İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Pıçıldama

    Kabinədən kənar «pıçıldama» sinxron tərcümə.

    Tam oxu »
  • Plan

    1. Dil işarəsinin tərəfindən biri onun iki aspektindən biri kimi. 2. Dil hadisələrinin nəzərdən keçirilməsi üsulu, nəzər nöqtəsi

    Tam oxu »
  • Pleonazm (artıqlıq)

    1. Dil vahidinin daimi xassəsinin izafi ifadəsi. 2. Çoxsözlük ifadəsidir ki, onlar təkmənalı və bununla da artıq sözləri (əgər onlar üslubi tapşırıq

    Tam oxu »
  • Poetema

    poetik əsər üçün xarakterik olan və məişət nitqində az işlənən söz, yaxud söz birləşməsi.

    Tam oxu »
  • Poetik (metasemiotik) funksiya

    nitq deyiminin formasını ifadə edən funksiya.

    Tam oxu »
  • Poetik mətnin prozaik (nəsri) adaptasiyası

    bax: tərcüməadaptasiya.

    Tam oxu »
  • Poetik tərcümə

    1. Poetik tərcümə bədii tərcümədən fərqli olaraq publikanın zövqünə, bilik, təfəkkür səviyyəsinə, xarakter və tələblərinə uyğun olmalıdır

    Tam oxu »
  • Poeziya tərcüməsi

    etiraf etmək lazımdır ki, poeziyanın tərcüməsi zamanı tamamilə spesifik problemlər yaranır. Belə ki, ritm, ölçü, qafiyə və s

    Tam oxu »
  • Poeziyanın nəsrlə tərcüməsi

    bax: nəsr tərcüməsi (prozaik tərcümə).

    Tam oxu »
  • Poliqlot

    çox dil bilən adam.

    Tam oxu »
  • Poliloji nitq

    üç və daha artıq söhbətdə iştirak edən insanlar arasında gedən dil ünsiyyəti formalarından biri; kollektiv ünsiyyətin formalarından biri

    Tam oxu »
  • Poliloq

    1. Danışan və qulaq asan bir sıra adamlar arasında gedən söhbət. Danışanların sayı (ikidən artıq) bu prinsipi dəyişdirmir

    Tam oxu »
  • Polisemiya

    leksik vahidlərin çoxmənalılığı.

    Tam oxu »
  • Postalqoritmik mərhələ

    baza dilində (BD) linqvistik vahidlərin seçilməsində bir sıra statistik - leksikoqrafik məsələlərin nəticələrinin qiymətini və təsvirini özündə birlə

    Tam oxu »
  • Postredaktə

    maşın tərcüməsindən sonra mətnin insan tərəfindən redaktə olunması.

    Tam oxu »
  • Postulat

    ilkin qəbul edilmiş nəzəri müddəa.

    Tam oxu »
  • Pozulmuş semasioloji əlaqə

    dil işarələrinin denotatla əlaqəsidir ki, kommunikant tərəfindən qəbul edilmir.

    Tam oxu »
  • Praktikologiya

    həm də tərcümələrin ictimai realizə nəzəriyyəsidir.

    Tam oxu »
  • Praqmatik

    praktik cəhətdən səmərəli nəticə verməni tanıyan və ona əsaslanan praqmatizm.

    Tam oxu »
  • Praqmatik adaptasiya

    1. Alıcının informasiya ehtiyatını nəzərə alan ilkin mətnin dəyişdirilməsi. 2. Praqmatik mənanın ilkin deyimin dəyişdirilməsi uçotu ilə verilməsi

    Tam oxu »
  • Praqmatik adekvat tərcümə

    ilkin deyimdə olan praqmatik mənanın verilməsi tələblərinə cavab verən tərcümə.

    Tam oxu »
  • Praqmatik ekvivalentlik

    bax: ekvivalentliyin növləri.

    Tam oxu »
  • Praqmatik məna

    müxtəlif alıcılar və alıcılar qrupu tərəfindən deyimdə dil informasiyasının spesifik qavrayışını özündə birləşdirir

    Tam oxu »
  • Praqmatik münasibətlər

    semiotikada bu və ya digər işarə sistemindən istifadə edən işarələr və şəxslər arasında münasibətlər

    Tam oxu »
  • Praqmatika

    1. Dilin dildən istifadə edən bu və ya digər şəxsə münasibətini tədqiq edən və seçən dil tədqiqatının plan və aspektlərindən biri

    Tam oxu »
  • Predikativ rəmz

    predikatların yazılışını özündə birləşdirən və rəmzlər qrupuna aid olan tərcüməçilikdə tez yazmanın rəmzi

    Tam oxu »
  • Predmet

    prosesdə iştirak edən əşyaları və canlıları özündə birləşdirən semantik kateqoriya.

