süni dillər

    bu, ya elmlərin - riyaziyyatın, məntiqin, kimyanın, linqvistikanın və s. rəmzi dilləridir, yaxud insan-maşın (proqramlaşma dilinin, informasiyaların,

    Полностью »
  • Xüsusi tezlik lüğəti

    funksional üslub, yaxud yardımçı dillər mətnin tərtibində istifadə olunma üçün leksik tutuma malik olur

    Полностью »
  • Xüsusi tərcümə (1)

    1. Bir dildə olan söz işarələrinin digər dilin söz işarələri ilə verilməsi. Məxsusi tərcüməyə dövlət müəssisələri, ictimai təşkilat və partiyaların

    Полностью »
  • Xüsusi tərcümə (2)

    1. Biliklərin hər hansı sahəsinə öz terminoloji nomenklaturasına aid olan materialların tərcüməsi. 2

    Полностью »
  • Xüsusi tərcümə nəzəriyyəsi

    bu, tərcüməçinin xüsusi iş şəraitini, tərcümə edilən mətnlərin, müxtəlif növlü tərcümələrin xüsusiyyətlərini nəzərdə tutur

    Полностью »
  • Xüsusi yardımçı dil

    nisbətən məhdud leksika - qrammatik xarakteristika ilə seçilən linqvo - stilistik sistemaltı; o formalizə olunmağa nisbətən asan meyllidir, deməli, o

    Полностью »
  • İctimai

    bax: realilərin verilməsinin (tərcüməsinin) əsas üsulları.

    Полностью »
  • İdiomların tərcüməsi

    idiomların tərcüməsində aşağıdakı hallarla rastlaşırıq: 1) idiomun idiomla tərcümə olunması. Belə tərcümə o təqdirdə mümkündür ki, nə zaman tərc

    Полностью »
  • İdiostil (idivüslub)

    mətnin konkret müəllifinə xas olan diskursiv təcrübələri (praktikaları) əhatə edir. İdiostil (üslub) struktur poetikanın, bədii ədəbiyyatın dilinin

    Полностью »
  • İfadə

    səslər və söz birləşmələri dil vahidinin xarici (zahiri), (maddi) tərəfi. Bax: həm də ifadə planı.

    Полностью »
  • İfadə planı

    1. İşarələrin müəyyən ardıcıllığı. 2. Deyimi, onun mənalarını və onda olan dil vasitələrini müəyyən üslub tərəfindən nəzərdən keçirilməsi, daha doğ

    Полностью »
  • İxtisar olunmuş hərfi yazı

    aşağıdakı şəkildə formalaşan yazı sistemi qaydalarından biri: beş və daha çox hərfdən ibarət Azərbaycan türkcəsində sözlərin yazılışı, saitlərin sözu

    Полностью »
  • İxtisarlar lüğəti

    mürəkkəb ixtisarlaşmış (eyni zamanda, inisial tipli abreviaturaları) tərkibli adlardan yaranan sözləri özündə əks etdirən lüğət

    Полностью »
  • İxtisarların tərcüməsi

    ixtisarların tərcüməsinin əsas üsulu, təbiidir ki, lüğətlərə müraciət etməkdir. Lakin bunu da nəzərə almaq lazımdır ki, xüsusi materiallarda rast

    Полностью »
  • İxtisaslaşmamış süni dillər

    təbii dillərə oxşarlığı olan ümumi təyinatlı və beynəlxalq dillərdir ki, onlar insanlar arasında ümumi ünsiyyət prosesi üçün (məsələn, İDO, esper

    Полностью »
  • İkidillilik şəraitində informasiyanın yenidən işlənməsi

    1. Bax: Tərcümə. 2.Maşın tərcüməsində insanın daha çox iştirakını tələb edir və buna görə də avtomatlaşdırılmış prosesdir

    Полностью »
  • İkinci dəfə tərcümə

    bu, artıq hazır tərcümədir ki, tərcüməçilik kommunikasiyasında aralıq - əlaqələndirici kimi istifadə olunur

    Полностью »
  • İkinci dərəcəli metamətn

    törəmə metamətn onun protomətni əsl mətn yox, artıq mövcud olan metamətndir (məsələn, tərcümədən tərcümə)

    Полностью »
  • İlkin dil

    ədəbi kommunikat tərcümə olunan dil, orijinalın dilidir. İlkin dildə tərcüməçinin oriyentirləşməsi - hər hansı məna məzmunun, tərcümə dilində leksi

    Полностью »
  • İlkin kommunikativ fəaliyyət

    məlumatı göndərənin kommunikativ fəaliyyəti.

    Полностью »
  • İlkin kommunikativ situasiya

    onun iştirakçıları, ilkin mətnin göndəricisi, mətni və başqa məlumatı alan tərcüməçi. Tərcüməçi mətnin alıcısı kimi iştirak edir

    Полностью »
  • İlkin mətndə tərcüməçinin oriyentir prosesi-sinxron tərcümədə

    bu, heç də natiq nitqinin sadəcə dinlənilməsi yox, həm də tərcümə həllinin seçimi, yaxud axtarışı prosesində məzmuna görə informasiyanın aradan çıxar

    Полностью »
  • İlkin mətnin tərcümədə interpretasiyası

    tərcüməçinin gözü ilə digər dilin daşıyıcısını və mədəniyyətini görməsi.

    Полностью »
  • İlkin mətnin transformasiyası metodu

    sinxron tərcümənin metodlarından biri olub, formal-işarə səviyyəsində ilkin mətnin hazırlığında leksik, qrammatik transformasiya və nitq kompressiyas

    Полностью »
  • İlkin sənədlər

    ilkin informasiyanı özündə saxlayan və onun tərcüməsi üçün nəzərdə tutulmuş bütün nəşr olunası materiallar

    Полностью »
  • İllokutiv akt

    lokutiv akta məqsədyönlülüyün verilməsi, kommunikativ məqsədin ifadəsi.

    Полностью »
  • İmitativ əlaqə

    metamətndə mətnarası invariantın olduğuna şəhadət verən əlaqə; imitativ əlaqədə metamətn orijinalla müqayisədə öz semantik və üslubi uyğunluğunu - 1

    Полностью »
  • İnformasiya bolluğunun maddi-qrafik səviyyəsi

    qavrayışa daha asan olan mətnin aşağı səviyyəsi. O nəinki formal, həm də mətnin məzmunu funksiyasını da yerinə yetirir

    Полностью »
  • İnformasiya daşıyıcısı

    hər hansı dil ümumiliyinin nümayəndəsi.

    Полностью »
  • İnformasiyanın digər məktəbləri

    bu, mütəxəssisdən zəruri məlumatların alınması imkanı və əldə edilmiş təcrübədən istifadədir. İnsanın öz təcrübəsi isə nəinki onun praktik işi nəti

    Полностью »
  • İnformasiyanın xüsusi mənbələri

    elmi, texniki, xüsusi ədəbiyyat, xüsusi lüğətlər, xüsusi ensiklopediyalar, soraq kitabları informasiya mənbələri sayılır

    Полностью »
  • İnformasiyanın işçi mənbələri

    bu, elə tərcüməçinin informasiya mənbələridir; bax: tərcüməçinin informasiyasının ümumi mənbələri, tərcüməçinin informasiyasının xüsusi mənbələri

    Полностью »