прил.
1. пропорциональный:
1) обладающий соразмерностью частей
2) мат. находящийся в пропорциональной зависимости. Düz mütənasib прямо пропорциональный, tərs mütənasib обратно пропорциональный, mütənasib kəmiyyətlər пропорциональные величины
2. симметричный
Mütənasib
Mütənasib - iki kəmiyyətdən birinin artması (azalması) ilə o biri kəmiyyətində eyni dərəcədə artması (azalması).
Mütənasib ölçülərin dəyişməz münasibəti mütənasiblik əmsalı adlanır.
'∝' riyazi simvolu iki ölçünün mütənasibliyinin göstərilməsi üçün istifadə olunur. Nümunə, A ∝ B.
Yunikod kodlaşdırılmasında simvolun qısayol keçidi: U+221D.
Düz mütənasiblik — arqumentin (x) neçə dəfə artması ilə funksiyanında (y) bir o qədər artmasının funksional asılığıdır.
Riyaziyyatda düz mütənasiblik ifadəsi aşağıdakı düstur şəklində yazılır:
f
(
x
)
=
k
x
,
k
=
c
o
n
s
t
{\displaystyle f(x)=kx,k=const}
Tərs mütənasiblik — arqumentin neçə dəfə artması ilə funksiyanın bir o qədər azalmasının funksional asılılığıdır.
y
=
k
x
,
x
≠
0
,
k
≠
0
{\displaystyle y={\frac {k}{x}},x\neq 0,k\neq 0}
Funksiyanın xüsusiyyətləri:
Təyin oblastı
D
(
y
)
=
(
−
∞
;
0
)
∪
(
0
;
+
∞
)
{\displaystyle D(y)=(-\infty ;0)\cup (0;+\infty )}
Qiymətlər oblastı
E
(
y
)
=
(
−
∞
;
0
)
∪
(
0
;
+
∞
)
{\displaystyle E(y)=(-\infty ;0)\cup (0;+\infty )}
Funksiya təkdir, çünki
f
(
−
x
)
=
k
−
x
=
−
k
x
=
−
f
(
x
)
{\displaystyle f(-x)={\frac {k}{-x}}=-{\frac {k}{x}}=-f(x)}
Funksiya k>0 olduqda
(
−
∞
;
0
)
{\displaystyle (-\infty ;0)}
aralığında azalır və
(
0
;
+
∞
)
{\displaystyle (0;+\infty )}
artır (k<0 olduqda əks proses).