    Tam oxu »
  • Predmet situasiyası

    1. Deyimdə predmetlər və onlar arasında təsvir olunanlar. 2. Deyimdə gerçəkliyin təsvirinin bir hissəsi

    Tam oxu »
  • Presizion informasiya

    deyimdə informasiya bazası. Yadda saxlama üçün mürəkkəbdir və şifahi tərcümədə xüsusi çətinlik yaradır

    Tam oxu »
  • Presizion sözlər

    ümumişlək sözlərdən fərqli olaraq birmənalı olub, adətən, konkret assosiasiyalar yaratmır. Şifahi tərcümədə isə müəyyən çətinliklər yaradır

    Tam oxu »
  • Presuppozisiya (önmövqe)

    1. Cümlənin məna komponentidir ki, o cümlənin məna cəhətdən qeyri-konkret qəbul edilməməsi üçün həqiqi, doğru olmalıdır

    Tam oxu »
  • Produktiv (məhsuldar) leksika

    çoxlu informasiyanı assosiasiya edən, buna görə də deyimin konstruksiyalaşması üçün sərbəst istifadə edilən leksika

    Tam oxu »
  • Proksema

    proksemanın emik vahidi, daha doğrusu, ünsiyyətin xarakterinə müvafiq olan kommunikantın ətrafında özünəməxsus kommunikativ aktın iş məkanı keyfiyy

    Tam oxu »
  • Proksemika

    insan davranışının məkan parametrlərini öyrənən elm sahəsi.

    Tam oxu »
  • Proqram

    1. Konkret EHM komanda sistemi ilə yazılmış qaydalar sistemi. 2. Maşın dilində verilmiş məsələlər həllinin alqoritmi

    Tam oxu »
  • Proqramlaşdırıcı linqvistika

    bu elə alqoritm linqvistikasıdır.

    Tam oxu »
  • Proses

    hərəkət, hadisə və s. bildirən semantik kateqoriya.

    Tam oxu »
  • Prospektiv

    strukturun növbəti elementinə işarə edən.

    Tam oxu »
  • Protokol tədbir

    işgüzar ünsiyyətin daha məhdud formal şəraitdə - qəbullar, banketlər, prezentasiyalar və s. formasında aparılan növü

    Tam oxu »
  • Protomətnin mövcudluğu

    bu, mətnyaradıcılıq fəaliyyətidir ki, metamətni yaradan subyekt (bax, metamətn subyekti). Metamətn yaradılmasında əldə rəhbər tutulan aspektlər - əlaq

    Tam oxu »
  • Prozaik tərcümə

    köməkçi tərcümə. O yalnız tanışlıq funksiyası yerinə yetirir və buna görə də, adətən, poetik tərcüməni tam şəkildə əvəz edə bilməz

    Tam oxu »
  • Psevdotərcümə

    bax, tərcümə simulyasiyası.

    Tam oxu »
  • Psixolinqvistika

    1. Məzmun nöqteyi-nəzərdən və kommunikativ dəyərdən nitq aktının konkret kommunikativ fikrə, daha doğrusu, təbii dilin köməyilə verilən məlumatın təbi

    Tam oxu »
  • Psixoloji xəbər

    psixoloji mahiyyətə görə şüurda sıraya görə ikinci yaranmış və ona əks üzvüdən, psixoloji mübtədadan fərqləndirmə, yalnız dayanma mövqeyinə görə h

    Tam oxu »
  • Psixoloji mübtəda

    psixoloji mahiyyətə (yükə) malik və şüurda sıraya görə yaranmış ilkin təsəvvür.

    Tam oxu »
  • Publisist tərcümə

    publisist əsərlərin, ictimai-siyasi ədəbiyyatın, tənqidin və natiq nitqinin tərcüməsi.

    Tam oxu »
  • Publisistik mətnin tərcüməsi

    əgər publisistik mətni müxtəsərlik, artıq sözlərdən kənarlaşmaya can atma fərqləndirirsə, tərcüməçi də eyni müxtəsərliyə can atmalıdır

    Tam oxu »
  • Punktuasiya (durğu işarələri)

    rubrika elementi və struktur formalaşdırma: durğu işarəsi müəyyən semaktik-sintaktik və funksional- kommunikativ əhəmiyyətə malikdir

    Tam oxu »
  • Purizm

    dilin təmizliyini, toxunulmazlığını saxlamaq cəhdi, dildə hər hansı yeniliklərə qarşı mübarizə (neologizmlər, xarici dildən alınmalar) ədəbi dili nor

    Tam oxu »
  • Rakurs

    nəzər nöqtəsi, baxış bucağı

    Tam oxu »