KƏTƏMƏZ

Ağız (aquz) və ondan bişirilən yemək  adlanır. Biləsuvar rayonunda ağuz sözünün yerinə kələkə sözü işlədilir. Ehtimal olunur ki, kətəməzkələkə sözləri eyni kökə malikdir. Füzuli rayonunda kətəməz sözünün sinonimi kimi kitıl sözü də işlədilir. Bu da Biləsuvardakı kələkə kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Ordubadda kətəməz əvəzinə, məhz kələkə işlədilir. Bu da yuxarıdakı fikri sübut edir. Şamaxı­da kasamaz sözü var, “kasada çalınmış qatıq” anlamında işlədilir. Deməli, bura­da­kı maz (mas kimi də işlədilir) qatıq deməkdir. Kətəməzkətilməz sözü zə­­minində yaranmış ola bilər. Kətilkət sözləri eyni mənaya malikdir, “birinci” deməkdir (kətəməz “ilk süd və ondan hazırlanan” deməkdir). V.Radlov qayğanaq (kağanaq) və kətəməz (вареное, первое молоко...) sözlərini sinonim kimi işlədilib. Görünür, kətəməz sözü qaynamaq (bişmək) kəlməsi ilə bağlı yaranıb. Mübahisəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

KƏŞMİRİ
KƏTXUDA
OBASTAN VİKİ
Kətəməz
Kətəməz — yeni bala vermiş heyvandan sağılan ilk süddən bişirilmiş xörək. Kətəməz bişirildikdən sonra adətən onun bir hissəsi qonşulara paylanır. Pay alan qonşular isə pay aldığı qaba imkan çatan hər hansı bir pay qoyur. Heç nəyə imkanı olmayan qonşular həmin qaba duz qoyub qaytararlar. Adət-ənənəyə görə qabı boş qaytarmaq olmaz. Kətəməzi ağuz südü olmadıqda süni surətdə hazırlamaq olur. Bunun üçün hər bir litr südə bir yumurta vurmaqla hazırlamaq olur. Qeyd edək ki, süni kətəməzi qonşulara pay vermək münasib sayılmır.

Digər lüğətlərdə

вы́твердить перекре́щиваться пренеле́пый с бородо́й сгоди́ться сюсю́кать дешеви́ть каранда́шница поколоти́ть прила́дить тахи́нный тунне́льный публикация cart-house egress industrialism long-butt mid-range Pfennig plain-air seraph неоплаченный политик развариться сгорбленный